γράφει ο Πολυχρόνης Ναλμπάντης
Το παρόν άρθρο αναλύει τις ρεβανσιστικές θέσεις της Τουρκίας στη διαμάχη
για την έκταση των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου του Αιγαίου
Πελάγους στο πλαίσιο των διμερών σχέσεων με την Ελλάδα, που
διαμορφώνονται από τις θέσεις αναφορικά με την ερμηνεία του διεθνούς
δικαίου. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2024/11/05/tourkia-rebansistikes-theseis/
... το ζητούμενο δεν είναι "η διατήρηση των ήρεμων νερών στο Αιγαίο". Αν αυτό είναι το σημείο εκκίνησης των συνομιλιών σε κάθε επίπεδο και σε κάθε ευκαιρία από την ελληνική πλευρά τότε, πολύ φοβάμαι, η ελληνική διπλωματία εξακολουθεί να βαδίζει σε δρόμους που δεν βγάζουν πουθενά...
γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς
Ο Ταγίπ Ερντογάν κέρδισε, όπως ήταν αναμενόμενο με βάση τα αποτελέσματα
του πρώτου γύρου, και τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη
Τουρκία. Αν και οι πολιτικές του δεν είναι πάντα προβλέψιμες, εντούτοις
αναμένεται να ακολουθήσει τη γενική κατεύθυνση ανάδειξης της Τουρκίας σε
περιφερειακή δύναμη, μέχρι το 2028 που ολοκληρώνεται η θητεία του. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2023/06/05/geostratigikes-epiloges-tis-toyrkia/
Παρακολουθώ κι ακούω τις αναλύσεις των διαφόρων τηλε-ειδικών, που παρελαύνουν σχεδόν καθημερινά από τους τηλεοπτικούς μας δέκτες και όλοι, μα όλοι, εκκινούν από την ίδια αφετηρία: από την θεωρία μιας «βαθιά διχασμένης» Τουρκίας, που θέλει επιτέλους ν’ ανασάνει…
Η τουρκική κοινωνία δεν είναι διχασμένη. Ακόμη περισσότερο; Γνωρίζει τι θέλει. Οι κούρδοι δεν αποτελούν εθνοτικό στοιχείο του περιθωρίου, αλλά στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι ενταγμένοι στον βασικό «εθνικό» κορμό και αυτοί, δεν ψηφίζουν το λεγόμενο φιλοκουρδικό κόμμα. Οι δε τούρκοι με ευρωπαϊκό προφίλ, δεν ξεπερνούν το 10% του συνολικού πληθυσμού, αν το φτάνουν καν αυτό το ποσοστό! Ίσως, ο πιο δόκιμος τρόπος διερεύνησης του εκλογικού σώματος στην γειτονική μας χώρα να είναι το μέγεθος της δυναμικής που έχουν κατά περίπτωση τα επιμέρους συνθετικά του υποσύνολα. Για παράδειγμα το ηλικιακό, το οικονομικό ή το πολιτισμικό.
Ο πρόεδρος Ερντογάν, παρέλαβε μια κατεστραμμένη χώρα από την κεμαλική ελίτ και έδωσε ψωμί στους πολίτες. Σε όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως, παρά τις όποιες διακρίσεις. Διακρίσεις που δεν θα εξαλειφθούν ποτέ, ακόμη και αν αλλάξει η πολιτική κατάσταση κάποια στιγμή. Οι σημερινοί σαραντάρηδες, έφυγαν από τα σπίτια τους ξυπόλυτοι και σήμερα βγάζουν περισσότερα απ’ όσα θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν. Δεν ξεχνάνε.
Ο πρόεδρος Ερντογάν, είναι ένας άνθρωπος που δεν δίστασε να συνεργαστεί με τρομοκράτες, να κλέψει, να καταχραστεί, να σκοτώσει και να φυλακίσει κόσμο, να κυνηγήσει ανελέητα ακόμη και φίλους και συνοδοιπόρους Ωστόσο, ισχυροποίησε την χώρα και την θωράκισε με μια νοοτροπία η οποία, μπορεί στην δική μας αντίληψη να μοιάζει και να είναι νοσηρή εντούτοις, για τους τούρκους είναι απόλυτα λογική, έστω κι αν είχε κι έχει ένα κόστος σε δικαιώματα που για τις δυτικές κοινωνίες είναι δεδομένα.
Ο Κιλιτσντάρογλου από την άλλη, κατά την άποψή μου, έχασε στο σημείο εκείνο που επέλεξε να αφήσει για λίγο στην άκρη την οικονομία και να αντιπολιτευτεί τον τούρκο πρόεδρο με τα εθνικά θέματα, επιχειρώντας να αναδείξει την αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας ως προνομιακό χώρο της κεμαλικής πολιτικής σκέψης. Μόλις είδες ότι δεν του βγαίνει, επέστρεψε ξανά στα της οικονομίας. Η Τουρκία δεν χρειάζεται έναν Κιλιτσντάρογλου και οι τούρκοι το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά.
Ιμάμογλου. Μου είναι αδιανόητος ο τρόπος που «διαβάζουμε» τον «φίλο» δήμαρχο. Η αλήθεια είναι πως φταίει και το μητσοτακέϊκο γι’ αυτό σε μεγάλο βαθμό. Ο ίδιος είναι η χειρότερη εκδοχή του Ερντογάν - τα έχω γράψει κατά το παρελθόν, και αργά ή γρήγορα θα δούμε τι λέω και τι εννοώ. Η μόνη τους διαφορά είναι στον τρόπο με τον οποίο πολιτεύονται. Στην εικόνα. Και η εικόνα είναι ικανή να υπερκαλύψει το όποιο περιεχόμενο…
Σε ό,τι αφορά στους υπόλοιπους ηγέτες της ενωμένης – χαχαχα – αντιπολίτευσης, όλοι αυτοί μαζί κι ο καθένας μόνος του, δεν διαθέτει ισχυρό κοινωνικό έρεισμα.
Η θρησκεία. Παρότι – κυρίως οι νέοι τούρκοι – σε μεγάλο βαθμό δηλώνουν άθεοι, το Ισλάμ παραμένει στον πυρήνα της κοινωνικής και πολιτικής τους σκέψης και όλα γυρνούν γύρω από αυτό.
Η Τουρκία δεν είναι μία ειδική περίπτωση. Είναι διαφορετική. Και δεν μπορούμε να σχηματίζουμε άποψη με τα δικά μας μέτρα και σταθμά.
Στο ερώτημα που οι δημοσιογράφοι διαρκώς θέτουν για το ποιος μας συμφέρει περισσότερο; Ερντογάν ή Κιλιτσντάρογλου; η απάντηση θα πρέπει να είναι πως δεν μας αφορά καθόλου το ποιος. Η Τουρκία έχει μία συγκεκριμένη πολιτική ατζέντα που ακολουθεί. Έχει συγκεκριμένες βλέψεις, συγκεκριμένες φιλοδοξίες, τις έχει καταστήσει γνωστές και δουλεύει πάνω σε αυτές αδιάφορα από πρόσωπα και κόμματα.
Εν κατακλείδι, θα κερδίσει τις εκλογές εκείνος που έχει δουλέψει σκληρά για την νίκη. Όλοι υποψιαζόμαστε ποιος είναι αυτός…
Με τα όσα δραματικά συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες και παρακολουθούμε από την Τουρκία, μου προκαλεί μεγάλη εντύπωση η έκδηλη άγνοια πολλών δημοσιολογούντων περί ύπαρξης χριστιανικών (κυρίως ορθοδόξων) κι ελληνικής καταγωγής πληθυσμών στην νοτιοανατολική Τουρκία όμως, ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση μου προκαλεί ο διαρκής χαρακτηρισμός τους ως …«ελληνορθοδόξων». Ένας όρος αδόκιμος στην καλύτερη περίπτωση, ιδιαίτερα προσβλητικός ωστόσο για κάθε έναν που αισθάνεται και είναι ορθόδοξος.
Οι άνθρωποι είναι ορθόδοξοι κι ελληνικής καταγωγής. Όσοι έχουν ελληνική καταγωγή. Αλλά ορθόδοξοι. Μόνον ορθόδοξοι! Όχι «ελληνορθόδοξοι». Μπορώ να καταλάβω την σπουδή που θέλουν να επιδεικνύουν ορισμένοι περί… ελληνικής «πρωτοκαθεδρίας» (όλοι οι άλλοι είναι β’ διαλογής) αλλά η Ορθοδοξία (και το ελληνικό πνεύμα) από την φύση της απορρίπτει τέτοιου είδους διακρίσεις.
Οπωσδήποτε, κατά τόπους υπάρχουν διαφορές στις συνήθειες, στα ήθη και τα έθιμα που διαμορφώνονται συν τω χρόνω κι από τις ιδιαίτερες εθνικές/πολιτισμικές ταυτότητες συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων· τούτο όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως συνιστούν διακριτή και διαφορετική δογματική ομάδα. Δεν επιτρέπεται – αν έχουμε έστω την παραμικρή ιδέα για το τι μιλάμε – να συνθέτουμε αυθαίρετα διαφορετικές έννοιες που στο τέλος-τέλος, μάλλον εξυπηρετούν αντιλήψεις ξένες προς την θρησκευτική μας παράδοση και την δογματική μας καθαρότητα.
Με την λογική αυτή, οι μουσουλμάνοι στην Θράκη είναι «ελληνομουσουλμάνοι», οι Ρωμαιοκαθολικοί στη Σύρο, την Πάτρα, την Κέρκυρα κλπ, «ελληνοκαθολικοί» και οι Αγγλικανοί «ελληνοαγγλικανοί». Αστεία πράγματα…
Συχνά πυκνά ο πρόεδρος Ερντογάν αναφέρεται στο πρόσωπο του Αντνάν Μεντερές, προσδίδοντάς του μάλιστα σχεδόν μυθικές διαστάσεις που δεν ανταποκρίνονται στην ιστορική αλήθεια ούτε κατ’ ελάχιστον. Ο Μεντερές, υπήρξε πρωθυπουργός της Τουρκίας και συνιδρυτής του Δημοκρατικού Κόμματος (DP), το οποίο επέτυχε σαρωτική νίκη στις εκλογές του 1950 έναντι του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP). Παρόμοια νίκη φαντασιώνεται, επιθυμεί, επιδιώκει και σχεδιάζει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις επερχόμενες εκλογές κι από ό,τι φαίνεται, δεν θα υπάρχει κανείς και τίποτε που να μπορεί να του την στερήσει.
Το αξιοσημείωτο για το Δημοκρατικό Κόμμα και τον Μεντερές, δεν είναι η αμφισβήτηση της κυριαρχίας των κεμαλιστών στην πολιτική ζωή της χώρας· άλλωστε, σχεδόν το σύνολο των μελών του κόμματος προερχόταν από τις τάξεις του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, παρά η ενεργοποίηση, η συμπόρευση και τελικά η νομιμοποίηση του ισλαμικού παράγοντα στα πολιτικά πράγματα, για πρώτη φορά από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η ιδεολογική σύζευξη τουρκικού εθνικισμού και Ισλάμ δεν συντελέσθηκε κατά τις δεκαετίες του ‛70 και του ‛80 - όπως πολλοί λανθασμένα υποστηρίζουν, αλλά πολύ νωρίτερα.
Για την ιστορία, το 1960, ο Αντνάν Μεντερές συνελήφθη μετά από στρατιωτικό πραξικόπημα και μαζί με τον πρόεδρο Τζελάλ Μπαγιάρ κι άλλους υπουργούς της κυβερνήσεώς του, οδηγήθηκε σε πολύμηνη δίκη κατηγορούμενος για πλείστα αδικήματα, μεταξύ των οποίων και για το οργανωμένο πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Τελικά, καταδικάστηκε τετράκις σε θάνατο δι' απαγχονισμού κι εκτελέστηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1961 στη νήσο Ιμραλί στη θάλασσα του Μαρμαρά.
Γιατί όμως ο πρόεδρος Ερντογάν ταυτίζει εαυτόν με τον Μεντερές;
Ο ισλαμισμός δεν υπήρξε ποτέ απών από την πολιτική ζωή της Τουρκίας και πάντοτε, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο εφαρμόστηκε συμπληρωματικά ή και ανατρεπτικά για την κεμαλική ιδεολογία. Θα μπορούσαμε κάλλιστα να ισχυριστούμε πως ο εθνολαϊκισμός των κεμαλιστών λειτούργησε ως πολλαπλασιαστής στην ανάπτυξη του ισλαμοφασιστικού κινήματος, όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα, αν αναλογιστούμε την ανικανότητά τους να αρθρώσουν πειστικό πολιτικό λόγο.
Σε ό,τι αφορά στον ίδιο τον Μεντερές, η κατανόηση και η συνεννόηση με θιασώτες του ισλαμιστικού κινήματος από τη μία και ο συντηρητισμός της τουρκικής κοινωνίας από την άλλη, δημιούργησε την ψευδαίσθηση πως δημοκρατία και Ισλάμ μπορούν να συνυπάρξουν, διαμορφώνοντας έτσι ένα νέο υβριδικό περιβάλλον κοινωνικής διαχείρισης και πολιτικής διακυβέρνησης, που διευκόλυνε τον ισλαμισμό στην διοχέτευσή του και προς τα δεξιά και προς τα αριστερά,.
Ως διακύβευμα παρέμενε και παραμένει πάντα η διασφάλιση (και η ερμηνεία) της τουρκικής ταυτότητας καθώς, δεν είναι δεδομένη ακόμη και σήμερα! Αυτή η πολιτική παράμετρος ήταν και είναι ασύμβατη με τον κεμαλισμό στην αυθεντική του εκδοχή κι εκεί εντοπίζεται το σημείο στο οποίο οι κεμαλιστές τώρα, όπως ακριβώς και τότε, χάνουν το παιχνίδι...
Αν και αναπόφευκτη αναγκαιότητα ο κεμαλισμός για την γειτονική μας χώρα, εκ των υστέρων μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι οι κληρονόμοι του δεν φάνηκαν αντάξιοι της αποστολής τους. Έτσι, ο ισλαμισμός παράλληλα με τον εθνικισμό και τον λαϊκισμό και με ρευστά τα όρια ανάμεσά τους, κατέστη ο κύριος φορέας του τουρκικού πολιτικού πολιτισμού.
Διαχρονικά, το ισλαμιστικό κίνημα επέδειξε κι επιδεικνύει ιδιαίτερη αντοχή κι ευελιξία. Εξακολουθεί να συνιστά μία δυναμική κι ελκυστική πολιτική πρόταση κυρίως για τα πιο παραδοσιακά, λαϊκά και θρησκευόμενα κοινωνικά στρώματα απ’ όπου αντλεί δυνάμεις.
Διέβρωσε σταδιακά τον πυρήνα της κεμαλικής ιδεολογίας περί εθνικής ομοιογένειας, επιτέθηκε με μένος σε κάθε τι «ξένο» κι έθεσε ως στόχο του την «καθαρότητα» από κάθε επιμέρους εθνολογικό, γλωσσικό, πολιτιστικό ή θρησκευτικό στοιχείο, αναδεικνύοντας το Ισλάμ ως το απόλυτο κριτήριο ταυτοτικού προσδιορισμού.
Οτιδήποτε μη τουρκικό και μη μουσουλμανικό είναι ξένο, και στο φαντασιακό των τούρκων ισλαμιστών έχει λάβει διαστάσεις εθνικού κινδύνου! Αντίληψη που εξηγεί τη συμπεριφορά των τούρκων αξιωματούχων απέναντι σε φίλους κι εχθρούς, τη γλώσσα του καφενείου, τις απειλές, την προκλητικότητα και τον φανατισμό του παράλογου.
Ο πρόεδρος Ερντογάν - και μόνον αυτός - ενσωματώνει και τις τρεις αυτές παραμέτρους στην λογική και την ρητορική του με τρόπο αδιαμφισβήτητο κι αδιαπραγμάτευτο, γι’ αυτό και κανένα πρόσωπο και καμία πολιτική δύναμη δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί στα ίσια - κατά το κοινώς λεγόμενο - μαζί του.
Παρενθετικά, θα μπορούσαμε να σημειώσουμε πως η μόνη διέξοδος είναι η ίδια η δημοκρατία ωστόσο, κανείς τούρκος πολιτικός τη δεδομένη στιγμή πλην ίσως του Σελαχατίν Ντεμιρτάς δεν είναι πραγματικός δημοκράτης. Η Τουρκία δεν είναι σε θέση να εφαρμόσει και να διαχειριστεί στις αξίες και τις αρχές που διέπουν όλον τον ελεύθερο και δημοκρατικό κόσμο. Η Τουρκία, δεν επιθυμεί την δημοκρατία.
Το γεγονός της αποδοκιμασίας του καθεστώτος Ερντογάν από ένα μεγάλο ποσοστό των Τούρκων πολιτών, δεν σημαίνει ουδόλως ότι ο τουρκικός λαός στο σύνολό του απορρίπτει ή τουλάχιστον αμφισβητεί το αφήγημα περί εθνικής και θρησκευτικής ανα(σ)τάσεως ή το επεκτατικό ιδεώδες που προβάλλεται ως ιστορικά και ηθικά δίκαιο και νομικά βάσιμο, έστω κι αν βλάψει στο μέλλον τα συμφέροντα της Τουρκίας αυτή η θεώρηση των πραγμάτων η οποία, δεν έχει ούτε χρώμα ούτε πρόσημο.
Στην Ελλάδα ─μια και είμαστε υποχρεωμένοι να ασχολούμαστε διαρκώς με τους γείτονες─ λίγοι γνωρίζουν κι ακόμη λιγότεροι κατανοούν, πώς ακριβώς είναι δομημένη στο θεωρητικό πεδίο η πολιτική ζωή στη γειτονική μας χώρα. Και δικαιολογημένα, αφού η σχετική βιβλιογραφία και η αρθρογραφία είναι πολύ περιορισμένη.
Παρά λοιπόν τις αναγνωρίσιμες κι ολίγον αυθαίρετες ταμπέλες «δεξιά» (ισλαμιστές, εθνικιστές, συντηρητικοί) και «αριστερά» (κεμαλιστές, δημοκρατικοί, προοδευτικοί κ.λπ.) που χρησιμοποιούνται κι από εμάς κι από τους ίδιους τους Τούρκους ανάλογα, η κυρίαρχη πολιτική ιδεολογία ήταν, είναι και θα είναι και στο μέλλον, ο εθνολαϊκισμός. Σε όποια από τις έξι διαφορετικές του παραλλαγές. Στην πραγματικότητα, είναι αδόκιμο να ομιλούμε για Δεξιά κι Αριστερά στην Τουρκία.
Κάποια στιγμή ίσως κριθεί χρήσιμη η μελέτη αυτών των παραλλαγών και η συγκρουσιακή δυναμική ανάμεσά τους διότι, ναι, υπάρχει κι αυτή· ωστόσο, για την ώρα, ας έχουμε υπόψη μας ότι σε κάθε «κρίσιμη περίοδο» και σύμφωνα πάντα με την επικρατούσα αντίληψη, το συντηρητικό κομμάτι της τουρκικής κοινωνίας μπορεί κι οφείλει να κάνει συμβιβασμούς ενώ το προοδευτικό της κομμάτι, παρά τις αποστάσεις που θέλει να κρατά κυρίως από την ισλαμική παράδοση, έχει την υποχρέωση να βρίσκει σημεία τομής ώστε και τα δύο ιδεολογικά ρεύματα να μπορούν όχι μόνον να συναντώνται αλλά και να συνεργούν.
Έχει ειπωθεί κατ’ επανάληψη και λανθασμένα ─όπως έχει αποδειχθεί ιστορικά─ ότι κατά τις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80, επιχειρήθηκε η συστηματική σύζευξη τουρκικού εθνικισμού και Ισλάμ.
Ο ισλαμισμός δεν ήταν ποτέ απών από τα πολιτικά πράγματα της χώρας. Πάντοτε, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο λειτουργούσε συμπληρωματικά κι ενίοτε ανατρεπτικά σε κάθε πολιτική και κοινωνική διεργασία. Από την άλλη, ο εθνολαϊκισμός των κεμαλιστών μέσα από το πέρασμα του χρόνου, λειτούργησε ως πολλαπλασιαστής της δύναμης του ισλαμοφασισμού στην Τουρκία κι εμείς, δεν ήμασταν σε θέση ούτε να το δούμε, ούτε να το αξιολογήσουμε αυτό. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα!
Αν μη τι άλλο, ο πρόεδρος Ερντογάν επέτυχε εκεί που απέτυχαν όλοι οι προηγούμενοι ισλαμιστές: στην παγιοποίηση μιας εκδοχής του Ισλάμ, της τουρκικής του εκδοχής, διεισδύοντας σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, επιτυγχάνοντας τη μεταβολή της φυσιογνωμίας της μεσαίας και της ανώτερης τάξης, των πιο μορφωμένων και των πιο προνομιούχων κοινωνικών ομάδων δηλαδή, που αντιλαμβάνονται πλέον εκείνο που εμείς ονομάζουμε νέο-οθωμανισμό (αν και οι ίδιοι δεν αποδέχονται αυτόν τον όρο), ως δίκαιο και νόμιμο «εθνικό» αγώνα ενάντια σε εκείνες τις «δυνάμεις» (πολιτικές/θρησκευτικές/οικονομικές κι άλλες) που επιθυμούν μία αδύναμη και πλήρως ελεγχόμενη Τουρκία. Σε αυτή την αντίληψη η ενωμένη αντιπολίτευση (sic!) δεν έχει τίποτε να αντιπροτείνει. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε, αφού εκφράζει τα ίδια κι ακόμη περισσότερα…
Για να πω την αλήθεια, είχα μεγάλες προσδοκίες από την αντιπολίτευση, κυρίως από το ρεπουμπλικανικό κόμμα. Έχοντας κάνει τα τελευταία χρόνια ατέλειωτες συζητήσεις με φίλους, μέλη και στελέχη του, μου είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ─λανθασμένα προφανώς─, ότι η καλλιέργεια ενός πιο δημοκρατικού φρονήματος θα αποτελούσε προτεραιότητα και ίσως, μεγαλύτερη επένδυση για το μέλλον. Όμως, η δημοκρατία, όπως εμείς την κατανοούμε και εννοούμε, είναι terra incognita για τους Τούρκους. Κι ό,τι είναι άγνωστο, θεωρείται επικίνδυνο… Έτσι, για την αντιπολίτευση, ο εθνολαϊκισμός συνιστά τη μόνη ενδεδειγμένη οδό.
Επιπλέον, όσο κι αν θέλουν να κρατούν αποστάσεις, το Ισλάμ δεν επιτρέπει κανένα απολύτως περιθώριο διάστασης. Ιδίως σήμερα. Τόσο για το εσωτερικό όσο και για το εξωτερικό. Όπου δηλαδή η γειτονική μας χώρα έχει απλώσει τα πόδια της.
Ας μην γελιόμαστε. Ο τουρκικός αναθεωρητισμός νομιμοποιήθηκε από τις δικές μας φοβίες, την υποχωρητικότητα, τις αστοχίες μας, την απουσία σχεδίου και συντονισμού των πολιτικών δυνάμεων της πατρίδας μας… από τον πολιτικό μας “πολιτισμό”. Πιθανόν, να μην γινόταν διαφορετικά.
Να μην λησμονούμε ποτέ τη διάσταση Ανατολής - Δύσης σε ό,τι αφορά νοοτροπία κι αντίληψη. Αυτή η διάσταση αυξάνει μέρα με τη μέρα μέσα από το πεδίο των ελληνοτουρκικών σχέσεων καθώς, δεν εντοπίζεται μόνον στις όποιες εδαφικές βλέψεις και διεκδικήσεις που ανέκαθεν προέβαλε η γειτονική μας χώρα, ούτε και περιορίζεται στην επιρροή και την ισχύ ή τα όποια ενδεχόμενα οικονομικά οφέλη που μπορεί να αποδώσει η περιοχή μας. Η διαφορά ανάμεσα στους δύο κόσμους είναι πολιτισμική. Φτάνει να παρατηρήσει κανείς την φρασεολογία που χρησιμοποιείται και από τις δύο πλευρές, για να διαπιστώσει ότι το ζήτημα είναι πιο σύνθετο απ’ όσο φαίνεται.
Η Τουρκία είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα
Το πρόβλημα όμως, είναι η Τουρκία. Και τί μας λέει; Μας δηλώνει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι δεν δεσμεύεται από καμία συμφωνία, καμία συνθήκη και καμία συνεννόηση εφόσον αυτή δεν εξυπηρετεί τους στόχους και τα συμφέροντά της. Δεν σέβεται ούτε εχθρούς, ούτε φίλους· εκμεταλλεύεται την ευρωπαϊκή ανεπάρκεια κι απειλεί την Ελλάδα με πόλεμο. Καταφέρεται εναντίον του ελληνισμού με φτηνή γλώσσα, ψεύδη, συκοφαντίες και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς αλλά και με πολιτικές που κινούνται μακράν και πέραν κάθε νομιμότητας ή λογικής. Σημειωτέον, όταν ομιλούμε περί νομιμότητας αλλιώς την εννοεί η Δύση και αλλιώς η Ανατολή και μάλιστα, καθεστώτα όπως εκείνα της Ρωσίας, της Τουρκίας ή του Ιράν κ.λπ.
Όσοι γνωρίζουμε τους τούρκους και τον τρόπο που εκφράζονται και συμπεριφέρονται - ακόμη και μεταξύ τους, κυρίως μεταξύ τους - δεν δοκιμάζουμε την παραμικρή έκπληξη. Αντίθετα, έκπληξη προκαλεί η επιμονή κάποιων συγκεκριμένων προσώπων και κύκλων στην χώρα μας στην διατήρηση μιας παθητικής - “ψύχραιμη” την ονομάζουν - στάσης που, αντί να διορθώνει κάπως τα πράγματα, προμηθεύει με περισσότερη καύσιμη ύλη τον τουρκικό παροξυσμό. Στον αντίποδα, έχουμε και τις υστερικές πολεμικές ιαχές κάποιων άλλων λες και τώρα ήρθε η ώρα να πάρουμε την Πόλη…
Έτσι όμως δεν γίνεται εξωτερική πολιτική. Δεν είναι αυτός ο ενδεδειγμένος τρόπος διασφάλισης των εθνικών μας συμφερόντων. Κι όλοι όσοι γράφουμε ή ομιλούμε δημόσια κι εκφραζόμαστε κατά την αντίληψή μας, πριν οτιδήποτε άλλο θα πρέπει να αναλογιστούμε εάν πράγματι βοηθούμε και υποστηρίζουμε την εθνική προσπάθεια με τους λόγους και τα γραπτά μας.
Ωστόσο, η γειτονική μας χώρα έχει επιλέξει τον δρόμο της. Κι αν φαίνεται ότι λειτουργεί βάσει σχεδίου, μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει την πραγματικότητα. Από την στιγμή που αισθάνθηκε ότι μπορεί, προβάλλει αξιώσεις και διεκδικεί έναν ρόλο που δεν είναι ανάλογος ούτε των δυνατοτήτων της, ούτε της ιστορίας της, ούτε του πολιτισμού της. Δοκιμάζει κάθε δυνατή εναλλακτική έτσι, ώστε επαληθευθεί το αφήγημα της “μεγάλης” και “σημαντικής” Τουρκίας.
Τί την έκανε να αισθανθεί “δυνατή”; Ανίκανες ευρωπαϊκές ηγεσίες, η ασυνεννοησία μεταξύ τους σε πλήθος ζητημάτων, η άνοδος της ακροδεξιάς και η αυξανόμενη ισλαμοφοβία στον ευρωπαϊκό χώρο, το πλεονέκτημα που της παραχώρησαν Τραμπ-ρεπουμπλικάνοι, η αποχώρηση των αμερικανών και των συμμάχων τους από το Αφγανιστάν, τα ρωσικά σχέδια έναντι της Ουκρανίας και η αλληλοκατανόηση με τη Μόσχα, η απρόσκοπτη διείσδυσή της στην Αφρική, η χρησιμότητά της στο ενεργειακό πεδίο, το μεταναστευτικό/προσφυγικό, ο πλούτος του Αιγαίου και της Μεσογείου… όλα αυτά κι ακόμη περισσότερα, τροφοδότησαν τις φαντασιώσεις της τουρκικής ισλαμιστικής και εθνολαϊκιστικής ελίτ που διέκρινε το περιθώριο ανάπτυξης μια αναθεωρητικής πολιτικής χαμηλού κόστους. Τώρα, πόσο “χαμηλό” θα είναι αυτό το κόστος μένει να το δούμε.
Πάντως, ο τουρκικός ρεβιζιονισμός δεν έχει στο επίκεντρό του μόνο την Ελλάδα. Οι βλέψεις και οι επιδιώξεις της Τουρκίας δεν περιορίζονται σε εμάς. Εμείς όμως στεκόμαστε εμπόδιο σε αυτές τις επιδιώξεις. Κι όπως πολύ ορθά το περιέγραψε με λίγες λέξεις ο Δρ. Νικ. Ντάσιος σε πρόσφατο άρθρο του στην Huffington Post: “ο ελληνισμός στην παρούσα συγκυρία (και για ακόμη μια φορά) μετατρέπεται σε σύνορο του Δυτικού κόσμου έναντι του Ασιατικού δεσποτισμού”.
Διεθνείς σχέσεις και όροι επικοινωνίας
Όμως, ας πάμε στην ουσία του
θέματος ή έστω, στην πιο σημαντική του παράμετρο. Οι διεθνείς σχέσεις αν και
στην δομή τους έχουν κάποιες σταθερές που είναι αποδεκτές και ακολουθούνται από
όλους εντούτοις, μεταβάλλονται, αναπτύσσονται και εξελίσσονται διαρκώς. Κι εκεί
είναι που πάσχουμε ως χώρα. Αυτό πρέπει να είναι για εμάς το ζητούμενο!
Η Ελλάδα, ακόμη και τώρα, επιμένει στην χρήση εργαλείων και στην εφαρμογή πρακτικών που θεωρούνται από παρωχημένες και άχρηστες ως εξαιρετικά επικίνδυνες, εφόσον δεν καταφέρνουν να λύνουν προβλήματα ή να δημιουργούν ευκαιρίες στο βαθμό που θα ήθελε κανείς. Πρέπει κάποια στιγμή και μάλιστα γρήγορα να τελειώνουμε με το “μύκονοςςςςς”, συρτάκι, σουβλάκι, φουστανέλα, “nick the greek” και τα τοιαύτα. Ούτε και το χαρτί του αρχαιοελληνικού πολιτισμού και πνεύματος είναι πλέον αρκετό. Κι αν αυτή δεν είναι η αλήθεια, αυτή την εικόνα βγάζουμε προς τα έξω και δεν μας βοηθά καθόλου.
Τί περιμένουμε ή τί άλλο θα πρέπει να συμβεί για να αναθεωρήσουμε επιτέλους - κι εμείς με τη σειρά μας, τον τρόπο που προωθούμε τις διεθνείς μας σχέσεις και ασκούμε την εξωτερική μας πολιτική; Είναι ή δεν είναι αντικειμενικός μας σκοπός η διασφάλιση της κυριαρχίας μας, των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων αλλά και η ασφάλεια και η ευημερία μας;
Ας παρατηρήσουμε τι συμβαίνει
γύρω μας. Όλες οι χώρες αργά ή γρήγορα καλούνται να διαχειριστούν ζητήματα που
θεωρούνταν λίγο ως πολύ λυμένα. Νέοι συσχετισμοί δημιουργούνται διαρκώς και
επιδιώκουν την νομιμοποίησή τους όχι απαραίτητα με την ισχύ αλλά, όλο και πιο
συχνά, με όρους marketing
και πρακτικές merchandising.
Εμείς βέβαια, έχοντας την Τουρκία δίπλα μας, είμαστε μάλλον άτυχοι. Αλλά, αν μη τι άλλο, οι όροι του εμπορίου απέκτησαν νέο νόημα και νέο περιβάλλον εφαρμογής, δημιουργώντας ένα χαοτικό μείγμα προθέσεων, στόχων, αντιλήψεων, ερμηνειών αξιώσεων και ναι, αιτιάσεων που βρίσκουν πρόσφορο έδαφος εξαιτίας πολλών παραγόντων, μεταξύ αυτών, της άγνοιας, της ανεπάρκειας και την μετριότητας που είναι δεδομένες στην ευρωπαϊκή πολιτική ζωή - μιλώντας πάντα για τα του οίκου μας! Έτσι, κράτη, λαοί, θεσμοί, οργανισμοί μετατράπηκαν σε καταναλωτές - και μάλιστα, δίχως καταναλωτική συνείδηση!
Η Τουρκία, πέραν της καθημερινά επαναλαμβανόμενης φτηνής ρητορικής, των προσβολών και των απειλών που εξαπολύει με κάθε ευκαιρία, έχει επιδοθεί σε έναν μεγάλο αγώνα δυσφήμισης και εξαναγκασμού (μας) κι επενδύει στην ψυχραιμία - με ή χωρίς εισαγωγικά - που εμείς επιδεικνύουμε. Και βρίσκει ευήκοα ώτα, όσο κι αν μας φαίνεται περίεργο ή παράλογο. Προφανώς, το ζήτημα δεν είναι μόνον γεωπολιτικό…
Γιατί λοιπόν τα καταφέρνει εφόσον έχει άδικο; Μήπως δεν επικοινωνούμε τις θέσεις μας και τις απόψεις μας με τρόπο αποτελεσματικό; Μήπως οι όροι με τους οποίους επιδιώκουμε αυτήν την επικοινωνία είναι κάπως ξεπερασμένοι;
Από την άλλη, δεν μπορούμε να επαναπαυόμαστε εσαεί στους αγώνες της ομογένειας και την καλή πίστη δυο-τριών-πέντε-δέκα γερουσιαστών στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ή στην κατανόηση και συμπαράσταση φίλων κι εταίρων εδώ στην Ευρώπη, όταν κάποιοι αυτούς επενδύουν στην πολεμική μηχανή της Τουρκίας· εναντίον μας δηλαδή!
Θυμάμαι - δεν πάει πολύς καιρός, την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να σηκώνει padiera rossa για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και να απειλεί με επιβολή κυρώσεων την Ρωσία, την ίδια ώρα και στιγμή που η Τουρκία επιτίθονταν στην Ελλάδα (Έβρος, Μάρτιος 2020). Κυρώσεις δεν υπήρξαν ποτέ και ούτε θα υπάρξουν αν κι εφόσον εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε την εδαφική μας ακεραιότητα.
Στο τέλος-τέλος, μήπως θα πρέπει να αρχίσουμε να διατυπώνουμε μία σειρά ερωτημάτων που θα βοηθήσουν τη διεθνή κοινότητα να δει ό,τι δεν βλέπει ή δεν θέλει να δει; για παράδειγμα, πόσο αξιόπιστη είναι η Τουρκία και πώς; Διασφαλίζει τα συμφέροντα του ελεύθερου και δημοκρατικού κόσμου; Πώς; Να μάθουμε επιτέλους, πόσο στρατηγική είναι τελικά η θέση της και πως μας εξυπηρετεί; - αν μας εξυπηρετεί…
Υπάρχει πλέον ικανός αριθμός εμπεριστατωμένων άρθρων κι αναλύσεων, και σε έντυπη και ηλεκτρονική έκδοση, αναφορικά με τα αποτελέσματα της Συνόδου του ΝΑΤΟ στην Μαδρίτη. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν συμμερίζονται τις εκτιμήσεις της ελληνικής κυβέρνησης κι απορρίπτουν την θετική αποτίμηση της Αθήνας για ό,τι αφορά στο πεδίο των ελληνοτουρκικών κι ευρωτουρκικών σχέσεων. Στην συνέχεια θα εξηγηθεί το γιατί. Προηγουμένως όμως, ας θυμηθούμε με ποιο σκεπτικό μετέβησαν στην Μαδρίτη Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, για να επαναβεβαιώσει την προσήλωσή της Ελλάδας στους ευρωατλαντικούς δεσμούς, την υποστήριξή της στην διεύρυνση της Συμμαχίας αλλά και για να απαντήσει σε τυχόν προκλήσεις της τουρκικής πλευράς – όπως στελέχη της ΝΔ και συστημικά μέσα ενημέρωσης είχαν επιμελώς φροντίσει να προκαταλάβουν την ελληνική κοινή γνώμη, το χρονικό διάστημα που προηγήθηκε της Συνόδου.
Ο Τούρκος Πρόεδρος, για να αναδείξει την Τουρκία ρυθμιστή των ευρωπαϊκών θεμάτων.
Και οι δύο επέτυχαν τον αντικειμενικό τους σκοπό. Από εκεί και ύστερα, ο δρόμος της διεύρυνσης δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Η ασφάλεια της Ευρώπης παραμένει ζητούμενο και το νέο στρατηγικό δόγμα του ΝΑΤΟ; Με δεδομένη την αδυναμία των ευρωπαϊκών ηγεσιών να διακρίνουν εγκαίρως απειλές, πραγματικές απειλές! και να αξιολογούν το είδος και το μέγεθος των προκλήσεων που παρουσιάζονται μπροστά τους κάθε φορά, μας επιτρέπεται να ομιλούμε από τώρα για μία μεγάλη αποτυχία.
Σουηδία – Φινλανδία – Τουρκία
Αν μη τι άλλο, η Τουρκία θα ήθελε κάτι καλύτερο από ένα γενικόλογο κείμενο σαν κι αυτό που τελικά υπεγράφη από τους Υπουργούς Εξωτερικών των τριών χωρών. Δηλαδή, της Τουρκίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Εντούτοις, η υπογραφή ενός μνημονίου κατανόησης και συνεργασίας δεν ήταν το ζητούμενο στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου. Γι’ αυτό και η στάση των Τούρκων ήταν μάλλον χλιαρή.
Από την άλλη, τα χαμόγελα των ευρωατλαντιστών περίσσευαν κι οι διαβεβαιώσεις περί ενός «έντιμου» συμβιβασμού τύπου win-win ή ...kazan-kazan, κατά την προσφιλή έκφραση του Τούρκου Προέδρου στη γλώσσα του, έδιναν κι έπαιρναν. «Ξεπεράστηκε ο σκόπελος». «Πρυτάνευσε η λογική» και οι «συμμαχικοί δεσμοί είναι πιο ισχυροί από ποτέ».
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι το ΝΑΤΟ δεν επιθυμεί ένα μέλλον χωρίς την Τουρκία. Μια σειρά χωρών από τις Η.Π.Α. και τη Μεγάλη Βρετανία, μέχρι την Ισπανία και την Ιταλία μα, ακόμη και η γραφειοκρατία των Βρυξελλών, δεν αντιλαμβάνονται την Τουρκία ως «συστημική πρόκληση», παρά την έως τώρα συνολική συμπεριφορά της και τις έντονα ευδιάκριτες διαφορές σε πολιτικό, πολιτισμικό, αξιακό και ιδεολογικό επίπεδο. Έτσι, είναι πάντοτε διατεθειμένες να κάνουν υποχωρήσεις και να επιδιώκουν συμβιβασμούς, χωρίς ωστόσο να διασφαλίζουν ένα μίνιμουμ σταθερότητας κι ασφάλειας. Πάνω και πέρα απ’ όλα σημασία έχει η επικαιροποίηση του αφηγήματος της «συνοχής» και της «συνεννόησης»…
Δεν πρόλαβε ο Πρόεδρος Ερντογάν να επιστρέψει στην Τουρκία κι ευθύς αμέσως επανέλαβε - με την γνωστή αυθάδη ρητορική του - εκβιασμούς και απειλές, απαιτώντας εφαρμογή των συμφωνηθέντων, όπως τα εννοεί και τα ερμηνεύει η τουρκική ηγεσία, προκαλώντας εκ νέου πονοκέφαλο στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αφού, ο δρόμος μέχρι τη επικύρωση της ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ από το τουρκικό κοινοβούλιο θα είναι μακρύς.
Οι απαντήσεις της φινλανδικής Προεδρίας και του
Υπουργού Δικαιοσύνης της Σουηδίας σε αυτές τις απαιτήσεις, καταδεικνύουν με τον
πλέον ξεκάθαρο τρόπο αυτή την διαφορά ερμηνείας την οποία κι επισημαίνουμε και
παράλληλα, επαληθεύονται για πολλοστή φορά όλοι όσοι έχουν κατ’ επανάληψη
εκφράσει την άποψη ότι, η Άγκυρα όχι μόνον δεν σέβεται την υπογραφή της αλλά,
κι ερμηνεύει συμφωνίες, συνθήκες και μνημόνια συνεργασίας μέσα από το πρίσμα
των δικών της "ευαισθησιών", φιλοδοξιών κι επιδιώξεων.
Όμως, αυτό το γνωρίζουν όλοι! Συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής κυβέρνησης.
Το γνωρίζει και ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ ο οποίος,
μόνο που δεν δακρύζει κάθε φορά που προφέρει το όνομα της γειτονικής μας χώρας. Γι’ αυτό και παρουσιάστηκε
και προτάθηκε προς τα ενδιαφερόμενα μέρη ένα κείμενο επιτηδευμένα γενικόλογο
ώστε, Σουηδία και Φιλανδία να νιώθουν ικανοποιημένες μέσα από ασάφειες και
κενά, η δε Τουρκία, να εξακολουθεί να έχει την ευχέρεια των αξιώσεών της.
Οι αξιώσεις του τουρκικού παράγοντα κι οι αυταπάτες μας
Η στάση της Τουρκίας στην Μαδρίτη δεν ήταν παρά μία κίνηση τακτικισμού καθώς, και σύμφωνα πάντα με την τουρκική θεώρηση, κάθε συμφωνία μπορεί και ερμηνεύεται κατά το δοκούν. Άρα, ποιά ερμηνεία θα υπερισχύει κατά περίπτωση; Εκείνη των Σουηδών και των Φιλανδών ή των Τούρκων;
Στην ουσία τώρα. Η Τουρκία γνωρίζει πολύ καλά ότι στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. το εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο λειτουργούν ως δικλείδες ασφαλείας, ώστε όλοι να απολαμβάνουν της προστασίας του Νόμου, πολίτες ή μη. Άρα, το διακύβευμα δεν αφορά σε απελάσεις ή στις όποιες νομικές υποχωρήσεις στα όρια του «ανεκτού». Άλλο είναι το θέμα. Η Τουρκία αποκτά λόγο στα νομικά πράγματα των δύο αυτών χωρών - κατά συνέπεια, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δικαίως θα αναρωτηθείτε: μα, δεν συμβαίνει ήδη; Συμβαίνει. Έχουμε πλήθος τούρκων και ισλαμιστών «ακτιβιστών» και τουρκοϊσλαμιστικών κομμάτων και οργανώσεων που για λόγους «πολιτικής ορθότητας» μπορούν και δραστηριοποιούνται εντός - και πολλές εκτός - θεσμικού πλαισίου στο εσωτερικό των χωρών της Ε.Ε. όμως, είναι η πρώτη φορά που ευρωπαϊκές χώρες υποχρεώνονται να αποδεχτούν την συμμετοχή και τον έλεγχο της Τουρκίας στο νομοθετικό τους έργο.
Επιπλέον, με την συναίνεσή τους, ανοίγει ο δρόμος για συμμετοχή της Τουρκίας στις πολιτικές ασφάλειας κι άμυνας της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της όποιας διευκόλυνσης συμμετοχής της στο έργο της PESCO.
Κάποια στιγμή, πρέπει να τελειώνουμε με τις όποιες αυταπάτες μας και να θέσουμε ευθέως πολύ συγκεκριμένα και σοβαρά ερωτήματα στους εταίρους μας. Ευρωπαίους και νατοϊκούς:
Από πού κι ως που μία ασιατική χώρα, μία ισλαμιστική χώρα, μια κατοχική δύναμη, μια χώρα με παρουσία σε εμπόλεμες ζώνες και ενεργή εμπλοκή σε συγκρούσεις που δεν εξυπηρετούν τα ευρωατλαντικά συμφέροντα και πολλές φορές στρέφονται κατά αυτών· με παθητική στάση στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με συμμετοχή σε τρομοκρατικές ενέργειες, με παρεμβάσεις στο εσωτερικό άλλων χωρών· μια χώρα που αποδεδειγμένα υποστήριξε κι εξακολουθεί να υποστηρίζει το ισλαμικό κράτος - ό,τι κι αν έχει απομείνει αυτό· μια χώρα που αμφισβητεί συνθήκες και συμφωνίες που η ίδια έχει υπογράψει, που καταπατά κάθε έννοια δικαίου, που δεν σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, που αμφισβητεί την εδαφική ακεραιότητα κυρίαρχων χωρών, απειλεί την ασφάλειά τους κι επιβουλεύεται τον πλούτο τους… αυτή η χώρα μπορεί να συμμετέχει στις πολιτικές άμυνας κι ασφάλειας στον ευρωπαϊκό χώρο; Μπορεί να είναι κομμάτι του ελεύθερου, δημοκρατικού και πολιτισμένου κόσμου και να απολαμβάνει οικονομικών κι άλλων προνομίων; Μπορεί να εξοπλίζεται με ευρωπαϊκά όπλα; Μπορεί να έχει λόγο και ρόλο στα ευρωπαϊκά πράγματα;
Αυτήν την (ανανεωμένη) εικόνα θέλει να βγάλει προς τα έξω η Ευρωαντλαντική Συμμαχία; Αυτές είναι οι αξίες κι οι αρχές της; Με αυτόν τον χαρακτήρα θα εγγυηθεί την «ελευθερία», την «δημοκρατία», την «ειρήνη», την «δικαιοσύνη» και την «ευημερία»… στο όνομα των οποίων δρα ή καλείται να δράσει οπουδήποτε στον κόσμο;
Δεν βλέπουν οι νατοϊκοί και οι Ευρωπαίοι - κυρίως οι δεύτεροι, τί κρύβεται στις «ανησυχίες» και στις «ευαισθησίες» των Τούρκων;
Η απάντηση είναι ότι οι πολιτικές ηγεσίες των ευρωπαϊκών και νατοϊκών χωρών, αδυνατούν να αντικατοπτρίσουν στους σχεδιασμούς και τις αποφάσεις τους ό,τι σκέπτονται και ό,τι επιθυμούν στην πλειοψηφία τους οι πολίτες τους. Σχεδόν σε όλα τα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτικών άμυνας κι ασφάλειας.
Η «πολιτική μπίζνα» αγνοεί αυτή τη πραγματικότητα κι ως εκ τούτου, η Τουρκία εξακολουθεί να θεωρείται αναγκαίος και σημαντικός εταίρος. Η Τουρκία όμως έχει επιλέξει στρατόπεδο. Και το στρατόπεδο αυτό δεν είναι το συμμαχικό!
Αν το ΝΑΤΟ επιθυμεί να διακρίνει απειλές και προκλήσεις, μάλλον θα πρέπει να κοιτάξει στο εσωτερικό του. Αν οι ευρωπαϊκοί λαοί επιθυμούν να είναι ελεύθεροι και ασφαλείς θα πρέπει να λάβουν τα μέτρα τους απέναντι στην Τουρκία, όσο είναι ακόμη νωρίς.
Το ζήτημα δεν είναι τι συμφωνήθηκε στη Μαδρίτη - επίσημα κι ανεπίσημα - για να άρει τις όποιες ενστάσεις κι αντιρρήσεις της η Τουρκία, αλλά το πως ερμηνεύει η ηγεσία της γειτονικής χώρας τα συμφωνηθέντα.
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Η Τουρκία έχει αποδείξει στην ιστορική της διαδρομή ότι δεν σέβεται ποτέ καμία συμφωνία. Δεν σέβεται την υπογραφή της και δεν την θεωρεί δεσμευτική καθ’ οιονδήποτε τρόπο, ιδίως όταν "αμφισβητούνται" οι "ευαισθησίες" της ή όταν δεν εξυπηρετούνται οι επιδιώξεις της.
Το γεγονός της συμμετοχής της σε διεθνείς οργανισμούς, συμμαχίες κ.ο.κ. - από την οποία συμμετοχή απορρέουν και συγκεκριμένες υποχρεώσεις, μπορούμε να το συζητήσουμε. Δεν είναι όμως του παρόντος. Του παρόντος είναι η εξέταση των όρων του μνημονίου που Σουηδία και Φινλανδία "υποχρεώθηκαν" να υπογράψουν.
Ας δούμε τα πιο σημαντικά σημεία.
Άρθρο 2: Ένα από τα πιο θεμελιώδη στοιχεία της συμμαχίας είναι η πλήρης αλληλεγγύη και συνεργασία για την καταπολέμηση κάθε μορφής και εκδήλωσης τρομοκρατίας, η οποία αποτελεί άμεση απειλή για την εθνική ασφάλεια των κρατών μελών καθώς και για τη διεθνή ειρήνη και σταθερότητα.
Όλοι μας γνωρίζουμε ότι η ευρωπαϊκή αντίληψη περί τρομοκρατίας διαφέρει θεμελιωδώς από την αντίστοιχη τουρκική. Για τους τούρκους, η συγγραφή ενός άρθρου ή μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τον οποιονδήποτε, μπορεί να αποτελεί άμεση "απειλή" για την εθνική της ασφάλεια.
Κάθε κριτική απέναντι στην Τουρκία, την πολιτική ή θρησκευτική της ηγεσία, το Ισλάμ ή το ιστορικό της αφήγημα, συνιστά "απειλή" για την εθνική της ασφάλεια.
Κατά συνέπεια, Σουηδία και Φινλανδία συμφωνούν να εναρμονισθούν πλήρως με την τουρκική αντίληψη κι ερμηνεία, καθιστώντας πλέον κάθε πολίτη τους και με οποιαδήποτε ιδιότητα εκτεθειμένο στις τουρκικές διαθέσεις…
Άρθρο 3: Ως μελλοντικοί σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, η Φινλανδία και η Σουηδία παρέχουν πλήρη υποστήριξη στην Τουρκία έναντι όλων των απειλών για την εθνική της ασφάλεια. Σε αυτό το πλαίσιο, η Φινλανδία και η Σουηδία δεν θα υποστηρίξουν το PYD/YPG και την οργάνωση που ορίζεται ως FETO στην Τουρκία. Η Τουρκία παρέχει επίσης πλήρη υποστήριξη στη Φινλανδία και τη Σουηδία έναντι όλων των απειλών για την εθνική τους ασφάλεια. Η Φινλανδία και η Σουηδία απορρίπτουν σθεναρά και καταδικάζουν την τρομοκρατία σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της. Η Φινλανδία και η Σουηδία καταδικάζουν ξεκάθαρα και απερίφραστα τις επιθέσεις που πραγματοποιούνται από όλες τις τρομοκρατικές οργανώσεις κατά της Τουρκίας και εκφράζουν τα βαθύτατα αισθήματα αλληλεγγύης τους προς την Τουρκία και τις οικογένειες των θυμάτων.
Σύμφωνα με την τουρκική ερμηνεία, η Σουηδία και η Φινλανδία θα πρέπει να παρέχουν πλήρη υποστήριξη στην Τουρκία έναντι όλων των "απειλών" για την εθνική της ασφάλεια. Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται ως μία τέτοια απειλή. Ο Χριστιανισμός είναι μία τέτοια απειλή. Κάθε βιβλίο, άρθρο ή δήλωση μπορεί και είναι απειλή για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας. Ιδέες, απόψεις, σκέψεις, συνιστούν απειλή για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας.
Σε συνδυασμό δε με τα άρθρα 5 και 7 περί νομικών παρεμβάσεων, ουσιαστικά συνομολογείται η συμμετοχή (παρέμβαση) της Τουρκίας στο νομοθετικό έργο αυτών των δύο χωρών κάτι που από μόνο του θέτει υπό αναίρεση την ασφάλεια και την ελευθερία της έκφρασης που μπορεί να παρέχει ο Νόμος σε κάθε πολίτη - κι όχι μόνο - αυτών των δύο χωρών.
Άρθρο 6: Περί όπλων. Δεν χρειάζεται ανάλυση
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναφορά στον άρθρο 7 περί μηχανισμού συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και των υπηρεσιών πληροφοριών για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος και άλλων κοινών προκλήσεων. (χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις). Διεκπεραίωση αιτημάτων απέλασης ή έκδοσης στην Τουρκία, καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και αποτροπή κατάχρησης των νόμων τους (Σουηδίας και Φινλανδίας δηλαδή) κ.λπ.
Ουσιαστικά, η Τουρκία βάζει με πολιτικούς όρους πόδι σε αυτές τις δύο χώρες κι ενισχύει περαιτέρω την θέση της εντός της ΕΕ χωρίς καν να είναι χώρα-μέλος! Δηλαδή με το έτσι θέλω, ευρωπαϊκές χώρες οφείλουν να εναρμονιστούν με το ... "τουρκικό δίκαιο". Να έχουν δηλαδή νταβατζή. Με αντάλλαγμα τί; Την ένταξή τους σε έναν μηχανισμό με αμφιλεγόμενη δράση; Δεν είμαι σίγουρος ότι πραγματικά αξίζει τον κόπο. Η Τουρκία, δεν αξίζει τον κόπο! Ωστόσο, τα μελλούμενα έχουν ήδη δρομολογηθεί…
Η
κυβέρνηση (και παρά την απέχθειά μου στο μητσοτακέϊκο και την διαφωνία
μου στα υπόλοιπα θέματα πολιτικής διαχείρισης) φαίνεται ότι σε γενικές
γραμμές κάνει πολύ καλή δουλειά γι’ αυτό και οι τούρκοι έχουν γίνει
…τούρκοι :)
γράφει ο Μανόλης Μουράτογλου
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι, προς το παρόν, ο μεγάλος νικητής της
ρωσο-ουκρανικής κρίσης. Ο Ερντογάν προσεγγίζει το Ισραήλ, καταδικάζει
την επίθεση του Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά παραμένει επιφυλακτικός με τις
κυρώσεις, εφάρμοσε κατά γράμμα τη Σύμβαση του Μοντρέ για τη διέλευση
πλοίων στον Βόσπορο, συνεχίζει την επιρροή του στην Ουκρανία, την οποία
επίσης υπερασπίζεται χάρη στα drones Tb-2 και είναι μαζί με μερικές
άλλες χώρες, όπως η Πολωνία και η Ρουμανία, καθοριστικής σημασίας για
τον ευρωατλαντικό αποκλεισμό της Ρωσίας. Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/04/11/poso-kerdizei-i-toyrkia-apo-ton-polemo/
Επιτέλους! Μας ανακοινώθηκε χθες επίσημα από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο ό,τι ήδη γνωρίζαμε από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης! Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη με την περιβόητη... «θετική διάθεση» που τον διακατέχει κάθε τριήμερο βρέξει-χιονίσει.
Το πρόβλημα δεν είναι ότι ο κ. Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον κ. Ερντογάν, αλλά υπό ποιες προϋποθέσεις και συνθήκες θα πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση, όταν γνωρίζουμε εκ των προτέρων τα ζητήματα που θα θέσει ο Τούρκους πρόεδρος στον Έλληνα πρωθυπουργό, και όταν για δύο και πλέον χρόνια οι Τούρκοι μάς έχουν καταστήσει αντικείμενο οργανωμένης διεθνούς δυσφημιστικής καμπάνιας, κι αποδέκτες μιας επιθετικής και προσβλητικής ρητορικής που καταδεικνύει όχι μόνον τη διαφορά αντίληψης αλλά και την διαφορά πολιτισμού ανάμεσα στις δύο χώρες και τους δύο λαούς.
Επομένως, με δεδομένες τις θέσεις και τις αξιώσεις της Τουρκίας έναντι των εθνικών μας συμφερόντων και με διαρκώς αμφισβητούμενη της εθνική μας κυριαρχία, τί ακριβώς περιμένει να αποκομίσει από αυτή τη συνάντηση ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Με ποιά «θετική διάθεση προσέρχεται σε αυτή τη συνάντηση» και τί σημαίνει ότι θα «επικεντρωθεί στην ουσία κι όχι στην ρητορική» και πως «δεν θα διαφοροποιηθεί από τις καθαρά διατυπωμένες θέσεις της Ελλάδας»; - Αυτό μας έλειπε!
Προφανώς, ο Έλληνας Πρωθυπουργός δεν έχει καταλάβει ακόμη την ζημιά που προκάλεσε στην πατρίδα μας με τις πρωτοβουλίες του, όπως για παράδειγμα με την αποστολή παράνομου και κατασχεμένου στρατιωτικού υλικού σε εμπόλεμη χώρα· και πάλι τώρα, με δική του πρωτοβουλία θα συναντηθεί με τον Τούρκο πρόεδρο…
Από την άλλη, πολύ φοβάμαι, ο κ. Ερντογάν έχει κάθε λόγο να αισθάνεται ικανοποιημένος. Η Τουρκία δείχνει πως έχει λόγο και ρόλο στα περιφερειακά ζητήματα που απασχολούν την περιοχή μας κι ο Κυριάκος Μητσοτάκης με κάθε του δήλωση και με κάθε του κίνηση τον αναδεικνύει σε ισχυρό παίκτη και του προσφέρει και τον «αέρα» που χρειάζεται στο εσωτερικό της χώρας του.
Ενώ εδώ καλλιεργείται η αντίληψη περί «απομονωμένης» διπλωματικά Τουρκίας και αναβάθμισης της Ελλάδας για να εξυπηρετηθεί το κυβερνητικό αφήγημα, η γειτονική μας χώρα υπηρετεί με συνέπεια την εθνική της στόχευση, ξεκινώντας από την δημιουργία μίας ευρύτερης σφαίρας επιρροής και καταλήγοντας στην υφαρπαγή - με κάθε τρόπο - εθνικών πόρων των γειτονικών της χωρών, μέχρι και την επικυριαρχία αν κι εφόσον οι συνθήκες της το επιτρέπουν.
Να μην έχουμε αυταπάτες. Οι Τούρκοι δεν παρεκκλίνουν ποτέ των στόχων τους – παρά τις όποιες κατά καιρούς διορθώσεις – κι οδηγούν το εθνικό όχημα στον προορισμό του. Εμείς αντίθετα, τρέχουμε πίσω από τις εξελίξεις και πέφτουμε συνεχώς πάνω στο δέντρο γιατί είμαστε κοντόφθαλμοι και δεν βλέπουμε το δάσος.
Από εκεί και πέρα, δίχως αμφιβολία, κάθε προσπάθεια συνεννόησης, σε όποιο επίπεδο, είναι και επιθυμητή και καλοδεχούμενη όταν υπάρχει καλή θέληση και από τα δύο μέρη. Ο τρόπος πραγματοποίησης αυτής της συνάντησης μάς προκαταβάλλει για το αποτέλεσμα. Μάλλον έχουν δίκιο όσοι αμφιβάλλουν για την χρησιμότητά της την δεδομένη χρονική στιγμή.
