Χαρούμενο κι ευτυχισμένο το 1968

 

«Όποιος επιχειρήσει να παραβιάσει τα μέτρα θα το μετανιώσει πικρά», είπε σήμερα ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης κάνοντας λόγο για σαρωτικούς ελέγχους σε ότι αφορά στην περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων. Από την πλευρά του, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Τάκης Θεοδωρικάκος, ανέφερε ότι 10.000 αστυνομικοί θα βρίσκονται καθημερινά στους δρόμους, για την εφαρμογή των μέτρων με στόχο την δήθεν ανάσχεση του κορωνοϊού.

Δυστυχώς για εμάς, η κυβέρνηση δεν χάνει ευκαιρία να μας υπενθυμίζει πως έχουμε επιστρέψει για τα καλά στο ασπρόμαυρο της επταετίας και με πολιτικό διακύβευμα το … «ξεσκαρτάρισμα»… Όποιος έχει αμφιβολίες, ας δει τους υπουργούς της ΝΔ που ξεπήδησαν από τα τσικό της ΕΠΕΝ και μας κουνούν σήμερα το δάκτυλο.  

Προφανώς, οι άνθρωποι αυτοί όχι μόνον αδυνατούν να κατανοήσουν τα αυτονόητα αλλά αποφασίζουν και εφαρμόζουν μέτρα με πολιτική σκοπιμότητα. Ωστόσο, ένα υγειονομικό πρόβλημα λύνεται μόνον με υγειονομικούς όρους. Και γι’ αυτούς δεν γίνεται καμία απολύτως συζήτηση.

Με ανύπαρκτη (συμβιβασμένη και συνυπεύθυνη) αντιπολίτευση, με …επιδοτούμενους «επιστήμονες», με τα συστημικά μέσα ενημέρωσης (παραπληροφόρησης και προπαγάνδας) να υποδεικνύουν συμπεριφορές και πρακτικές, με την Δικαιοσύνη πλήρως υποταγμένη στην εκτελεστική και νομοθετική εξουσία και με τους πολίτες αδύναμους κι ανίκανους να δοκιμάσουν την όποια αντίδραση, η φασιστική λαίλαπα θα κάψει τα πάντα στο πέρασμά της!

Μέχρι να το συνειδητοποιήσουμε αυτό και να πούμε φτάνει, ως εδώ, συνάνθρωποί μας θα πεθαίνουν καθημερινά και όλοι οι υπόλοιποι θα χάνουμε λίγο-λίγο ό,τι με κόπο είχαν κατακτήσει οι προηγούμενοι από εμάς για εμάς, με πρόφαση την υγεία μας.

Άγιος Βασίλης ή το βρέφος Ιησούς;

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

Η Θεολογία της Απελευθέρωσης είναι ένα σώμα κειμένων που αποτελεί την θεωρητική έκφραση ενός κινήματος που εμφανίστηκε στην δεκαετία του ΄60 και κάποιοι ανιχνεύουν σε αυτό τον Χριστιανισμό της Απελευθέρωσης.

 

Ο Γκουστάβο Γκουτιέρεζ, που θεωρείται ο πατέρας της Θεολογίας Απελευθέρωσης, θεωρεί ότι «σήμερα περισσότερο παρά ποτέ, είναι σημαντικό να είμαστε με το μέρος εκείνων που αντιστέκονται, που αγωνίζονται, που πιστεύουν και που ελπίζουν». Αλλά σύμφωνα με τους θεολόγους της απελευθέρωσης, αυτό είναι δυνατό μόνο με «την επίτευξη κοινωνικής δικαιοσύνης μέσω βαθιών διαρθρωτικών μεταμορφώσεων της κοινωνίας».

 

Με αφορμή τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, παραθέτουμε ένα κείμενο του Λεονάρντο Μποφ, μιας ηγετικής φυσιογνωμίας της Θεολογίας της Απελευθέρωσης.

 

Άγιος Βασίλης ή το βρέφος Ιησούς;

Leonardo Boff

 

Λόγω του ότι έχω μια μακριά γενειάδα και άσπρα μαλλιά, πολλά παιδιά, όταν με βλέπουν, με φωνάζουν Άγιο Βασίλη. Προσπαθώ ανεπιτυχώς να τους εξηγήσω ότι είμαι ο αδελφός του Άγιου Βασίλη και ότι η δουλειά μου είναι να επιβλέπω τα παιδιά, να παρατηρώ αν είναι καλοί μαθητές, αν φέρονται καλά στους συμμαθητές τους και αν ακούν τις συμβουλές των γονιών τους. Τους λέω ότι, μετά, θα αναφέρω τα πάντα στον Άγιο Βασίλη και εκείνος θα τους φέρει όμορφα δώρα τα Χριστούγεννα. Μια τέτοια ημέρα, κάποιο από τα παιδιά με ακολούθησε με απορία και όταν με είδε να μπαίνω σε ένα αυτοκίνητο, γύρισε στον πατέρα του και του είπε: «Μπαμπά, ο Άγιος Βασίλης δεν ήλθε με έλκηθρο, ήλθε με ένα αυτοκίνητο».

 

Αυτή είναι μια μορφή των Χριστουγέννων, με τις εικόνες που της αντιστοιχούν. Ο Άγιος Βασίλης είναι μια φιγούρα της αγοράς. Είναι ο παχουλός γηραιός άνδρας ο οποίος προσπαθεί να σαγηνεύσει τα παιδιά, έτσι ώστε να αναγκασθούν οι γονείς τους να τους αγοράσουν δώρα. Η μνήμη την οποία αντανακλά είναι του Αγίου Νικολάου, ο οποίος επίσης έφερνε δώρα, αλλά σήμερα έχει εξαφανισθεί παραχωρώντας τη θέση του στην παιδική φιγούρα ενός καλοπροαίρετου, αγαθού γηραιού άνδρα ο οποίος βγάζει εκπλήξεις από το σάκο του – προαγορασμένα αντικείμενα, τοποθετημένα στο σάκο.

 

Καθώς κάθε σπίτι έχει τηλεόραση –το ψωμί μπορεί να λείπει, αλλά η τηλεόραση ποτέ– τα παιδιά των φτωχών βλέπουν τον Άγιο Βασίλη και ονειρεύονται το μαγικό κόσμο που τους δείχνει, γεμάτο δώρα, παιδικά αυτοκίνητα, κούκλες και ηλεκτρονικά παιχνίδια, στον οποίο σπάνια μπορούν να έχουν πρόσβαση. Και υποφέρουν για αυτό, παρά τη λάμψη στα μάτια τους. Η αγορά είναι ο νέος θεός ο οποίος απαιτεί υποταγή από όλους. 

 

Για αυτό τα παιδιά πιέζουν τους γονείς τους για να σταματήσει ο Άγιος Βασίλης στο «δικό τους» σπίτι. Μετά υποφέρουν οι γονείς, γιατί δεν μπορούν να εκπληρώσουν τις επιθυμίες των παιδιών τους που έχουν ξελογιαστεί από τα τόσα αντικείμενα-φετίχ που τους δείχνει ο Άγιος Βασίλης.

 

Η αγορά αποτελεί μια από τις κυριότερες δημιουργίες. Υπήρξαν και υπάρχουν πολλές μορφές αγοράς. Η δική μας, καπιταλιστικού τύπου, χαρακτηρίζεται από τον αποκλεισμό και επομένως αποτελεί ένα θύτη ατόμων και επιχειρήσεων. Είναι πλήρως ανταγωνιστική και καθόλου αλληλέγγυα. Μόνο αυτοί οι οποίοι παράγουν και καταναλώνουν έχουν σημασία. Οι φτωχοί πρέπει να ικανοποιούνται με ψίχουλα ή να ζουν άσχημα στο περιθώριο της κοινωνίας. Τα Χριστούγεννα, ο Άγιος Βασίλης είναι η κεντρική καταναλωτική φυσιογνωμία για όσους είναι μέσα στο σύστημα και μπορούν να πληρώσουν.

 

Η γέννηση του βρέφους Ιησού είναι διαφορετική. Γεννήθηκε σε μια ταπεινή και σεμνή οικογένεια. Τη στιγμή της γέννησής του, ανάμεσα στα ζώα, οι άγγελοι τραγουδούσαν στον ουρανό, οι βοσκοί είχαν καθηλωθεί από τα συναισθήματα και κάποιοι σοφοί ήλθαν από μακριά για να τον χαιρετήσουν.

 

Όταν μεγάλωσε έγινε ένας εκπληκτικός αφηγητής ιστοριών και ένας περιπλανώμενος προσκυνητής με το μήνυμα της πλήρους συμπερίληψης όλων, ξεκινώντας από τους φτωχούς, τους οποίους αποκαλούσε «ευλογημένους».

 

Όσοι διατηρούν την ιερή μνήμη του, ακούν τη νύχτα των Χριστουγέννων την ιστορία της γέννησής του και γιορτάζουν μια ανθρωπιστική παρουσία του Θεού, ο οποίος πήρε τη μορφή ενός παιδιού. Και τον τιμούν γευματίζοντας με την οικογένεια και τους φίλους τους. Εδώ δεν υπάρχει ούτε αγορά, ούτε αποκλεισμένοι, μόνο φως, ευτυχία και αλληλεγγύη. Η ανταλλαγή δώρων συμβολίζει το μεγαλύτερο δώρο που μας έδωσε ο Θεός: τον εαυτό του με τη μορφή ενός παιδιού. 

 

Καλλιεργεί μέσα μας την ελπίδα ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς τον Άγιο Βασίλη, ο οποίος δεν μας πουλάει τίποτα παραπάνω από ψευδαισθήσεις.

 

Ο Ντον Πέτρο Κασανταλίγκα, βλέποντας το θείο βρέφος έγραψε: «Δεν έχω δει αυτό το αστέρι, αλλά έχω δει έναν πολύ φτωχό Θεό. Η Μαρία είχε επίγνωση, όπως επίγνωση είχε η νύχτα. Και ο βασιλιάς Ηρώδης ήταν για πάντα φοβισμένος». 

 

Ο βασιλιάς Ηρώδης δεν είναι πλέον ένα πρόσωπο, αλλά ένα σύστημα το οποίο συνεχίζει να θυσιάζει ανθρώπινες υπάρξεις στο βωμό ενός μοναχικού καταναλωτισμού.

Το πλοίο που μπλοκάρει την Κίνα

 γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

 

Το USS LST-821 , που μετονομάστηκε σε USS Harnett County (LST-821/AGP-281) , ήταν ένα πλοίο μεταφοράς αρμάτων μάχης που κατασκευάστηκε για το Ναυτικό των ΗΠΑ κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Υπηρέτησε το Ναυτικό των ΗΠΑ στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και στον Πόλεμο του Βιετνάμ. Μεταφέρθηκε στο Ναυτικό του Νότιου Βιετνάμ και μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ μεταφέρθηκε στο Ναυτικό των Φιλιππίνων το 1976, το οποίο το ονόμασε BRP Sierra Madre (LT-57).

Το 1999 η κυβέρνηση των Φιλιππίνων προσάραξε το πλοίο στα αβαθή του Second Thomas Shoal, στα νησιά Σπράτλι, προκειμένου να διατηρήσει την διεκδίκηση των Φιλιππίνων στην περιοχή των νησιών, σε αντιπαράθεση με την Κίνα. Στο πλοίο έχει εγκατασταθεί μόνιμα ένα απόσπασμα πεζοναυτών για να παρέχει προστασία στο ίδιο το πλοίο και στην περιοχή.

Από την πλευρά του Πεκίνου, η πιο συνηθισμένη δράση που αναλαμβάνεται είναι η παρεμπόδιση του εφοδιασμού της ομάδας των πεζοναυτών που διαμένει στο πλοίο.

Στις 18 Νοεμβρίου δύο πλοιάρια των Φιλιππίνων, τα Unaiza Mae 1 και Unaiza Mae 3 προσπάθησαν να προσεγγίσουν το πλοίο, αλλά απωθήθηκαν από τρία πλοία της κινεζικής Ακτοφυλακής τα οποία χρησιμοποίησαν κανόνια νερού. Τελικά, στις 23 Νοεμβρίου η αποστολή ολοκληρώθηκε, χωρίς να υπάρξει αντίδραση από την πλευρά της Κίνας.

Τα αιτήματα του Πεκίνου για μετακίνηση του ναυαγίου παραμένουν συστηματικά αναπάντητα από την πλευρά της Μανίλας, η οποία θεωρεί ότι στον βαθμό που η συγκεκριμένη περιοχή βρίσκεται μέσα στην ΑΟΖ των Φιλιππίνων, το ναυάγιο του πλοίου θα παραμείνει στην θέση του.

Παρά την σθεναρή στάση των Φιλιππίνων για την μη μετακίνηση του ναυαγίου, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η κυβέρνηση επιθυμεί μείωση των εντάσεων με την Κίνα. Οι επιθέσεις με κανόνια νερού θεωρούνται εχθρικές πράξεις, αλλά όχι ένοπλες επιθέσεις. Επομένως δεν δίνουν την δυνατότητα ενεργοποίησης των συμφωνιών αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής που έχουν υπογραφεί με τις ΗΠΑ. Παρ΄ όλα αυτά, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έσπευσε να προειδοποιήσει το Πεκίνο ότι η Αμυντική Συμφωνία του 1951 καλύπτει και μη πολεμικά πλοία στη Νότια Κινεζική Θάλασσα.

Προς το παρόν, το Πεκίνο τηρεί στάση αναμονής. Ωστόσο, θίγεται η εικόνα της Κίνας ως υπερδύναμης της περιοχής με ένα πολεμικό ναυτικό που αυξάνει αριθμητικά και ποιοτικά, κάθε χρόνο. Πολλοί θεωρούν ότι η Κίνα, αργά ή γρήγορα, θα προσπαθήσει να επιλύσει το πρόβλημα. Γιατί με το πέρασμα του χρόνου, το ναυάγιο του BRP Sierra Madre μετατρέπεται σε πραγματικό σύμβολο ανάσχεσης της επέκτασης της Κίνας

Επιστήμονες και τσαρλατάνοι

 

«Δεν υπάρχει τίποτα πιο προσβλητικό για γιατρό και νοσηλευτή από το να τον κατηγορούν για επιλογή περιστατικών στις ΜΕΘ» τόνισε ο διευθυντής ΜΕΘ Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών, Β. Μπέκος, στο πλαίσιο της πρόσφατης, έκτακτης συνέντευξης τύπου της Ελληνικής Εταιρίας Εντατικής Θεραπείας ενώ, η διευθύντρια ΜΕΘ του «Ευαγγελισμού», Αναστασία Κοτανίδου, εξέφρασε θλίψη και απογοήτευση για όσα ακούστηκαν για τις ΜΕΘ το τελευταίο διάστημα.

Κάποιοι γιατροί νιώθουν προσβεβλημένοι και απογοητευμένοι από όσα ακούγονται τις τελευταίες μέρες - και όχι μόνο. Και πώς να μην νιώθουν; Αξίζει όμως να διερευνηθεί ποιοι είναι αυτοί που θίγονται (…) καθώς, εκείνους που τιμούν τους όρκους τους και κάνουν την δουλειά τους όχι γιατί είναι υποχρεωμένοι αλλά, επειδή την αντιλαμβάνονται ως αποστολής ζωής δεν τους αγγίζει καμία μομφή και καμία προσβολή. Δεν απογοητεύονται κι εξακολουθούν να κάνουν την δουλειά τους γιατρεύοντας πληγές και σώζοντας ζωές!

Άραγε, ένιωσε το ίδιο προσβεβλημένος ο κάθε κ. Μπέκος, και εξέφρασε την ίδια θλίψη κι απογοήτευση η κάθε κ. Κοτανίδου, όταν συνάδελφοί τους ζητούσαν ευγενικά ή εκβίαζαν ασθενείς και συγγενείς ασθενών για… «επιχορήγηση»;

Άραγε, ένιωσε το ίδιο προσβεβλημένος ο κάθε κ. Μπέκος και εξέφρασε την ίδια θλίψη κι απογοήτευση η κάθε κ. Κοτανίδου, όταν συνάδελφοί τους αγνοούσαν τους ασθενείς που είχαν χειρουργήσει, και τους άφηναν παρατημένους στους αναρρωτικούς θαλάμους, επειδή είχαν τολμήσει να μην ικανοποιήσουν την απαίτησή τους;

Μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο λύνει κάθε απορία. Βρήκα όμως παλαιότερη συνέντευξη της κ. Κοτανίδου στην οποία διαβάζω το παρακάτω απόσπασμα: «Στα χρόνια της οικονομικής κρίσης τα προβλήματα στα δημόσια νοσοκομεία γιγαντώθηκαν. Υπήρξε μια μακρά περίοδος κατά την οποία μόνο τα αρνητικά ακούγονταν για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Μια κακόβουλη κριτική και μια διάθεση να τα μηδενίσουμε όλα. Εξαιρετικά σπάνια επιβραβεύουμε τα καλά και τα ορθά που έχουν γίνει. Παράλληλα, υποβαθμίστηκε ο ρόλος του γιατρού και του νοσηλευτή, ενώ δόθηκε έμφαση μόνο στα φακελάκια και στους χρηματισμούς. Η οργή των πολιτών αύξησε τα περιστατικά βίας και χάθηκε το κύρος της «λευκής ποδιάς».

Έχει δίκιο. Σπάνια επιβραβεύουμε τα καλά και τα ορθά. Άλλο πράγμα όμως αυτό κι άλλο να επιχειρούμε να ρίξουμε παραβατικές/εγκληματικές/ανήθικες συμπεριφορές και πρακτικές μέσα στην κολυμβήθρα του εξαγνισμού. 

Εγώ γιατρός δεν είμαι. Δεν κρίνω την επιστημοσύνη τους. Δεν είναι αυτός ο σκοπός μου. Κρίνω και επικρίνω όμως την συνδικαλιστική τους νοοτροπία που δεν συνάδει με την φύση του λειτουργήματός τους. Ας αναλογιστούν οι ίδιοι τι φταίει. Καθένας επιτέλους θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη του χώρου του. Όλοι μας γνωρίζουμε ή υποψιαζόμαστε τι γίνεται γύρω μας. Είτε είμαστε έμποροι, καλλιτέχνες, γιατροί ή παπάδες. 

Τέλος, σε ό,τι αφορά στην σχετικήαναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη, περί χυδαιότητας (δεν ασχολούμαι καν με την Αξιωματική Αντιπολίτευση. Αυτή έχει ήδη κριθεί), μόνον η δική του διακυβέρνηση μπορεί χωρίς καμία δυσκολία να χαρακτηριστεί ως χυδαία. Η δική του διακυβέρνηση είναι ντροπή για την πατρίδα μας και προσβάλλει κάθε άνθρωπο που θεωρεί εαυτόν δημοκράτη. Και την ευθύνη αυτής της ντροπής δεν την έχει μόνον ο ίδιος αλλά και όλοι όσοι συμμετέχουν στην κυβέρνησή του και όλοι όσοι την στηρίζουν ή την ανέχονται ακόμη.

Αλήθεια, έχει αναλογιστεί κανείς που θα καταλήξουμε;

10η Δεκεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

 

Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αποτελεί δείγμα πολιτισμού και η προάσπισή τους υποχρέωση κάθε κοινωνίας, κάθε λαού και κάθε έθνους.

 

Το κακό είναι ότι, εμείς οι άνθρωποι, τα συνηθίζουμε τα μεγάλα λόγια... Συγκινούμαστε από μεγάλες ιδέες και μιλάμε εύκολα για αξίες και αρχές την ίδια ακριβώς ώρα και στιγμή που με την ίδια ευκολία και "συγκίνηση" απαξιώνουμε και διαψεύδουμε με τις πράξεις μας ό,τι διακηρύσσουμε!

 

Ολόκληρο το κείμενο της Οικουμενικής Διακήρυξης αξίζει να διαβαστεί και να ξαναδιαβαστεί, κυρίως δε το καταληκτικό της άρθρο (Άρθρο 30), σύμφωνα με το οποίο: "Καμιά διάταξη της παρούσας Διακήρυξης δεν μπορεί να ερμηνευθεί ότι παρέχει σε ένα κράτος, σε μια ομάδα ή σε ένα άτομο οποιοδήποτε δικαίωμα να επιδίδεται σε ενέργειες ή να εκτελεί πράξεις που αποβλέπουν στην άρνηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που εξαγγέλλονται σε αυτήν."

 

Η έννοια "ανθρώπινα δικαιώματα", απόρροια πολυδιάστατης φιλοσοφικής, πολιτικής και κοινωνικής εξέλιξης, διαμορφώθηκε στην Δυτική Ευρώπη κατά τον 17ο αιώνα και καθιερώθηκε μέσα από εθνικές και διεθνείς διακηρύξεις. 

 

Αφετηρία ήταν η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Bill of Rights) του 1689, όταν το αγγλικό κοινοβούλιο τερμάτισε την ελέω θεού βασιλεία και καθιέρωσε την ελεύθερη εκλογή των μελών του. Με το συνταγματικό αυτό κείμενο διακηρύχθηκε η ανωτερότητα του νόμου έναντι του βασιλιά και περιορίσθηκαν τα προνόμιά του.

 

Ακολούθησαν η Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας της 4ης Ιουλίου 1776 και οι Διακηρύξεις των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη της Γαλλικής Επανάστασης (1789 και 1793). 

 

Κι οι επαναστατημένοι Έλληνες κινήθηκαν πάντοτε με γνώμονα τις αρχές του ανθρωπισμού και με ένα αίσθημα δικαίου που αποτυπώνεται στις αρχικές πράξεις πολιτειακής ρύθμισης (Συντάγματα) του πρώτου ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους (1822 / 1823 / 1827). 

 

Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση ο Λένιν συνέταξε την Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Εργαζομένων και του Εκμεταλλευομένου Λαού, που δημοσιεύτηκε στις 16 Ιανουαρίου 1918. Σε αυτήν δεν γινόταν αναφορά στα ατομικά και θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου που υποχωρούν υπέρ του κοινωνικού συνόλου και των συλλογικών δικαιωμάτων. ...Σας θυμίζει κάτι αυτό; 

 

Ό,τι κι αν σας θυμίζει, η ποιότητα και η δύναμη της δημοκρατίας - ως πολιτικό σύστημα, τρόπος ζωής και σκέψης - εξαρτάται απόλυτα από αυτά τα ανθρώπινα δικαιώματα τα οποία δεν είναι γενικά κι αόριστα και συνιστούν έναν πολύ προσεκτικά δομημένο χάρτη ηθικών αρχών και προτύπων και για τα αστικά και για τα πολιτικά δικαιώματα. 

 

Στην θεωρία όλοι είμαστε μανούλες. Στην πράξη τα χαλάμε. Μέρες σαν κι αυτή, ευκαιρίες σαν κι αυτή, μας υπενθυμίζουν ότι τίποτε δεν έχει λυθεί ακόμη, και πως ο αγώνας ενάντια στην αυθαιρεσία, τον εκβιασμό, τον καταναγκασμό και τον βιασμό της ανθρώπινης ζωής είναι διαρκής κι επίπονος.

Περί ηγεσίας και ηγετών. Μια απάντηση στον Αλέξη Παπαχελά

 

Αγαπητέ κ. Παπαχελά, διάβασα με ενδιαφέρον το κείμενό σας υπό τον τίτλο: «Οι ηγέτες δεν υπολογίζουν το πολιτικό κόστος» και πριν από οτιδήποτε άλλο, να σημειώσω - για να μην παρεξηγηθώ - όλοι έχουμε το δικαίωμα να λέμε και να γράφουμε ό,τι θέλουμε έστω και αν η σημερινή κυβέρνηση ενοχοποιεί και στιγματίζει κάθε άποψη που εκφράζεται και δεν έχει προηγουμένως ζυγιστεί με τα δικά της μέτρα και σταθμά.

Ας δοκιμάσουμε μία προσέγγιση εν είδει ρητορικής ανάλυσης για να δούμε τι ακριβώς γράψατε και γιατί το γράψατε. Πάντα μέσα από το δικό μου πρίσμα. Επισημαίνετε ήδη από το ξεκίνημα ότι, «αυτός ο τόπος χρειάζεται επειγόντως μερικές μεγάλες μεταρρυθμίσεις.» Μεγάλη αλήθεια! Τι ακριβώς νοείται μεταρρύθμιση;  Μιλάτε και μιλάμε όλοι για αλλαγές στην παιδεία, την Δικαιοσύνη, την υγεία, την δημόσια διοίκηση κ.ο.κ., τί ακριβώς εννοούμε;

Κατά την άποψή σας, «μεταρρύθμιση σημαίνει ξεβόλεμα, αξιολόγηση, στοχοθεσία, αξιοκρατία.». Εγώ θα έλεγα: μεταρρύθμιση σημαίνει πραγματισμός, έρευνα, μελέτη, όραμα, συνείδηση, σχέδιο κι εν συνεχεία, ξεβόλεμα κι αξιολόγηση. Δεν είναι μόνον τεχνικό το ζήτημα αλλά και ζήτημα περιεχομένου. Για αξιοκρατία ας μην μιλήσουμε καν, διότι είναι μία λέξη και μία έννοια που έχει απαξιωθεί προ πολλού από όσους διαχειρίζονται κάθε είδους εξουσία, αρχής γενομένης από το πολιτικό προσωπικό της χώρας μας το οποίο, κατ’ επανάληψη έχει φανεί, έχει κριθεί κι έχει αποδειχτεί κατώτερο των περιστάσεων.

Καμία μεταρρύθμιση δεν πετυχαίνει αν δεν λαμβάνει υπόψη της την πραγματική εικόνα της κοινωνίας και όχι την πλασματική - όπως αυτή διαμορφώνεται και παρουσιάζεται από τα μέσα ενημέρωσης ή από τα blueprints τεχνοκρατών και γραφειοκρατών που εν πάση περιπτώσει εργάζονται, ερμηνεύουν και προτείνουν εκτός κάδρου. Οι δε «άμεσα εμπλεκόμενοι» στους οποίους αναφέρεστε, έχουν το χρέος της ευθύνης και όχι το προνόμιο της ιδιοκτησίας.

Συμφωνούμε, κάθε χώρος οφείλει να αναδείξει τις ηγετικές του μορφές για να τραβήξει όλους τους υπόλοιπους αλλά, η χώρα μας γινόταν και γίνεται διαρκώς άνω κάτω διότι κανένας δεν λαμβάνει υπόψη του τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών και της ίδιας. Κανείς δεν έχει συναίσθηση του ρόλου του και της ευθύνης του. Όλοι έχουν την δική τους εικόνα, αλλά κανένας δεν σκέπτεται έστω και στιγμιαία αν η εικόνα που έχει και ό,τι φαντάζεται, ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις προσδοκίες του συνόλου.  

Να πάμε τώρα στις ηγεσίες και στο πολιτικό κόστος. Προφανώς διαφωνούμε αλλά εδώ και δεκαετίες δεν έχουμε στην χώρα μας ικανή ηγεσία με όραμα. Κι εφόσον δεν υπάρχει όραμα, πώς μπορεί να υπάρξει σχέδιο; Κι εφόσον δεν υπάρχει σχέδιο, πώς μπορεί να υπάρξει εξασφάλιση του κοινού συμφέροντος; Και ποιος τελικά είναι εκείνος που νομιμοποιείται να ορίζει το «κοινό συμφέρον»; (Η σύγκριση με άλλες χώρες και άλλες κοινωνίες, μπορεί να μας βοηθήσει στην απάντηση αυτών των ερωτημάτων.) Εντούτοις, έχουμε ανακύκλωση προσώπων, ιδεών κι αντιλήψεων καθώς και πλήθος κακών αντιγραφών και κάκιστων συμπεριφορών και πρακτικών που αν μη τι άλλο προσβάλλουν την νοημοσύνη μας. … Μετά έρχεται και η ανάληψη του «πολιτικού κόστους». Από τότε που άρχισαν οι πολιτικοί - με το δημοσιογραφικό σιγοντάρισμα - να μιλούν για πολιτικό κόστος, χάθηκε το φιλότιμο…

Όλοι ζητάνε δουλειές και παραπάνω λεφτά. Όχι μόνον οι συνδικαλιστές. Τα λεφτά του ελληνικού λαού που βγαίνουν με κόπο και πετιούνται αποδεδειγμένα σε τρύπιο κουβά δεν είναι οι όποιες αυξήσεις ή αναπροσαρμογές τελικά επιτυγχάνονται, αλλά οι βουλευτικές / κυβερνητικές αποζημιώσεις, οι μισθοί και συντάξεις των δικαστών, των διορισμένων συμβούλων και διεκπεραιωτών, των παρατρεχάμενων κι όλων των –ων που τρέφονται από το… «τέρας».

Ok. Απολαμβάνουν προνομίων και πρέπει να απολαμβάνουν προνομίων. Ποια είναι η ανταποδοτικότητα που προσφέρουν; Ποια είναι η ανταπόκριση των επιλογών και των αποφάσεών τους μέσα στην κοινωνία των πολιτών για την κοινωνία των πολιτών; Εκεί πρέπει να γίνουν οι μεγάλες τομές!!!

Επιπλέον, έχουμε ασφάλεια; Απολαμβάνουμε όλοι ισότητα και ισονομία; Πώς; Πότε; Με το ακαταδίωκτο και τις παραγραφές; Εδώ απαξιώνονται θεσμοί καθημερινά· τα παιδιά φεύγουν στο εξωτερικό - και δεν επιστρέφουν - διότι δεν έχει νόημα. Να μην μιλήσουμε καν για την παιδεία και το ελληνικό σχολείο!

Ηλικιωμένοι εκβιάζονται με ακόμη μεγαλύτερη ένδεια (οι περισσότεροι δεν ζουν στα πλούτη και τις ανέσεις) με πρόφαση μια επιδημία που ακόμη και ο πιο ανόητος καταλαβαίνει πως είναι ακριβώς αυτό: πρόφαση… Αλήθεια, ποιά η διαφορά του έλληνα πρωθυπουργού από έναν κοινό εκβιαστή; Είναι μήπως οι ξένες γλώσσες και το Harvard ή η δύναμη της… «πειθούς»;

Ατυχείς συμπολίτες μας, τώρα, αυτή τη στιγμή, αναγκάζονται να μετρούν τις ώρες τους και τις μέρες τους στο ψύχος και το υπομένουν με υπομονή κι αξιοπρέπεια. Ωστόσο, καλπάζει η ανάπτυξη μαθαίνω. Όπου να ‘ναι έρχεται και η ευημερία που υπόσχεται κι ο τούρκος πρόεδρος.

Πληρώνεται αδρά η προπαγάνδα αντί να ενισχυθεί το σύστημα υγείας… πώς το είχε πει τόσο χαριτωμένα ο κ. Σκέρτσος; Α, ναι!  «Πολυτέλεια»! Πολυτέλεια η ενίσχυση του συστήματος υγείας…

Η χώρα μας βρίσκεται στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως σε άστεγους και μιλάμε για πολιτισμό; Μιλάμε για μεταρρυθμίσεις, ανάπτυξη και πρόοδο; Και αυτά είναι μόνον ψήγματα. Αν θέλετε, να το αναπτύξουμε ακόμη περισσότερο δημόσια. Ένα προς ένα όλα τα θέματα.

Βέβαια, κάθε τι έχει δύο όψεις και μπορούμε να δούμε τα πράγματα και από άλλη σκοπιά. Όμως, ένας και μόνον από εμάς να υποφέρει εξαιτίας των όποιων κυβερνητικών επιλογών και αποφάσεων, συνιστά συνολική μας αποτυχία!

Δεν μας λείπουν προσωπικότητες αγαπητέ κ. Παπαχελά. Άλλωστε οι προσωπικότητες - αν όχι από φυσικού τους -  μπορούν και χτίζονται και τα εργαλεία του marketing κάνουν καλή δουλειά. Άνθρωποι με συνείδηση μας λείπουν. Άνθρωποι με όραμα και άνθρωποι που να μπορούν να εμπνεύσουν το όραμά τους. Να το κάνουν κοινό κτήμα. Να μιλούν με ειλικρίνεια για να μπορούν και να πείθουν…

Το αποτέλεσμα που βλέπουμε γύρω μας, πράγματι μόνον αισιοδοξία δεν μπορεί να μας γεμίζει. Αναλογιστείτε για λίγο την ευθύνη που φέρετε εσείς ο ίδιος κι εγώ και όλοι μας, όσο στηρίζουμε ή ανεχόμαστε αυτή τη κατάσταση και αρκούμαστε σε διαπιστώσεις…

Οι «ηγέτες» δεν υπολογίζουν το «πολιτικό κόστος»; … «Ηγέτη» εννοείτε τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην προκειμένη περίπτωση; Μάλλον θα ήταν φρόνιμο να ξανασκεφτείτε τι γράψατε και να επαναδιατυπώσετε.

 

Ποιός ο νέος πολιτικός ορίζοντας για τις δημοκρατικές δυνάμεις της χώρας;

(Ή αλλιώς, ποιός ανησυχεί περισσότερο;)

 

Αναμφισβήτητα, το αριθμητικό μέγεθος των πολιτών που έσπευσε να ψηφίσει στον πρώτο γύρο των εσωκομματικών εκλογών του Κινήματος Αλλαγής είναι εντυπωσιακό, αν αναλογιστεί κανείς ότι ομιλούμε για το τρίτο σε δύναμη κόμμα μέσα στο ελληνικό κοινοβούλιο. Εντυπωσιακό μεν, αναμενόμενο δε, εξαιτίας της δυναμικής που παρουσιάζει το Κίνημα τους τελευταίους μήνες.

Η ανοδική πορεία που έδειχναν όλες οι μετρήσεις έως τώρα, αποτυπώθηκε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο κατά την χθεσινή εκλογική διαδικασία. Και το πιο αξιοσημείωτο; Ομιλούμε για ένα κόμμα χωρίς αρχηγό! Μένει επομένως να δούμε αν αυτή η δυναμική θα έχει συνέχεια, υπό ποιες προϋποθέσεις και υπό ποια ηγεσία…

Ένα είναι σίγουρο: Το πλήθος των μελών και των φίλων του ΚΙΝ.ΑΛ./ΠΑ.ΣΟ.Κ. που συμμετείχαν καθώς και το ποσοστό των ψήφων που πήρε ο Νίκος Ανδρουλάκης φάνηκε ικανό για να χάσουν κάποιοι τον ύπνο τους· και κατά την άποψή μου, αυτός δεν ήταν ούτε ο κ. Τσίπρας, ούτε τα στελέχη του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., όπως διαβάζω στις διάφορες αναλύσεις των εφημερίδων και των ενημερωτικών ιστοσελίδων διότι, έχουν βολευτεί μια χαρά με τον αντιπολιτευτικό τους ρόλο.

Αυτή η πρώτη εκλογική νίκη του Νίκου Ανδρουλάκη και με το ποσοστό των ψήφων που απέσπασε, χαλάει την σούπα του Κυριάκου Μητσοτάκη και της Νέας Δημοκρατίας. Το κυβερνών κόμμα κι ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης, θα ήθελαν να δουν νικητή του πρώτου γύρου είτε τον Ανδρέα Λοβέρδο, είτε τον Γιώργο Παπανδρέου. Η ηγεσία της ΝΔ επένδυσε πολιτικά στις δύο αυτές υποψηφιότητες. Φαίνεται όμως, η επένδυση της δεν απέδωσε το επιθυμητό.

Το κόμμα που ίδρυσε ο Κ. Καραμανλής και κατέληξε στο μητσοτακέικο ελλείψει αξιακού περιεχομένου και διεισδυτικού-πειστικού πολιτικού λόγου - εδώ και μία δεκαετία τουλάχιστον, έχει επεξεργαστεί κι έχει αναπτύξει μία αλαζονική καθεστωτική αντίληψη, η οποία βρήκε ανταπόκριση στη Χαριλάου Τρικούπη - ήδη πριν την εκλογική κατάρρευση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. - γεγονός που μετέβαλε τον χαρακτήρα του Κινήματος και το οδήγησε προς μια πιο συντηρητική κατεύθυνση, να δικαιολογεί και να συναινεί στην αναγκαιότητα μιας ανεξέλεγκτης κι αυταρχικής διακυβέρνησης για το «καλό του τόπου». Αντίπαλον δέος; ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας και οι «δυνάμεις» του «παλιού» «κακού» ΠΑ.ΣΟ.Κ που έψαξαν να βρουν ανάσα ζωής στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

Επιπλέον, η σταδιακή ενοχοποίηση των ίδιων των πολιτών και κάθε διαφορετικής κι αντίθετης αντίληψης κι άποψης που δεν έχει υποδειχθεί και δεν υποδεικνύεται από τα δεξιά, αλλά και που δεν εναρμονίζεται με την «κυβερνώσα αριστερά» του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. εγκλώβισε ένα μεγάλο κομμάτι των κεντρώων και δημοκρατικών πολιτών σε παλινδρομήσεις χωρίς σκοπό ανάμεσα στη… Σκύλλα και τη Χάρυβδη.

Η συμπύκνωση στα αριστερά και τα δεξιά, άφησε ουσιαστικά ένα μεγάλο κενό στο κέντρο. Ωστόσο, ο κίνδυνος δεν βρίσκεται στα αριστερά. Κρύβεται στα δεξιά. Διότι για να παραμείνει ισχυρή η διακυβέρνηση Μητσοτάκη, απαξιώνει κάθε θεσμό και κάθε έννοια δημοκρατικής συμμετοχής (ζωής) κι έκφρασης των πολιτών.

Η εκλογική επίδοση του Νίκου Ανδρουλάκη, δεν αποτελεί εκδήλωση μόνον της βούλησης των ψηφοφόρων του Κινήματος Αλλαγής για ανανέωση κι ανακαθορισμό. Σηματοδοτεί συγχρόνως την προσδοκώμενη αλλαγή στο τοξικό και νοσηρό πολιτικό σκηνικό της χώρας μας.

 

Το σοκ στη ΝΔ χθες βράδυ πρέπει να ήταν πραγματικά πολύ δυνατό. Διαφορετικά, δεν θα σφύριζαν αδιάφορα σήμερα το πρωί τα στελέχη της, σχολιάζοντας πως η ανάδειξη ηγεσίας στο Κίνημα Αλλαγής δεν τους αφορά ή ότι το διακύβευμα είναι η κυριαρχία στον χώρο της κεντροαριστεράς.    

 

Στον χρόνο που απομένει μέχρι την διεξαγωγή του β’ γύρου, χωρίς να είμαι προφήτης, τα συστημικά μέσα ενημέρωσης θα επιδοθούν σε έναν αδυσώπητο αγώνα υποστήριξης της υποψηφιότητας Παπανδρέου μην και καταφέρουν να διατηρήσουν την έως τώρα «συνεννόηση» που θα επιτρέψει στον Κυριάκο Μητσοτάκη να κερδίσει και τις επόμενες εκλογές όποτε κι αν γίνουν.

Όμως, ανεξάρτητα από το αν είναι ή δεν είναι ο επόμενος πρόεδρος του ΚΙΝ.ΑΛ. ο Νίκος Ανδρουλάκης, η απουσία αξιών και αρχών από το κόμμα της ΝΔ, συνιστά μείζονα απειλή για το πολιτικό μας σύστημα και η δυσαρέσκεια των πολιτών για κάθε αντιδημοκρατική απόφαση και πρακτική της κυβέρνησης οφείλει να βρει τρόπο έκφρασης και μάλιστα γρήγορα. 

 

Ο Δρόμος του Μεταξιού της Τουρκίας

γράφει ο Μανώλης Μουράτογλου

 

Τα drones τα οποία έχουν αναπτυχθεί από διάφορες τουρκικές εταιρείες αποτελούν τον Δρόμο του Μεταξιού της Τουρκίας. Μια αλυσίδα συμμαχιών που εκτείνεται από τη Λιβύη, τη Συρία, το Κατάρ, την Ουκρανία, το Αζερμπαϊτζάν, μέχρι το Μαρόκο και με φιλοδοξίες για επέκταση και σε άλλες χώρες της Αφρικής, όπως η Τυνησία, της Μέσης Ανατολής, όπως η Σαουδική Αραβία και της Ασίας, όπως το Καζακστάν και η Ινδονησία.

Τα τουρκικά drones έχουν αποδείξει ότι λειτουργούν. Διαβάστε περισσότερα εδώ: www.geoeurope.org

Ο πρωθυπουργικός εκβιασμός κι η υποχρεωτικότητα του παραλογισμού

 

Σε μια αποστροφή της ομιλίας του χθες στην Βουλή, ο Πρωθυπουργός είπε ότι προτιμά «να φαίνεται πρόσκαιρα αυστηρός κι αργότερα υγειονομικά σωστός» (sic). Θα επανέλθουμε αργότερα σε αυτό. Ένα είναι σίγουρο: το τέλος της διακυβέρνησης Μητσοτάκη, θα βρει την ελληνική κοινωνία περισσότερο διχασμένη από ποτέ, σε σύγχυση, και το πολιτικό μας σύστημα τραυματισμένο ανεπανόρθωτα από τον αυταρχισμό, απόρροια της ανεπάρκειας τόσο του ίδιου όσο και των κυβερνητικών στελεχών να διαχειριστούν αποτελεσματικά μία σειρά προβλημάτων, αρχής γενομένης από το ζήτημα του κορωνοϊού.

Αποκαλύφθηκε στην πορεία των πραγμάτων πως η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν ήταν και δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει το μέγεθος του κινδύνου. Το αποτέλεσμα το γνωρίζουμε όλοι. Η επικοινωνιακή πολιτική έχει ξεφύγει πέρα από κάθε όριο λογικής και χρήμα διενεμήθη από εδώ κι από εκεί έτσι, ώστε να φτιαχτεί ένα αφήγημα που θα ήταν δυνατό να καλύψει την κυβερνητική ανικανότητα παρά στη θωράκιση του συστήματος υγείας της χώρας καθώς - από ιδεολογικής απόψεως της συντηρητικής  παράταξης, θεωρήθηκε και θεωρείται περιττή πολυτέλεια…

Ωστόσο, δεν υπήρξε ποτέ και καμία διάθεση σοβαρής διαχείρισης, και δεν εκπονήθηκε ποτέ κανένα απολύτως δομημένο σχέδιο αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης. Δεν το λέω εγώ. Τα λένε οι ίδιοι στην Βουλή και στα τηλεπαράθυρα. Δεν χρειάζονται παραδείγματα κι αναφορές. Ας ανατρέξει κανείς στις κατά καιρούς δηλώσεις του κ. Σκέρτσου, του κ. Γεωργιάδη, του κ. Κικίλια… αλλά και να θυμηθεί και τα ποσά τα οποία έλαβαν οι τηλεμαϊντανοί επιστήμονες όπως οι κ.κ. Τσιόδρας, Γώγος, Μαγιορκίνης, Βασιλακόπουλος και λοιποί όχι για έρευνα αλλά για προπαγάνδα.

Με εκείνα και με τ’ άλλα φτάσαμε στο ακαταδίωκτο για όλους τους εμπλεκόμενους, στην τιμωρητική αναστολή εργασίας κρίσιμων επαγγελματικών ομάδων για την υγεία των πολιτών - εφόσον δεν υπέκυπταν στους κυβερνητικούς εκβιασμούς, την καθημερινή τηλε-τρομοκρατία του πληθυσμού από τα επιδοτούμενα συστημικά μέσα ενημέρωσης, τον διχασμό και τον στιγματισμό των ανεμβολίαστων και στην επιβολή δυσβάσταχτων εισπρακτικών κι όχι υγειονομικών μέτρων δήθεν για την… προστασία μας.

Παράλληλα, θεσμοί όπως η Δικαιοσύνη αποδείχθηκαν ανίκανοι να διασφαλίσουν το Σύνταγμα, την ζωή, την τιμή και την αξιοπρέπεια των ελλήνων πολιτών καθώς, φαίνεται και σε αυτή την περίπτωση περίτρανα πως, δεν λειτουργούν ανεξάρτητα από την εκτελεστική εξουσία αλλά άγονται και φέρονται από αυτήν. 

Όλα τα παραπάνω ενίσχυσαν το κυβερνητικό αφήγημα και την καχυποψία μεγάλης μερίδας των πολιτών κι έδωσαν συγχρόνως λαβή σε κάθε είδους φαντασιόπληκτο να μιλά για τσιπάκια, αλλαγές DNA, αντίχριστους και λοιπές σαχλαμάρες. Όλοι τους, με ηθικό αυτουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, πήραν στον λαιμό τους κόσμο και κανείς δεν πρόκειται να λογοδοτήσει γι’ αυτό.

Δυστυχώς, ο Πρωθυπουργός, με «ήσυχη συνείδηση» - όπως χαρακτηριστικά ανέφερε χθες από το βήμα της Βουλής - φέρει ακέραια την ευθύνη αυτής της κατάντιας κι ο παραλληλισμός με την Γερμανία της δεκαετίας του ’30 δεν είναι ούτε άστοχος, ούτε άτοπος. Όπως ο Χίτλερ και το NSDAP τότε, έτσι κι ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Νέα Δημοκρατία σήμερα, κατάφεραν την ενοχοποίηση της κοινής λογικής και την αναγωγή της αυθαιρεσίας και του παραλογισμού σε μείζονα πολιτική επιλογή για όλους του τομείς της κοινωνίας! Ο Πρωθυπουργός, μάς πότισε με την ανηθικότητά του και τα συμπλέγματά του! Δεν έχει σημασία αν το διακύβευμα είναι διαφορετικό. Η ουσία παραμένει η ίδια. Και με την «ουσία» αυτή θα φτάσουμε μέχρι την «Τελική Λύση» εάν οι υγιείς και δημοκρατικές δυνάμεις της χώρας δεν ενεργοποιηθούν τάχιστα.

Φανταστείτε, κλίμα «ικανοποίησης» αποπνέει το κυβερνητικό επιτελείο μετά τη χθεσινή παρουσία του Πρωθυπουργού στην Ολομέλεια (!). Όμως, στα μάτια του κάθε δημοκράτη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι παρά ένας κοινός εκβιαστής που έχει βάλει στο στόχαστρό του το πιο αδύναμο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Τους γονείς μας, τους παππούδες μας και τις γιαγιάδες μας. Αύριο, ο στόχος θα είναι τα παιδιά μας και αργότερα εμείς. Θα τον αφήσουμε να φτάσει μέχρι εκεί;

Θα μου πείτε, κι άλλες χώρες ακολουθούν τον ίδιο δρόμο. Και; Σας νοιάζει τόσο πολύ τι γίνεται ή τι θα γίνει στο Λιχτενστάιν, την Βενεζουέλα ή το Μπουτάν; Ακόμη περισσότερο· ποιός λαός χρήζει αυταρχικής εξουσίας; Ποιος λαός αξίζει μία ηγεσία κοινωνικά ανάλγητη, ασυνείδητη, αδίστακτη και ανίκανη;

Επιβάλλεται από αυτήν την πραγματικότητα η αντίδρασή μας να είναι δυναμική. Ίσως να ήρθε η ώρα να δείξουμε έμπρακτα τι σημαίνει να είσαι δημοκράτης μέσα ένα σύνολο που φασίζει ή εν πάση περιπτώσει, οδεύει προς τον φασισμό. Ο καθένας να αναλάβει επιτέλους την ευθύνη του! Τώρα, τι μορφή θα έχει αυτή η αντίδραση και με ποιους όρους θα εκφραστεί, δεν είναι δική μου δουλειά για το πω.

Στο ζήτημα του ιού αυτό καθ’ αυτό. Έχουμε υποχρέωση να προστατεύουμε ο ένας τον άλλον κι έχουμε υποχρέωση να προστατεύουμε τους αγαπημένους μας. Ο εμβολιασμός με αμφίβολης αποτελεσματικότητας εμβόλια, με επιβεβαιωμένους θανάτους και αποδεδειγμένες μη αναστρέψιμες βλάβες σε πολλές περιπτώσεις, είναι μία λύση. Δεν είναι πανάκεια. Άλλωστε, οι παραλλαγές και οι μεταλλάξεις που διαρκώς βγαίνουν και θα βγαίνουν, τα καθιστά ολοένα και πιο αναξιόπιστα κι αναποτελεσματικά.

Κατά συνέπεια, ο κ. Μητσοτάκης και πάλι κάνει λάθος να πιστεύει ότι θα αποδειχθεί υγειονομικά σωστός στο μέλλον και σύντομα θα έρθει η ώρα που οι φίλοι της Νέας Δημοκρατίας θα αναρωτιούνται τι δεν πήγε καλά… και δεν αναφέρομαι μόνον στις εκλογές.

Δοκιμάσατε ό,τι μπορούσατε αγαπητοί φίλοι και κύριοι της Νέας Δημοκρατίας κι αποτύχατε. Κι εφόσον εξακολουθείτε να ενοχοποιείτε τους συμπολίτες σας και τους συμπατριώτες σας και μάλιστα τους πιο ευάλωτους, για την δική σας αποτυχία, μόνον οργή και μίσος σας αξίζει. Ίσως έτσι να έλθει μία κάποια ισορροπία…

Ο πόλεμος του βυθού*

γράφει ο Παύλος Χριστόπουλος 

 

Ο «πόλεμος του βυθού» ανάμεσα στη Δύση και στη Ρωσία βρίσκεται σε εξέλιξη. Αφορά τους φόβους χωρών της Δύσης ότι η Ρωσία μπορεί να κόψει τα υποβρύχια καλώδια των οπτικών ινών, ή να κάνει υποκλοπές σε αυτά.

Για να επιτύχει τέτοιου είδους στόχους, η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει τη Διεύθυνση Υποβρύχιας Έρευνας, ή αλλιώς Gugi, ή αλλιώς Στρατιωτική Μονάδα 40056. Χρησιμοποιεί ως βάση της την Olenya Guba στο Μουρμάνσκ. Πρόκειται για την κύρια βάση της 29ης Μονάδας Υποβρυχίων του Βόρειου Στόλου, στην οποία περιλαμβάνεται και ένας αριθμός υποβρυχίων για ειδικές αποστολές ─κυρίως κατασκοπευτικές─ που χρησιμοποιούνται από τη Στρατιωτική Μονάδα 40056.

Στη μονάδα αυτή ανήκει και το σκάφος Yantar, το οποίο επισήμως θεωρείται ως ωκεανογραφικό, αλλά οι Δυτικοί ισχυρίζονται ότι κινείται κοντά σε υποβρύχια καλώδια, σε διάφορες θαλάσσιες περιοχές της Ευρώπης.

Θεωρείται ότι ο συνδυασμός του σκάφους επιφανείας Yantar με τα ειδικά υποβρύχια Lusharik και Poseidon, μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τα υποβρύχια καλώδια οπτικών ινών και όχι μόνο. Οι Δυτικοί θεωρούν επίσης ότι μέσα από αυτά τα σκάφη η GRU, η στρατιωτική μυστική υπηρεσία μπορεί να κάνει υποκλοπές από τα υποβρύχια καλώδια.

Τα τελευταία χρόνια, το ΝΑΤΟ παρακολουθεί στενά αυτές τις εξελίξεις. Προς το παρόν, δεν έχει διαπιστωθεί από την πλευρά του ΝΑΤΟ, κάποια ρωσική επιχείρηση ενάντια στη Δύση. Ωστόσο, στους νατοϊκούς κύκλους υπάρχει προβληματισμός για το αν μπορεί να υπάρξουν απειλές στο υποβρύχιο σύστημα καλωδίων, το οποίο ξεπερνά τα 1,3 εκατομμύρια χιλιόμετρα σε παγκόσμια κλίμακα.

Η ΕΕ με την NIS 2 (Network and Information Systems) Directive, φαίνεται αποφασισμένη να αυξήσει την προστασία των υποβρύχιων καλωδίων. Και αυτό είναι λογικό, δεδομένου ότι το 97% των επικοινωνιών μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ διέρχεται μέσα από αυτές τις υποδομές. Ο Ολλανδός ευρωβουλευτής Μπαρτ Γκρότχαϊς υπεύθυνος για την αναθεώρηση της NIS, είναι μεταξύ αυτών που θεωρούν ότι η Μόσχα μπορεί να ψάχνει τρόπους για να σαμποτάρει την υποβρύχια υποδομή.

Σε διάφορες πρωτεύουσες της Δύσης έχει αυξηθεί η καχυποψία ότι η Ρωσία θέλει να αποσυνδεθεί από το ίντερνετ. Έχει ήδη κάνει δύο προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Αν και όταν το καταφέρει, τότε ο «πόλεμος του βυθού», ίσως πάρει άλλη διάσταση.

*Αναδημοσίευση από το geoeurope.org

Η ενεργοποίηση του άρθρου 4 του ΝΑΤΟ και η σημασία για την Ελλάδα

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

 

Από τον Αύγουστο, στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία, την Λιθουανία και την Λετονία, παρατηρείται μαζική μετακίνηση μεταναστών, τους οποίους η κυβέρνηση του Μινσκ ενθαρρύνει να περάσουν τα σύνορα. Η ΕΕ έχει ήδη κινητοποιηθεί, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει και ενεργοποίηση του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα ως χώρα που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων του υβριδικού πολέμου μέσα από την εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών, θα επηρεαστεί σημαντικά από τις εξελίξεις και τις αποφάσεις που θα ληφθούν.

Η κινητοποίηση της ΕΕ
Πρόκειται για μια πολιτική εκμετάλλευση μεταναστών, για πολιτικούς λόγους, από τρίτες χώρες προς την ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της 21-22 Οκτωβρίου 2021, στο άρθρο 19 ανακοίνωσε ότι «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν θα δεχθεί καμία απόπειρα τρίτων χωρών να εργαλειοποιήσουν τους μετανάστες για πολιτικούς σκοπούς. Καταδικάζει όλες τις υβριδικές επιθέσεις στα σύνορα της ΕΕ και θα αντιδράσει καταλλήλως».

Σήμερα η κατάσταση έχει χειροτερεύσει. Μερικές χιλιάδες άνθρωποι είναι εγκλωβισμένοι στα σύνορα με την Πολωνία, οι καιρικές συνθήκες επιδεινώνονται και υπήρξαν οι πρώτοι θάνατοι από το κρύο. Άλλοι ωθούνται από τις δυνάμεις ασφαλείας της Λευκορωσίας προς τα σύνορα με την Λιθουανία.

Το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ τάχθηκε στις 15 Νοεμβρίου κατά της υβριδικής επίθεσης στην ΕΕ, «Εξετάζουμε όλες τις πιθανές επιλογές για να σταματήσουμε το καθεστώς να μας στοχοποιεί και να στοχοποιεί τον ίδιο τον πληθυσμό του, και συμφωνήσαμε να επεκτείνουμε το πεδίο εφαρμογής του καθεστώτος κυρώσεων για τη Λευκορωσία. Από εδώ και στο εξής θα είμαστε σε θέση να τιμωρήσουμε περισσότερα άτομα για δραστηριότητές τους που σχετίζονται με τη διοργάνωση αυτής της αεροπορικής μεταφοράς ανθρώπων από διάφορες χώρες προς τη Λευκορωσία και από εκεί προς τα σύνορα της ΕΕ. Συμφωνήσαμε επίσης για την έγκριση της 5ης δέσμης κυρώσεων, η οποία θα οριστικοποιηθεί τις προσεχείς ημέρες».

Οι πιέσεις προς το Μινσκ δεν φαίνεται να είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα και η πίεση επί των ευρωπαϊκών συνόρων διευρύνθηκε με την αύξηση των μεταναστευτικών ροών.

Με την σειρά της, η Κομισιόν η οποία πιέζει την Πολωνία να δεχτεί την βοήθεια της Frontex, την οποία η Βαρσοβία αρνείται σε αντιδιαστολή με την Λιθουανία, βρίσκεται η ίδια υπό πίεση γιατί αρνείται να δεχτεί την χρηματοδότηση έργων ενίσχυσης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

Η ενεργοποίηση του ΝΑΤΟ
Η υπάρχουσα κατάσταση και το ενδεχόμενο ότι μπορεί να υπάρξουν τυχαία γεγονότα με απρόβλεπτες εξελίξεις, μπορεί να οδηγήσει σε εμπλοκή του ΝΑΤΟ. Ο Πολωνός πρωθυπουργός δήλωσε ότι η κυβέρνηση του μελετά, μαζί με την Λιθουανία και την Λετονία, να ενεργοποιήσουν το άρθρο 4 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με το Άρθρο 4 «Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θέλουσι συσκέπτεσθαι από κοινού οσάκις κατά την γνώμην οιουδήποτε εξ αυτών απειλείται η εδαφική ακεραιότης ή πολιτική ανεξαρτησία ή ασφάλεια ενός οιουδήποτε των Μερών».

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε προ ημερών ότι, οι κινήσεις της Λευκορωσίας απειλούν την περιφερειακή σταθερότητα και στοχεύουν στην απόσπαση της προσοχής της διεθνούς κοινής γνώμης από τις κινήσεις των ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία. Η Μόσχα αρνήθηκε αυτή την σύνδεση και ο Βλαντιμίρ Πούτιν προθυμοποιήθηκε να διαμεσολαβήσει στον Λουκατσένκο.

Το ερώτημα είναι αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις ενεργοποίησης του Άρθρου 4 σε αυτή την περίπτωση. Οι ερμηνείες του Άρθρου 4 συνδέονται με το Στρατηγικό Δόγμα του ΝΑΤΟ. Μετά την κατάρρευση του Υπαρκτού Σοσιαλισμού το Στρατηγικό Δόγμα του ΝΑΤΟ έχει αλλάξει τρεις φορές.

Στο Στρατηγικό Δόγμα του 1991 αναφέρεται ότι με βάση το Άρθρο 4, η Συμμαχία πρέπει να λειτουργεί ως ένα διατλαντικό forum για τις διαβουλεύσεις των Μερών σε θέματα που αφορούν τα ζωτικά τους συμφέροντα, περιλαμβανομένων και των εξελίξεων που δημιουργούν κινδύνους για την ασφάλεια των Μερών. Διευκρινίζει επίσης ότι το ΝΑΤΟ αναλαμβάνει επιχειρήσεις πρόληψης συγκρούσεων και διαχείρισης κρίσεων που δεν περιλαμβάνονται στο Άρθρο 5.

Στο Στρατηγικό Δόγμα του 1999, διατηρούνται οι πρόνοιες του 1991 και προστίθενται και κίνδυνοι ευρύτερης φύσης, περιλαμβανομένων της τρομοκρατίας, του σαμποτάζ, του οργανωμένου εγκλήματος και της διακοπής των ροών κρίσιμων πόρων. Η μαζική μετανάστευση που προκαλείται από ένοπλες συγκρούσεις μπορεί να επηρεάσει την σταθερότητα και την ασφάλεια της Συμμαχίας και μπορεί να ενεργοποιήσει την διαβούλευση που προβλέπει το Άρθρο 4.

Με το Στρατηγικό Δόγμα του 2010, που βρίσκεται ακόμα σε ισχύ, το Άρθρο 4 εξελίχθηκε περισσότερο. Τώρα το Άρθρο 4 ενεργοποιείται σε οποιοδήποτε θέμα ασφάλειας των Μερών για ανταλλαγή πληροφοριών και γνωμών και όπου χρειαστεί, στην διαμόρφωση κοινών προσεγγίσεων.

Τον 21ο αιώνα, η Τουρκία έχει ζητήσει την ενεργοποίηση του Άρθρου 4, τέσσερις φορές. Την πρώτη φορά το 2003, καθώς οι ΗΠΑ προετοιμάζονταν για την εισβολή στο Ιράκ, η Τουρκία ζήτησε την ενεργοποίηση του Άρθρου 4. Το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο παρέπεμψε την υπόθεση στην Επιτροπή Αμυντικού Σχεδιασμού του ΝΑΤΟ, η οποία πήρε μέτρα υποστήριξης της Τουρκίας. Η Τουρκία ζήτησε ενεργοποίηση του Άρθρου 4 τον Ιούνιο και τον Οκτώβριο 2012 για γεγονότα στον πόλεμο της Συρίας. Την τελευταία φορά που το ζήτησε, τον Φεβρουάριο του 2020 και πάλι για την Συρία, το αίτημα της εξετάστηκε σε επίπεδο πρεσβευτών του ΝΑΤΟ.

Τον Μάρτιο 2014, η Πολωνία, η Λιθουανία και η Λετονία ζήτησαν ενεργοποίηση του Άρθρου 4 για τις επιπλοκές που επέφερε η κρίση στην Κριμαία. Τότε το ΝΑΤΟ προχώρησε στην ακύρωση όλων των μορφών στρατιωτικής και πολιτικής συνεργασίας με την Μόσχα. 

Οι επόμενες κινήσεις
Εκτιμάται ότι το ΝΑΤΟ θα ασχοληθεί με το θέμα των μεταναστών στην Λευκορωσία και στα σύνορα της ΕΕ, στην επόμενη σύνοδο υπουργών, στις αρχές Δεκεμβρίου. Για την Ελλάδα έχει σημασία ο τρόπος αντιμετώπισης του υβριδικού πολέμου της Λευκορωσίας. Το λεπτό σημείο είναι αν θα θεωρηθεί η χρησιμοποίηση των μεταναστών ως όπλο-με την τεχνική σημασία του όρου και όχι με την ευρύτερη πολιτική-αποσταθεροποίησης της Πολωνίας και των άλλων χωρών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Έχει επίσης σημασία ότι ο υβριδικός πόλεμος της Τουρκίας διεξάγεται από μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και το τελευταίο θεωρεί ότι οι «αντιπαραθέσεις»-όπως τις εννοεί-μεταξύ δύο μελών της Συμμαχίας πρέπει να λύνονται στους κόλπους του, χωρίς επίκληση των άρθρων της Συνθήκης.

Οι αποφάσεις του θα εξαρτηθούν, εν μέρει και από την επιτυχία ή όχι των μέτρων που έχει λάβει ήδη η ΕΕ.

Η ΕΕ απειλεί να διακόψει την οικονομική βοήθεια προς το Ιράκ και τον Λίβανο, αν δεν σταματήσουν τις απευθείας πτήσεις από την Βαγδάτη και την Βηρυτό προς το Μινσκ. Έχει αποφασίσει να επιβάλλει κυρώσεις σε ιρλανδικές αεροπορικές εταιρείες σε περίπτωση που θα συνεχίσουν την ενοικίαση αεροσκαφών στην λευκορωσική εταιρεία Belavia, ενώ έχει ανακοινώσει την απαγόρευση πτήσεων σε όλο τον εναέριο χώρο της Ευρώπης, σε εταιρείες όπως η Aeroflot και η Turkish Airlines, αν χρειαστεί.

Πέραν των ανθρωπιστικών προβλημάτων που διαμορφώνονται από τις προσφυγικές κρίσεις σε διάφορα σύνορα της ΕΕ, είναι εμφανές ότι έχουμε εισέλθει σε μια νέα φάση εξέλιξης των υβριδικών επιθέσεων. Οι υβριδικές επιθέσεις δεν δοκιμάζουν πλέον τις αντοχές μεμονωμένων κρατών, αλλά θέλουν να εκμεταλλευτούν και τα σημεία τρωτότητας που ανιχνεύονται σε συλλογικούς οργανισμούς, όπως η ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Η αποτελεσματικότητα των απαντήσεων που θα υπάρξουν θα καθορίσει και το επόμενο στάδιο του υβριδικού πολέμου, που και αυτός θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί.

Ελλάδα, Ισπανία, συμμαχία

 

Αναμφισβήτητα, προβληματίζει πολλούς από εμάς η στάση (και) της φίλης και συμμάχου Ισπανίας, όχι απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο αλλά απέναντι στην ίδια την Ε.Ε., με τις εξαγωγές οπλικών συστημάτων και την αναβάθμιση εν γένει των σχέσεων που έχει με την Τουρκία, παραγνωρίζοντας τον αποσταθεροποιητικό της ρόλο και την απειλή που συνιστά για την ασφάλεια και την ειρήνη όχι μόνον στα ανατολικά εξωτερικά σύνορα της Ένωσης αλλά και μέσα σε αυτήν!

Οι Τούρκοι από προχθές πανηγυρίζουν και χαρακτηρίζουν την Ισπανία ως την πλέον ειλικρινή και πραγματική τους φίλη μέσα στην Ευρώπη και ποντάρουν στην στήριξή της σε κάθε συζήτηση περί κυρώσεων…    

Υπό αυτή την έννοια, οι δηλώσεις του ΥΠΕΞ της Ισπανίας, σε συνέχεια της επίσκεψης του Ισπανού πρωθυπουργού στην Άγκυρα κι αφού η Ελλάδα εξέφρασε την έντονη ενόχλησή της, μάλλον έγιναν για να χρυσώσουν το χάπι.

Στην προκειμένη περίπτωση όμως, ο ασθενής που χρειάζεται φαρμακευτικής αγωγής δεν είναι η Ελλάδα αλλά οι παρανοϊκοί ισλαμιστές που νομίζουν ότι θα κατακτήσουν τον κόσμο ξεκινώντας από την γειτονιά μας, με ορισμένους πρόθυμους να κάνουν ταμείο πιστεύοντας ότι μερικά ευρώπουλα θα τους αναδείξουν σε υπολογίσιμη δύναμη έναντι των εταίρων τους.

Ok. Όλοι πελάτες ψάχνουμε αλλά όχι όποιον κι όποιον. Δεν ξεφτιλίζουμε το εμπόρευμά μας χάριν της κατανάλωσης διότι, ναι μεν έχει αξία ο τζίρος αλλά, το καθαρό κέρδος είναι εκείνο που κάνει τη διαφορά.

Όταν λοιπόν με το καλό έλθει στην Αθήνα ο Ισπανός ΥΠΕΞ, θα περίμενα από τον Έλληνα ομόλογό του να στηρίξει ενώπιόν του το δίκαιο αίτημα του μαροκινού λαού για άμεση επιστροφή των αφρικανικών κτήσεων της Ισπανίας, τονίζοντας συγχρόνως - για να παραφράσω τον Ισπανό ΥΠΕΞ – «… η αλληλεγγύη της χώρας μας προς την Ισπανία και όλα τα κράτη της Ε.Ε. είναι υπεράνω πάσης αμφιβολίας!»  

 

Θύματα και θύτες στις τουρκικές φαντασιώσεις

Συμπόσιο με αντικείμενο τις «σφαγές» και τις «θηριωδίες» που διέπραξαν οι Έλληνες στην Πελοπόννησο και τη Μικρά Ασία, πραγματοποιείται αυτό το διήμερο στην Σμύρνη από το Τουρκικό Ινστιτούτο Ιστορίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και με την υποστήριξη του τουρκικού ΥΠΕΞ.

Και αυτή η εκδήλωση εντάσσεται μέσα στο πλαίσιο δράσεων που αναπτύσσει η γειτονική μας χώρα με αντικειμενικό σκοπό τον ιστορικό αναθεωρητισμό και την διαγραφή, από την συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας, των εγκλημάτων που διέπραξαν οι Οθωμανοί τούρκοι καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορικής τους πορείας μέσα στον χρόνο.

Ομιλούμε για έναν λαό που ευθύνεται για την γενοκτονία των Αρμενίων, των Ασσύριων και των Ελλήνων στην Ανατολή και για μία χώρα με ιδρυτική πράξη που υπεγράφη με το αίμα εκατομμυρίων αθώων.

Οι τούρκοι δεν είχαν ποτέ και δεν έχουν την πρόθεση να αναζητήσουν και να μελετήσουν την ιστορική αλήθεια. Βασικό τους μέλημα είναι η τεκμηρίωση του τουρκισμού ενώ, διακατέχονται πάντα από συμπλέγματα κατωτερότητας κι ενοχικά σύνδρομα που πηγάζουν από το εγκληματικό παρελθόν τους.

Η σημερινή Τουρκία επιχειρεί να επικαιροποιήσει το ιδεολόγημα του (παν)τουρκισμού αναζητώντας (ακόμα) μία ισχυρή ταυτότητα μέσα από «ευρήματα» και «πειστήρια» που – πάντα κατά την άποψή της – υποδεικνύουν ένα «καθαρό» ιστορικό και πολιτισμικό σημείο αναφοράς, ικανό να της επιτρέψει να ξαναγράψει την ιστορία με επιστημονικό και κοινά παραδεκτό τρόπο.

Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα δεν είμαστε εμείς αλλά η ίδια η ταυτότητα του τουρκικού λαού! Πιο αναλυτικά αναφέρομαι στο ζήτημα αυτό σε άλλο κείμενό μου το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ: «Ο ισλαμισμός και το ζήτημα της ταυτοτικής ανεπάρκειας στην Τουρκία».

Ένα είναι σίγουρο: Φανταστικοί εχθροί, αποδιοπομπαίοι τράγοι, φαντασιώσεις, μύθοι και ψεύδη αποτελούν τη μαγιά της σύγχρονης τουρκικής αντίληψης.

Από την πλευρά μας, δεν πρέπει να μείνουμε με σταυρωμένα χέρια. Έχουμε χρέος να υπενθυμίζουμε διαρκώς και σε κάθε ευκαιρία, προς όλες τις κατευθύνσεις και κυρίως προς τα ανατολικά, την ιστορική κληρονομιά που φέρουν οι γείτονές μας, όχι για να τους έχουμε κολλημένους στον τοίχο, ούτε για να συντηρούμε μια έχθρα που δεν ωφελεί ούτε εκείνους ούτε εμάς. Βασική μας επιδίωξη θα πρέπει να είναι η διαφύλαξη της ιστορικής αλήθειας και είμαστε υποχρεωμένοι να βοηθήσουμε τους Τούρκους να αποδεσμευτούν από «ευαισθησίες» και πλάνες που δεν τους επιτρέπουν να υπάρχουν και να δημιουργούν αλλά, τους οδηγούν να επιβουλεύονται την ιστορία, τον πολιτισμό, τη κυριαρχία, τον πλούτο και την ευημερία των λαών και των χωρών γύρω τους.

Η Τουρκία σε μετάβαση κι οι τεχνοκράτες μας σε παράκρουση…

... ή αλλιώς: Ο κεμαλισμός κι ο ισλαμοφασισμός

δεν έχουν καμία θέση στην Ευρώπη

 

Ξεκίνησα να διαβάζω με πολύ ενδιαφέρον το άρθρο του κ. Ιωακειμίδη υπό τον τίτλο: «η Τουρκία σε μετάβαση…» κι οφείλω εκ προοιμίου να σημειώσω ότι, σε γενικές γραμμές, παρουσιάζει επαρκώς και ικανοποιητικώς την εικόνα για την οικονομική και πολιτική πραγματικότητα της γειτονικής μας χώρας. Μέχρι εκεί όμως. Μόλις έφτασα στις προτάσεις στις οποίες καταλήγει και διάβασα έπειτα το βαρύ βιογραφικό του, μου επιβεβαιώθηκε ακόμη μια φορά γιατί η ελληνική εξωτερική πολιτική επί δεκαετίες τελεί σε σύγχυση, δίχως όραμα και δυναμική στην άσκησή της.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Συμφωνούμε όλοι ότι δίπλα μας έχουμε έναν δύσκολο και δύστροπο γείτονα που δημιουργεί διαρκώς προβλήματα στην περιοχή μας και πέραν αυτής.

Η Τουρκία είναι μία μεγάλη χώρα, με πολλές δυνατότητες - δεν τις αμφισβητεί κανείς - και η γεωγραφική της θέση της προσδίδει γεωπολιτική ισχύ - πλην όμως, αναλώνεται σε μύθους, ευαισθησίες κι ευσεβείς πόθους που εδράζονται στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν το οποίο έχει εξιδανικεύσει στην προσπάθειά της να επιδείξει επιτεύγματα και ιστορικό-πολιτισμικό βάθος που εκ των πραγμάτων δεν διαθέτει. Κι αυτό μπορούμε να το συζητήσουμε.

Το γεγονός ότι θέλει να μπλέκει παντού ή κάνει όσα δεν έκανε ποτέ η ελληνική διπλωματία - τα έχουμε εντοπίσει τα προβλήματα ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 - δεν την καθιστά αυτόματα «περιφερειακή δύναμη». Επομένως, καλό θα ήταν να μην της αποδίδουμε μέγεθος που μέχρι στιγμής δεν έχει. Το δε σύνδρομο «αμοιβαίας αυτοπαγίδευσης» που πολύ ορθά σημειώνεται στο άρθρο, ούτε καν δεν την ψηλώνει στο ελάχιστο και δεν διέπει μόνον τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις  αλλά τις σχέσεις όλων χωρών. Μικρών ή μεγάλων. Δυνατών ή αδύνατων. Σημαντικών ή όχι και τόσο σημαντικών στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Αυτή δεν είναι η λογική των διεθνών σχέσεων;  

Προφανώς - αν εν τω μεταξύ δεν συμβεί κάτι το συνταρακτικό - βρισκόμαστε λίγο πριν το τέλος μιας εποχής. Κι εδώ συμφωνούμε. Ωστόσο, είναι μάλλον ουτοπικό να αναμένει κανείς (ραγδαία) μεταβολή των τουρκικών επιδιώξεων σε περίπτωση που η αντιπολίτευση καταφέρει να έρθει στην εξουσία, εφόσον δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαχωριστικές γραμμές· ούτε καν ποιοτικές διαφορές! Κι από ό,τι καταλαβαίνω, Η.Π.Α. και Ε.Ε. - για ό,τι μας αφορά - αντιλαμβάνονται ολοένα και περισσότερο την αδυναμία της Τουρκίας να εξυπηρετεί αποτελεσματικά και με αξιοπιστία τα συμφέροντά τους. Αντίληψη που τείνει προς παγιοποίηση και οδηγεί στη διερεύνηση εναλλακτικών σεναρίων.

Οι Η.Π.Α. έχουν την δική τους ατζέντα. Η Ε.Ε. κολυμπά σε θολά νερά για την ώρα κι αυτή είναι μία πραγματικότητα που δεν μπορούμε να την αρνηθούμε ή να την παραβλέπουμε. Κατά την δική μου, ταπεινή άποψη, οι μεγάλες μάχες θα δοθούν εντός ευρωπαϊκού χώρου και ίσως πιο σύντομα απ’ ό,τι αναμένεται. Αν η Ευρώπη δεν αποποιηθεί άμεσα την κλασική γερμανική-προτεσταντική νοοτροπία που ορίζει δυστυχώς το αξιακό της σύστημα, θα βρεθεί σε ακόμη πιο δύσκολη θέση.

Η Ελλάδα δύναται να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην διαδικασία αποποίησης αυτής της νοοτροπίας και οι κινήσεις που κάνει σε ευρωπαϊκό και περιφερειακό επίπεδο, έξω από το πλαίσιο που εντάσσονται οι προτάσεις του κ. Ιωακειμίδη, όχι μόνον ενισχύουν την ασφάλεια στην περιοχή μας· ακόμη περισσότερο; Μπορούν να διασφαλίσουν την ειρήνη και την ευημερία και να θωρακίσουν τον ευρωπαϊκό χώρο και στο οικονομικό - ενεργειακό πεδίο.

Υπό την συνθήκη αυτή, η πρώτη πρόταση του κ. Ιωακειμίδη κρίνεται μάλλον άτοπη. Η μόνη χώρα που ζει με φαντασιώσεις και μύθους και επιδίδεται διαρκώς σε μία ρητορική καταγγελτική, με μίσος κι απαξίωση για όποιον βάλει στο στόχαστρό της, είναι μόνον η Τουρκία.

Σε ό,τι αφορά στην δεύτερη πρότασή του, αν είχα την ευκαιρία, θα ρωτούσα τον κ. Ιωακειμίδη άραγε ποιός δεν σέβεται το Διεθνές Δίκαιο; Ποιός τείνει πάντα χείρα συνεργασίας και ποιός απαξιώνει διερευνητικές ή άλλες επαφές; Ποιος καταργεί επί της ουσίας κάθε μνημόνιο και κάθε συμφωνία συνεργασίας; Ποιός καταστρατηγεί κάθε έννοια καλής γειτονίας; Ποιά είναι ακριβώς η «ευκαιρία» που διαβλέπει και όλοι εμείς οι υπόλοιποι αδυνατούμε να διακρίνουμε; 

Και σε απάντηση της τρίτης του πρότασης: Η Τουρκία δεν «πρέπει να έλθει πλησιέστερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Βρίσκεται ήδη μέσα της και την διαβρώνει με πολιτικές/θρησκευτικές/φοιτητικές/εμπορικές οργανώσεις (νόμιμες ή παράνομες) που δεν σέβονται τους κανόνες, τις αρχές και τις αξίες πάνω στις οποίες στηρίζεται όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Με εκροή κεφαλαίων που - προερχόμενα πολλές φορές από παράνομες κι εγκληματικές δράσεις - χρηματοδοτούν πολιτικές που στρέφονται ενάντια στην κοινωνική ευταξία και συνοχή των κρατών μελών, όπως στην περίπτωση της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ελλάδας μεταξύ άλλων… με συμμαχίες και κινήσεις που σκοπό έχουν να πλήξουν την οικονομική σταθερότητα του ευρύτερου ευρωπαϊκού χώρου (βλέπε Ουγγαρία / Λευκορωσία / Ουκρανία). Με την προώθηση και την ενίσχυση του ισλαμισμού - ως πολιτικής, πολιτιστικής και ηθικής νόρμας - μέσω της εργαλειοποίησης των μουσουλμανικών μειονοτήτων / πληθυσμών στην Γερμανία, την Γαλλία και τις χώρες της Βαλκανικής για παράδειγμα, εντείνοντας την ανησυχία, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια των πολιτών όλων των ευρωπαϊκών χωρών… και με εκβιασμούς αν μη τι άλλο, όπως με το προσφυγικό/μεταναστευτικό.      

Αλήθεια, έχει αναρωτηθεί ποτέ ο κ. Ιωακειμίδης πόσες φορές η Ελλάδα και η Κύπρος ακόμη, έχουν υποστηρίξει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας; Πόσες φορές η χώρα μας επέδειξε καλή πίστη και στάθηκε δίπλα στην Τουρκία παρά τις όποιες διαφορές;  

Η Ελλάδα οφείλει να αξιοποιήσει τις δικές της δυνατότητες και να αποδεσμεύσει εαυτόν από το φοβικό της σύνδρομο για την Τουρκία. Η γειτονική μας χώρα δεν είναι μεγάλη περιφερειακή δύναμη και αμφιβάλλω πολύ αν το καταφέρει ποτέ. Θέλει να είναι αλλά δεν είναι! Ας ρωτήσει ο κ Ιωακειμίδης εμάς που έχουμε ζήσει ή ζούμε στην Τουρκία και δεν μαθαίνουμε γι’ αυτήν διαβάζοντας βιβλία και άρθρα κλεισμένοι σε ένα γραφείο στην Αθήνα. 

Για ό,τι με αφορά, δεν έχω ούτε τις περγαμηνές, ούτε τους τίτλους του κ. Ιωακειμίδη. Τον ευχαριστώ όμως πολύ διότι, με το άρθρο του αυτό, μου έδωσε την ευκαιρία να εκφράσω και μία άλλη άποψη στην οποία συμπυκνώνονται οι σκέψεις και οι αντιλήψεις όλων εκείνων που δεν είναι επαγγελματίες διπλωμάτες, διεθνολόγοι ή αναλυτές. Πολλές φορές, ο ερασιτεχνισμός προσφέρει μια πιο ξεκούραστη και ξεκάθαρη ματιά…

 

Κύπρος: Η προσάρτηση του 1914 και οι χαμένες ευκαιρίες της παραχώρησης στην Ελλάδα

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

 

 

Στις 5 Νοεμβρίου 1914 η Αγγλία κήρυξε άκυρη τη Συμφωνία της Κωνσταντινούπολης του 1878 με τα Τουρκία και προσάρτησε τη Κύπρο. Θα περνούσαν 45 χρόνια για να τερματιστεί η βρετανική κυριαρχία στο νησί και να ιδρυθεί το ανεξάρτητο κράτος της Κύπρου.

Ωστόσο, η περίοδος προσάρτησης της Κύπρου είναι σημαντική γιατί σε αυτή έγιναν δύο προσφορές από την πλευρά της Αγγλίας, το 1912 και το 1915 για παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα οι οποίες δεν τελεσφόρησαν.

Η περίοδος μέχρι το 1912

Μέχρι τι 1912 οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν είχαν ασχοληθεί συστηματικά με το κυπριακό ζήτημα. Έπρεπε να αντιμετωπίσουν τον αντίκτυπο της ήττας του 1897, τον Μακεδονικό Αγώνα, το ζήτημα της Κρήτης και την αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων, μεταξύ άλλων. Το 1911-12 ο πρεσβευτής στο Λονδίνο Ιωάννης Γεννάδιος συνέταξε δύο εκθέσεις πάνω στις οποίες βασίστηκε η ελληνική πολιτική στο Κυπριακό. Αυτή διατυπώνονταν σε δύο άξονες. Πρώτον, το εθνικό κέντρο έπρεπε να χαράξει την κατευθυντήρια γραμμή, δεύτερον η Ένωση θα έπρεπε να διεκδικηθεί σε συνεργασία με τις βρετανικές αρχές.

Είναι η εποχή που η Αθήνα για πρώτη φορά εντάσσει το Κυπριακό στις υπόλοιπες εθνικές της διεκδικήσεις. Και αυτό γίνεται επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος και συζήτησε για πρώτη φορά το ενδεχόμενο παραχώρησης της Κύπρου στην Ελλάδα.

Η πρόταση παραχώρησης του 1912

Στα μέσα του 1912 οι Βρετανοί στρατιωτικοί αναλυτές συζητούσαν το ενδεχόμενο κατάληψης νησιών του Αιγαίου από την Ιταλία και τις επιπτώσεις που θα προκύπταν για το Βρετανικό Ναυτικό. Θεωρούσαν ότι τα συμφέροντα τους θα μπορούσαν να απειληθούν από τον στόλο της Ιταλίας ή της Αυστροουγγαρίας, αλλά θα αντιμετωπίζονταν από τη ναυτική βάση της Μάλτας, ενώ δεν θα μπορούσε να υπάρχει μόνιμη κατοχή εδάφους ανατολικά της Μάλτας. Παρ΄ όλα αυτά κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η καλύτερη διασφάλιση των συμφερόντων τους θα μπορούσε να επιτευχθεί με μια ναυτική συμφωνία με τα Γαλλία.

Τον Ιούλιο 1912 συμφωνήθηκε ότι το Βρετανικό Ναυτικό θα μπορούσε να προστατεύει τα αγγλογαλλικά συμφέροντα στην Ανατολική και το Γαλλικό στην Δυτική Μεσόγειο. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Βρετανία θα χρειάζονταν ένα σύμμαχο στην Ανατολική Μεσόγειο και ο Ουίνστων Τσώρτσιλ που ήταν Πρώτος Λόρδος του Ναυαρχείου, επέλεξε την Ελλάδα.

Με το Γιβραλτάρ και την Μάλτα υπό βρετανικό έλεγχο, ο Τσώρτσιλ επιδίωκε να αποκτήσει πρόσβαση σε ένα λιμάνι κοντά στην Αδριατική, από το οποίο σε περίπτωση πολέμου ενάντια στην Τριπλή Συμμαχία θα μπορούσε να εξουδετερώσει τον στόλο της Αυστροουγγαρίας και ένα μέρος του στόλου της Ιταλίας. Στις διερευνητικές επαφές που έγιναν με τον πρόξενο της Ελλάδας στο Λονδίνο Ιωάννη Σταυρίδη, ο Τσώρτσιλ ξεκαθάρισε ότι ενδιαφέρονταν για το λιμάνι του Αργοστολίου. Όχι με προσάρτηση ή μίσθωση, αλλά το δικαίωμα χρήσης του λιμανιού με μυστική συμφωνία. Ως αντάλλαγμα παραχωρούσε την Κύπρο.

Στις 12 Δεκεμβρίου ο Ελευθέριος Βενιζέλος ενημερώθηκε από τον Σταυρίδη για την βρετανική πρόταση. Στις 16 Δεκεμβρίου ο Έλληνας πρωθυπουργός ενημερώθηκε από το Λόιντ Τζορτζ, υπουργό οικονομικών για την βρετανική πρόταση, με την οποία συμφώνησε και για το θέμα του Αργοστολίου και για το θέμα μιας συμμαχίας με την Βρετανία και τη Γαλλία. Στις 17 Δεκεμβρίου, ο Ελευθέριος Βενιζέλος συναντήθηκε με τους Ουίνστων Τσώρτσιλ και Λόιντ Τζορτζ και συμφώνησαν να προχωρήσουν το θέμα του Αργοστολίου και της Κύπρου. Συμφωνήθηκε επίσης να μην ανακοινωθεί το θέμα της συμμαχίας με την Βρετανία και τη Γαλλία, πριν το Λονδίνο ενημερώσει τους Γάλλους και τους Ρώσους.

Στις 5 Ιανουαρίου 1913 ο Λόιντ Τζορτζ ενημέρωσε τον Βενιζέλο ότι ο Τσώρτσιλ είχε ετοιμάσει την πρόταση για την συμμαχία με την Γαλλία και θα την προωθούσε στην Γαλλία. Όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός ζήτησε να δει την πρόταση, του παρουσιάστηκε ένα memorandum το οποίο συμβούλευε την Ελλάδα να αναπτύξει ένα πιο ευέλικτο ναυτικό, να ακυρώσει την παραγγελία του θωρηκτού που είχε κάνει στην Γερμανία και στη θέση του να αποκτήσει ελαφρύτερα σκάφη. Ο Τσώρτσιλ επίσης αποκάλυψε ότι ο πρωθυπουργός Χέρμπερτ Άσκουιθ και ο υπουργός Εξωτερικών Έντουαρντ Γκρέι θεωρούσαν ότι θα ήταν δύσκολο να αιτιολογηθεί η παραχώρηση της Κύπρου με μυστική συμφωνία, θα έπρεπε να γίνει επίσημα. Τελικά συμφώνησαν να αναβάλουν το θέμα μέχρι το τέλος των διαπραγματεύσεων για την Συνθήκη του Λονδίνου που τερμάτιζε τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο.

Τον Ιανουάριο 1914 ο Ελευθέριος Βενιζέλος επισκέφθηκε πάλι το Λονδίνο. Στις επαφές του με την βρετανική κυβέρνηση έθεσε το θέμα του Αργοστολίου και της Κύπρου, αλλά του επισημάνθηκε ότι η πολιτική κρίση που είχε προκύψει για το θέμα της Ιρλανδίας, δεν ευνοεί την λήψη οριστικών αποφάσεων. Συμφωνήθηκε να αναβληθεί η συζήτηση του θέματος μέχρι το τέλος Αυγούστου, αλλά στις 28 Ιουλίου ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Ο Έντουαρντ Γκρέι ο οποίος διαμόρφωνε μια πολύ συντηρητική εξωτερική πολιτική δεν ήθελε να προχωρήσει η υπόθεση του Αργοστολίου και της Κύπρου, γιατί φοβόνταν την αντίδραση της Ιταλίας. Από την πλευρά του, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ απογοητεύθηκε γιατί η Αθήνα δεν ακολούθησε το σχέδιο του για προμήθειες νέων πλοίων που θα έκαναν το ναυτικό πιο ευέλικτο και αποτελεσματικό για τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου. Στην πορεία προέκυψαν και μεγάλα κόστη υποστήριξης του Αργοστολίου για τις επιχειρήσεις στην Αδριατική, τα οποία ο Τσώρτσιλ δεν είχε υπολογίσει στον αρχικό σχεδιασμό. Όλα αυτά οδήγησαν σε μια οπισθοχώρηση της βρετανικής κυβέρνησης στο θέμα της Κύπρου.

Στις 5 Νοεμβρίου η Βρετανία, η Γαλλία και η Ρωσία κήρυξαν τον πόλεμο στην Τουρκία. Αυτό για την Βρετανία σήμαινε την άρση του κωλύματος της τουρκικής επικυριαρχίας στην Κύπρο. Έτσι η Βρετανία κήρυξε την προσάρτηση της Κύπρου με ημερομηνία 5 Νοεμβρίου 1914, αλλά η διεθνής αναγνώριση αυτής της πράξης θα ολοκληρωθεί με την Συνθήκη της Λωζάνης το 1923.

Η πρόταση παραχώρησης του 1915

Τον Οκτώβριο 1915 τα αυστρογερμανικά και βουλγαρικά στρατεύματα κινήθηκαν επιθετικά κατά της Σερβίας. Αν συνέτριβαν την Σερβία οι Κεντρικές Δυνάμεις θα αποκτούσαν τον πλήρη έλεγχο της σιδηροδρομικής γραμμής της Κωνσταντινούπολης και η Νοτιοανατολική Ευρώπη θα έμενε εκτεθειμένη.

Οι βρετανικές προσπάθειες επικεντρώνονται στο να κινητοποιήσουν την Ελλάδα και την Ρουμανία στο πλευρό της Αντάντ. Στις 12 Oκτωβρίου ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Έντουαρντ Γκρέι δίνει εντολή στον πρέσβη στην Αθήνα Φράνσις Έλλιοτ να προσπαθήσει να πείσει την κυβέρνηση να μπει στον πόλεμο. Δεν προσφέρεται τίποτα ως αντιστάθμισμα. Την επόμενη ημέρα ο Γκρέι βελτιώνει την προσφορά του εγγυώμενος τα σύνορα της Ελλάδας και υποσχόμενος ότι με τον τερματισμό του πολέμου θα υπάρξουν εδαφικές προσαρτήσεις.

Μέσα στο κλίμα αυτό, ο Ρόμπερτ Σέσιλ, μόνιμος υφυπουργός Εξωτερικών διατυπώνει ένα σχέδιο με βάση το οποίο στην Ελλάδα θα πρέπει να δοθούν η Νότια Θράκη, η Σμύρνη και η Κύπρος, πριν το τέλος του πολέμου. Αν και ο Γκρέι διαφώνησε αρχικά για την Κύπρο, άλλαξε γρήγορα γνώμη.

Στις 16 Οκτωβρίου στέλνεται νέο τηλεγράφημα στον πρέσβη Έλλιοτ στο οποίο αναφέρεται ότι η Βρετανία είναι έτοιμη να παραχωρήσει την Κύπρο στην Ελλάδα, υπό την προϋπόθεση ότι θα υποστηρίξει στρατιωτικά την Σερβία στην επίθεση που δέχεται και θα συμπαραταχθεί με την Αντάντ. Στο τηλεγράφημα γίνονταν σαφές ότι η Ελλάδα έπερεπε να υποστηρίξει άμεσα και με πλήρη κινητοποίηση των στρατιωτικών της δυνάμεων την Σερβία.

Από το τηλεγράφημα του Γκρέι προκύπτουν δύο ενδιαφέροντα σημεία. Πρώτον, ότι επαναλαμβάνεται η τακτική του δολώματος της Κύπρου του 1912. Δεύτερον, δίνεται στην κυβέρνηση Ζαΐμη ελάχιστος χρόνος για να απαντήσει. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια ψυχολογική πίεση που ασκήθηκε στην Αθήνα για να εκδηλωθούν οι προθέσεις της κυβέρνησης.

Στις 19 Οκτωβρίου ο Έλλιοτ πληροφορεί το Λονδίνο ότι το θέμα της Κύπρου πρόκειται να συζητηθεί εκείνη την ημέρα στο Υπουργικό Συμβούλιο, με την συμμετοχή του βασιλιά Κωνσταντίνου. Την επόμενη ημέρα ο Ζαΐμης ενημέρωσε τους πρεσβευτές της Βρετανίας και της Ρωσίας ότι με βάση την γνώμη των στρατιωτικών θα ήταν καταστρεπτική η βοήθεια προς την Σερβία και ότι αποφασίστηκε να μην αναληφθεί δράση, αλλά η Ελλάδα να διατηρήσει την καλοπροαίρετη προς την Αντάντ ουδετερότητα της. Το Γενικό Επιτελείο ήταν πεπεισμένο ότι τα συμμαχικά στρατεύματα θα έφθαναν πολύ αργά για να βοηθήσουν την Σερβία. Έγινε σαφές ότι καμιά προσφορά δεν θα άλλαζε τη στάση της Ελλάδας.

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Σαζόνοφ θεωρούσε ότι οι προσφορές προς την Ελλάδα ήταν υπερβολικές και ότι αυτό μείωνε το πρεστίζ της Αντάντ, η οποία έδινε την εντύπωση ότι παραχωρούσε τα πάντα για να επιτύχει την ελληνική συνεργασία. Οι Γάλλοι και οι Ιταλοί δεν είχαν πρόβλημα με την παραχώρηση της Κύπρου, ενώ οι αντιρρήσεις των Ρώσων είχαν να κάνουν περισσότερο με το ότι η Ελλάδα θα κυριαρχούσε στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η επίσημη ελληνική απάντηση στην βρετανική προσφορά για την Κύπρο, δόθηκε από τον πρέσβη Ιωάννη Γεννάδιο στις 22 Οκτωβρίου στο Λονδίνο. Στις 24 Οκτωβρίου ο Λόρδος Κρου τηλεγραφεί στον πρέσβη Έλλιοτ ότι η προσφορά για την Κύπρο έχει τελειώσει. Και είτε δεν θα ξαναγίνει στο μέλλον, είτε αν γίνει θα είναι κάτω από προϋποθέσεις που δεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν. Στις 25 Οκτωβρίου μεταβιβάζεται η απόφαση του Λονδίνου στον Ζαΐμη.

Αξιολογώντας την βρετανική πρόταση μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι η ευθύνη του Κωνσταντίνου και της κυβέρνησης του είναι προφανής. Η βρετανική κυβέρνηση γνώριζε ότι η πρόταση της δεν είχε πιθανότητες αποδοχής, δεδομένης της σταθερής πολιτικής του Κωνσταντίνου περί ουδετερότητας της Ελλάδας.

Από την πλευρά των Βρετανών είναι περίεργο το γεγονός ότι μόνο λίγοι υπουργοί γνώριζαν την πρόταση και το ότι δεν είχε περάσει από το Υπουργικό Συμβούλιο. Σε μια τέτοια διαδικασία, ο Γκρέι θα είχε αντιμετωπίσει σοβαρές αντιρρήσεις για την παραχώρηση της Κύπρου. Προφανώς, οι λόγοι που τον οδήγησαν σε αυτή την πρόταση είχαν να κάνουν με την πίεση που αισθάνονταν με τις εξελίξεις στο μέτωπο των Βαλκανίων. Με τα δεδομένα αυτά, η πρόταση παραχώρησης της Κύπρου δεν ήταν πλήρως τεκμηριωμένη, άρα όχι απολύτως γνήσια.

Συμπερασματικά, διαπιστώνουμε ότι και οι δύο προτάσεις της Βρετανίας του 1912 και του 1915 δεν ήταν αρκούντως σοβαρές. Έγιναν από τον Ουίνστον Τσώρτσιλ και τον Έντουαρντ Γκρέι για να τους βοηθήσουν στην επίλυση κάποιων προβλημάτων της συγκυρίας που αντιμετώπιζαν, χωρίς να έχουν εξασφαλίσει την πλήρη στήριξη της βρετανικής πολιτικής ελίτ, που θα χρειάζονταν για μια τέτοια απόφαση. Τις ευθύνες από ελληνικής πλευράς τις έχει καταγράψει η ιστορία