Αλλαγές στο πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας;

γράφει ο Στρατής Αλεξίου 

 

Αναμένεται ότι σύντομα το Κρεμλίνο θα ανακοινώσει περισσότερες αλλαγές στο δόγμα του για τη χρήση πυρηνικών όπλων και τις νέες κόκκινες γραμμές για τη χρήση τους. Αυτά προκύπτουν από τα σχέδια για την καταστροφή της Ρωσίας, που μεταδίδονται καθημερινά στην αμερικανική τηλεόραση, σύμφωνα με τη Μόσχα.

Όλα αυτά εμφανίστηκαν και στην εκπομπή «60 λεπτά» στη ρωσική δημόσια τηλεόραση. Ο Γεβγένι Ποπώφ, οικοδεσπότης του προγράμματος και βουλευτής της Δούμας, μετέδωσε πολλά βίντεο από τη δυτική τηλεόραση, συμπεριλαμβανομένης μιας μεγάλης δήλωσης του στρατηγού Μπεν Χότζες, διοικητή των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη μεταξύ 2014 και 2017. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2023/03/01/allages-sto-pyriniko-dogma-tis-rosias/

 

Η Αφρική δεν θέλει να αποτελέσει πρόσφορο έδαφος για τον Νέο Ψυχρό Πόλεμο

γράφει ο Vijay Prashad

Στις 17 Οκτωβρίου, ο επικεφαλής της Διοίκησης της Αφρικής των ΗΠΑ (AFRICOM), Στρατηγός του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ, Μάικλ Λάνγκλεϊ, επισκέφθηκε το Μαρόκο. Ο Λάνγκλεϊ συναντήθηκε με ανώτερους Μαροκινούς στρατιωτικούς ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Γενικού Επιθεωρητή των Μαροκινών Ενόπλων Δυνάμεων, Μπελκίρ Ελ Φαρούκ. Από το 2004, η AFRICOM πραγματοποιεί τη «μεγαλύτερη και κορυφαία ετήσια άσκηση», την African Lion, εν μέρει σε μαροκινό έδαφος. Τον περασμένο Ιούνιο, δέκα χώρες συμμετείχαν στην African Lion 2022, με παρατηρητές από το Ισραήλ (για πρώτη φορά) και το ΝΑΤΟ.

Η επίσκεψη του Μάικλ Λάνγκλεϊ αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης παρέμβασης των ΗΠΑ στην αφρικανική ήπειρο, την οποία τεκμηριώσαμε στο φάκελό μας αρ. 42 (Ιούλιος 2021) με τίτλο, «Defending Our Sovereignty: U.S. Military Bases in Africa and the Future of African Unity», κοινή δημοσίευση με την Ερευνητική Ομάδα του Σοσιαλιστικού Κινήματος της Γκάνας. Σε αυτό το κείμενο, γράψαμε ότι οι δύο σημαντικές αρχές του Παναφρικανισμού είναι η πολιτική ενότητα και η εδαφική κυριαρχία και υποστηρίξαμε ότι «[η] διαρκής παρουσία ξένων στρατιωτικών βάσεων δεν συμβολίζει μόνο την έλλειψη ενότητας και κυριαρχίας, αλλά επιβάλλει επίσης εξίσου τον κατακερματισμό και την υποταγή των λαών και των κυβερνήσεων της ηπείρου». Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/11/08/i-afriki-den-thelei-na-apotelesei-prosf/

Το ευρώ χωρίς τη γερμανική βιομηχανία

γράφει ο Michael Hudson

 

Η αντίδραση στη δολιοφθορά τριών από τους τέσσερις αγωγούς Nord Stream 1 και 2 σε τέσσερα σημεία τη Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου, έχει επικεντρωθεί σε εικασίες για το ποιος το έκανε και εάν το ΝΑΤΟ θα κάνει μια σοβαρή προσπάθεια να ανακαλύψει την απάντηση. Ωστόσο, αντί για πανικό, υπήρξε ένας μεγάλος αναστεναγμός διπλωματικής ανακούφισης, ακόμη και ηρεμίας. Η απενεργοποίηση αυτών των αγωγών τερματίζει την αβεβαιότητα και τις ανησυχίες των διπλωματών των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ που παραλίγο να φτάσει σε αναλογία κρίσης την προηγούμενη εβδομάδα, όταν πραγματοποιήθηκαν μεγάλες διαδηλώσεις στη Γερμανία ζητώντας τον τερματισμό των κυρώσεων και την ενεργοποίηση του Nord Stream 2 για την επίλυση της έλλειψης ενέργειας. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/10/25/to-eyro-xoris-ti-germaniki-biomixania/

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ευρωπαϊκή ασφάλεια είναι η Τουρκία

Υπάρχει πλέον ικανός αριθμός εμπεριστατωμένων άρθρων κι αναλύσεων, και σε έντυπη και ηλεκτρονική έκδοση, αναφορικά με τα αποτελέσματα της Συνόδου του ΝΑΤΟ στην Μαδρίτη. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν συμμερίζονται τις εκτιμήσεις της ελληνικής κυβέρνησης κι απορρίπτουν την θετική αποτίμηση της Αθήνας για ό,τι αφορά στο πεδίο των ελληνοτουρκικών κι ευρωτουρκικών σχέσεων. Στην συνέχεια θα εξηγηθεί το γιατί. Προηγουμένως όμως, ας θυμηθούμε με ποιο σκεπτικό μετέβησαν στην Μαδρίτη Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, για να επαναβεβαιώσει την προσήλωσή της Ελλάδας στους ευρωατλαντικούς δεσμούς, την υποστήριξή της στην διεύρυνση της Συμμαχίας αλλά και για να απαντήσει σε τυχόν προκλήσεις της τουρκικής πλευράς – όπως στελέχη της ΝΔ και συστημικά μέσα ενημέρωσης είχαν επιμελώς φροντίσει να προκαταλάβουν την ελληνική κοινή γνώμη, το χρονικό διάστημα που προηγήθηκε της Συνόδου.

Ο Τούρκος Πρόεδρος, για να αναδείξει την Τουρκία ρυθμιστή των ευρωπαϊκών θεμάτων.

Και οι δύο επέτυχαν τον αντικειμενικό τους σκοπό. Από εκεί και ύστερα, ο δρόμος της διεύρυνσης δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Η ασφάλεια της Ευρώπης παραμένει ζητούμενο και το νέο στρατηγικό δόγμα του ΝΑΤΟ; Με δεδομένη την αδυναμία των ευρωπαϊκών ηγεσιών να διακρίνουν εγκαίρως απειλές, πραγματικές απειλές! και να αξιολογούν το είδος και το μέγεθος των προκλήσεων που παρουσιάζονται μπροστά τους κάθε φορά, μας επιτρέπεται να ομιλούμε από τώρα για μία μεγάλη αποτυχία. 

Σουηδία – Φινλανδία – Τουρκία 

Αν μη τι άλλο, η Τουρκία θα ήθελε κάτι καλύτερο από ένα γενικόλογο κείμενο σαν κι αυτό που τελικά υπεγράφη από τους Υπουργούς Εξωτερικών των τριών χωρών. Δηλαδή, της Τουρκίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Εντούτοις, η υπογραφή ενός μνημονίου κατανόησης και συνεργασίας δεν ήταν το ζητούμενο στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου. Γι’ αυτό και η στάση των Τούρκων ήταν μάλλον χλιαρή.

Από την άλλη, τα χαμόγελα των ευρωατλαντιστών περίσσευαν κι οι διαβεβαιώσεις περί ενός «έντιμου» συμβιβασμού τύπου win-win ή ...kazan-kazan, κατά την προσφιλή έκφραση του Τούρκου Προέδρου στη γλώσσα του, έδιναν κι έπαιρναν. «Ξεπεράστηκε ο σκόπελος». «Πρυτάνευσε η λογική» και οι «συμμαχικοί δεσμοί είναι πιο ισχυροί από ποτέ».

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι το ΝΑΤΟ δεν επιθυμεί ένα μέλλον χωρίς την Τουρκία. Μια  σειρά χωρών από τις Η.Π.Α. και τη Μεγάλη Βρετανία, μέχρι την Ισπανία και την Ιταλία μα, ακόμη και  η γραφειοκρατία των Βρυξελλών, δεν αντιλαμβάνονται την Τουρκία ως «συστημική πρόκληση», παρά την έως τώρα συνολική συμπεριφορά της και τις έντονα ευδιάκριτες διαφορές σε πολιτικό, πολιτισμικό, αξιακό και ιδεολογικό επίπεδο. Έτσι, είναι πάντοτε διατεθειμένες να κάνουν υποχωρήσεις και να επιδιώκουν συμβιβασμούς, χωρίς ωστόσο να διασφαλίζουν ένα μίνιμουμ σταθερότητας κι ασφάλειας. Πάνω και πέρα απ’ όλα σημασία έχει η επικαιροποίηση του αφηγήματος της «συνοχής» και της «συνεννόησης»…

Δεν πρόλαβε ο Πρόεδρος Ερντογάν να επιστρέψει στην Τουρκία κι ευθύς αμέσως επανέλαβε - με την γνωστή αυθάδη ρητορική του - εκβιασμούς και απειλές, απαιτώντας εφαρμογή των συμφωνηθέντων, όπως τα εννοεί και τα ερμηνεύει η τουρκική ηγεσία, προκαλώντας εκ νέου πονοκέφαλο στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αφού, ο δρόμος μέχρι τη επικύρωση της ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ από το τουρκικό κοινοβούλιο θα είναι μακρύς.

Οι απαντήσεις της φινλανδικής Προεδρίας και του Υπουργού Δικαιοσύνης της Σουηδίας σε αυτές τις απαιτήσεις, καταδεικνύουν με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο αυτή την διαφορά ερμηνείας την οποία κι επισημαίνουμε και παράλληλα, επαληθεύονται για πολλοστή φορά όλοι όσοι έχουν κατ’ επανάληψη εκφράσει την άποψη ότι, η Άγκυρα όχι μόνον δεν σέβεται την υπογραφή της αλλά, κι ερμηνεύει συμφωνίες, συνθήκες και μνημόνια συνεργασίας μέσα από το πρίσμα των δικών της "ευαισθησιών", φιλοδοξιών κι επιδιώξεων.

Όμως, αυτό το γνωρίζουν όλοι! Συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής κυβέρνησης. Το γνωρίζει και ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ ο οποίος, μόνο που δεν δακρύζει κάθε φορά που προφέρει το όνομα της γειτονικής μας χώρας. Γι’ αυτό και παρουσιάστηκε και προτάθηκε προς τα ενδιαφερόμενα μέρη ένα κείμενο επιτηδευμένα γενικόλογο ώστε, Σουηδία και Φιλανδία να νιώθουν ικανοποιημένες μέσα από ασάφειες και κενά, η δε Τουρκία, να εξακολουθεί να έχει την ευχέρεια των αξιώσεών της.

Οι αξιώσεις του τουρκικού παράγοντα κι οι αυταπάτες μας

Η στάση της Τουρκίας στην Μαδρίτη δεν ήταν παρά μία κίνηση τακτικισμού καθώς, και σύμφωνα πάντα με την τουρκική θεώρηση, κάθε συμφωνία μπορεί και ερμηνεύεται κατά το δοκούν. Άρα, ποιά ερμηνεία θα υπερισχύει κατά περίπτωση; Εκείνη των Σουηδών και των Φιλανδών ή των Τούρκων;

Στην ουσία τώρα. Η Τουρκία γνωρίζει πολύ καλά ότι στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. το εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο λειτουργούν ως δικλείδες ασφαλείας, ώστε όλοι να απολαμβάνουν της προστασίας του Νόμου, πολίτες ή μη. Άρα, το διακύβευμα δεν αφορά σε απελάσεις ή στις όποιες νομικές υποχωρήσεις στα όρια του «ανεκτού». Άλλο είναι το θέμα. Η Τουρκία αποκτά λόγο στα νομικά πράγματα των δύο αυτών χωρών - κατά συνέπεια, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δικαίως θα αναρωτηθείτε: μα, δεν συμβαίνει ήδη; Συμβαίνει. Έχουμε πλήθος τούρκων και ισλαμιστών «ακτιβιστών» και τουρκοϊσλαμιστικών κομμάτων και οργανώσεων που για λόγους «πολιτικής ορθότητας» μπορούν και δραστηριοποιούνται εντός - και πολλές εκτός -  θεσμικού πλαισίου στο εσωτερικό των χωρών της Ε.Ε. όμως, είναι η πρώτη φορά που ευρωπαϊκές χώρες υποχρεώνονται να αποδεχτούν την συμμετοχή και τον έλεγχο της Τουρκίας στο νομοθετικό τους έργο.

Επιπλέον, με την συναίνεσή τους, ανοίγει ο δρόμος για συμμετοχή της Τουρκίας στις πολιτικές ασφάλειας κι άμυνας της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της όποιας διευκόλυνσης συμμετοχής της στο έργο της PESCO.

Κάποια στιγμή, πρέπει να τελειώνουμε με τις όποιες αυταπάτες μας και να θέσουμε ευθέως πολύ συγκεκριμένα και σοβαρά ερωτήματα στους εταίρους μας. Ευρωπαίους και νατοϊκούς:

Από πού κι ως που μία ασιατική χώρα, μία ισλαμιστική χώρα, μια κατοχική δύναμη, μια χώρα με παρουσία σε εμπόλεμες ζώνες και ενεργή εμπλοκή σε συγκρούσεις που δεν εξυπηρετούν τα ευρωατλαντικά συμφέροντα και πολλές φορές στρέφονται κατά αυτών· με παθητική στάση στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με συμμετοχή σε τρομοκρατικές ενέργειες, με παρεμβάσεις στο εσωτερικό άλλων χωρών· μια χώρα που αποδεδειγμένα υποστήριξε κι εξακολουθεί να υποστηρίζει το ισλαμικό κράτος - ό,τι κι αν έχει απομείνει αυτό· μια χώρα που αμφισβητεί συνθήκες και συμφωνίες που η ίδια έχει υπογράψει, που καταπατά κάθε έννοια δικαίου, που δεν σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, που αμφισβητεί την εδαφική ακεραιότητα κυρίαρχων χωρών, απειλεί την ασφάλειά τους κι επιβουλεύεται τον πλούτο τους… αυτή η χώρα μπορεί να συμμετέχει στις πολιτικές άμυνας κι ασφάλειας στον ευρωπαϊκό χώρο; Μπορεί να είναι κομμάτι του ελεύθερου, δημοκρατικού και πολιτισμένου κόσμου και να απολαμβάνει οικονομικών κι άλλων προνομίων; Μπορεί να εξοπλίζεται με ευρωπαϊκά όπλα; Μπορεί να έχει λόγο και ρόλο στα ευρωπαϊκά πράγματα;

Αυτήν την (ανανεωμένη) εικόνα θέλει να βγάλει προς τα έξω η Ευρωαντλαντική Συμμαχία; Αυτές είναι οι αξίες κι οι αρχές της; Με αυτόν τον χαρακτήρα θα εγγυηθεί την «ελευθερία», την «δημοκρατία», την «ειρήνη», την «δικαιοσύνη» και την «ευημερία»… στο όνομα των οποίων δρα ή καλείται να δράσει οπουδήποτε στον κόσμο;

Δεν βλέπουν οι νατοϊκοί και οι Ευρωπαίοι - κυρίως οι δεύτεροι, τί κρύβεται στις «ανησυχίες» και στις «ευαισθησίες» των Τούρκων;

Η απάντηση είναι ότι οι πολιτικές ηγεσίες των ευρωπαϊκών και νατοϊκών χωρών, αδυνατούν να αντικατοπτρίσουν στους σχεδιασμούς και τις αποφάσεις τους ό,τι σκέπτονται και ό,τι επιθυμούν στην πλειοψηφία τους οι πολίτες τους. Σχεδόν σε όλα τα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτικών άμυνας κι ασφάλειας.  

Η «πολιτική μπίζνα» αγνοεί αυτή τη πραγματικότητα κι ως εκ τούτου, η Τουρκία εξακολουθεί να θεωρείται αναγκαίος και σημαντικός εταίρος. Η Τουρκία όμως έχει επιλέξει στρατόπεδο. Και το στρατόπεδο αυτό δεν είναι το συμμαχικό!

Αν το ΝΑΤΟ επιθυμεί να διακρίνει απειλές και προκλήσεις, μάλλον θα πρέπει να κοιτάξει στο εσωτερικό του. Αν οι ευρωπαϊκοί λαοί επιθυμούν να είναι ελεύθεροι και ασφαλείς θα πρέπει να λάβουν τα μέτρα τους απέναντι στην Τουρκία, όσο είναι ακόμη νωρίς.

 

ΝΑΤΟ όπως λέμε Κερκόπορτα

 

Το ζήτημα δεν είναι τι συμφωνήθηκε στη Μαδρίτη - επίσημα κι ανεπίσημα - για να άρει τις όποιες ενστάσεις κι αντιρρήσεις της η Τουρκία, αλλά το πως ερμηνεύει η ηγεσία της γειτονικής χώρας τα συμφωνηθέντα.

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Η Τουρκία έχει αποδείξει στην ιστορική της διαδρομή ότι δεν σέβεται ποτέ καμία συμφωνία. Δεν σέβεται την υπογραφή της και δεν την θεωρεί δεσμευτική καθ’ οιονδήποτε τρόπο, ιδίως όταν "αμφισβητούνται" οι "ευαισθησίες" της ή όταν δεν εξυπηρετούνται οι επιδιώξεις της.

Το γεγονός της συμμετοχής της σε διεθνείς οργανισμούς, συμμαχίες κ.ο.κ. - από την οποία συμμετοχή απορρέουν και συγκεκριμένες υποχρεώσεις, μπορούμε να το συζητήσουμε. Δεν είναι όμως του παρόντος. Του παρόντος είναι η εξέταση των όρων του μνημονίου που Σουηδία και Φινλανδία "υποχρεώθηκαν" να υπογράψουν.

Ας δούμε τα πιο σημαντικά σημεία.

Άρθρο 2: Ένα από τα πιο θεμελιώδη στοιχεία της συμμαχίας είναι η πλήρης αλληλεγγύη και συνεργασία για την καταπολέμηση κάθε μορφής και εκδήλωσης τρομοκρατίας, η οποία αποτελεί άμεση απειλή για την εθνική ασφάλεια των κρατών μελών καθώς και για τη διεθνή ειρήνη και σταθερότητα.

Όλοι μας γνωρίζουμε ότι η ευρωπαϊκή αντίληψη περί τρομοκρατίας διαφέρει θεμελιωδώς από την αντίστοιχη τουρκική. Για τους τούρκους, η συγγραφή ενός άρθρου ή μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τον οποιονδήποτε, μπορεί να αποτελεί άμεση "απειλή" για την εθνική της ασφάλεια.

Κάθε κριτική απέναντι στην Τουρκία, την πολιτική ή θρησκευτική της ηγεσία, το Ισλάμ ή το ιστορικό της αφήγημα, συνιστά "απειλή" για την εθνική της ασφάλεια.

Κατά συνέπεια, Σουηδία και Φινλανδία συμφωνούν να εναρμονισθούν πλήρως με την τουρκική αντίληψη κι ερμηνεία, καθιστώντας πλέον κάθε πολίτη τους και με οποιαδήποτε ιδιότητα εκτεθειμένο στις τουρκικές διαθέσεις…

Άρθρο 3:  Ως μελλοντικοί σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, η Φινλανδία και η Σουηδία παρέχουν πλήρη υποστήριξη στην Τουρκία έναντι όλων των απειλών για την εθνική της ασφάλεια. Σε αυτό το πλαίσιο, η Φινλανδία και η Σουηδία δεν θα υποστηρίξουν το PYD/YPG και την οργάνωση που ορίζεται ως FETO στην Τουρκία. Η Τουρκία παρέχει επίσης πλήρη υποστήριξη στη Φινλανδία και τη Σουηδία έναντι όλων των απειλών για την εθνική τους ασφάλεια. Η Φινλανδία και η Σουηδία απορρίπτουν σθεναρά και καταδικάζουν την τρομοκρατία σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της. Η Φινλανδία και η Σουηδία καταδικάζουν ξεκάθαρα και απερίφραστα τις επιθέσεις που πραγματοποιούνται από όλες τις τρομοκρατικές οργανώσεις κατά της Τουρκίας και εκφράζουν τα βαθύτατα αισθήματα αλληλεγγύης τους προς την Τουρκία και τις οικογένειες των θυμάτων.

Σύμφωνα με την τουρκική ερμηνεία, η Σουηδία και η Φινλανδία θα πρέπει να παρέχουν πλήρη υποστήριξη στην Τουρκία έναντι όλων των "απειλών" για την εθνική της ασφάλεια. Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται ως μία τέτοια απειλή. Ο Χριστιανισμός είναι μία τέτοια απειλή. Κάθε βιβλίο, άρθρο ή δήλωση μπορεί και είναι απειλή για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας. Ιδέες, απόψεις, σκέψεις, συνιστούν απειλή για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας.

Σε συνδυασμό δε με τα άρθρα 5 και 7 περί νομικών παρεμβάσεων, ουσιαστικά συνομολογείται η συμμετοχή (παρέμβαση) της Τουρκίας στο νομοθετικό έργο αυτών των δύο χωρών κάτι που από μόνο του θέτει υπό αναίρεση την ασφάλεια και την ελευθερία της έκφρασης που μπορεί να παρέχει ο Νόμος σε κάθε πολίτη  - κι όχι μόνο - αυτών των δύο χωρών.    

Άρθρο 6: Περί όπλων. Δεν χρειάζεται ανάλυση

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναφορά στον άρθρο 7 περί μηχανισμού συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και των υπηρεσιών πληροφοριών για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος και άλλων κοινών προκλήσεων. (χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις). Διεκπεραίωση αιτημάτων απέλασης ή έκδοσης στην Τουρκία, καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και αποτροπή κατάχρησης των νόμων τους (Σουηδίας και Φινλανδίας δηλαδή) κ.λπ.

Ουσιαστικά, η Τουρκία βάζει με πολιτικούς όρους πόδι σε αυτές τις δύο χώρες κι ενισχύει περαιτέρω την θέση της εντός της ΕΕ χωρίς καν να είναι χώρα-μέλος! Δηλαδή με το έτσι θέλω, ευρωπαϊκές χώρες οφείλουν να εναρμονιστούν με το ... "τουρκικό δίκαιο". Να έχουν δηλαδή νταβατζή. Με αντάλλαγμα τί; Την ένταξή τους σε έναν μηχανισμό με αμφιλεγόμενη δράση; Δεν είμαι σίγουρος ότι πραγματικά αξίζει τον κόπο. Η Τουρκία, δεν αξίζει τον κόπο! Ωστόσο, τα μελλούμενα έχουν ήδη δρομολογηθεί…

 

Η ουτοπία της κοινής ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας

Credits The Ventotene Lighthouse ® 2020. All rights reserved.

 

Το τέλος του 2^ου Π.Π. βρήκε τον ευρωπαϊκό χώρο ρημαγμένο από την καταστροφή και τον όλεθρο και τους ευρωπαϊκούς λαούς εξουθενωμένους, να προσπαθούν να ξαναβρούν την ελπίδα που είχε χαθεί κατά τη διάρκειά του. Ο κόσμος μας, όπως τον αναγνωρίζαμε, πραγματικός και ιδεατός, είχε πια καταρρεύσει και οι συνθήκες και οι πρακτικές που έως τότε ήταν δοκιμασμένες και γνωστές, δεν ανταποκρινόταν πλέον στην νέα πραγματικότητα.

Έτσι, το όραμα ενός ενιαίου χώρου με ειρήνη, ασφάλεια, συνεργασία, συνεννόηση, ευημερία και προοπτική για όλους ανεξαιρέτως, εκβιάστηκε από την ανάγκη - κυρίως όμως, από τον τρόμο που βίωσαν οι παππούδες μας.

Τα προσκόμματα της ευρωπαϊκής αυτοτέλειας

Ήρθε επίσης ως αντιστάθμισμα στην επιδίωξη των Ηνωμένων Πολιτειών να έχουν λόγο και ρόλο στα εσωτερικά ζητήματα των εταίρων και συμμάχων τους αλλά, και στην επιμονή τους για αξιοποίηση του ηττημένου γερμανικού στρατιωτικού/πολιτικού/επιστημονικού δυναμικού στο πεδίο που ονομάστηκε κι είναι ευρέως γνωστό ως «ψυχρός πόλεμος».

Όπως έχει επισημανθεί και σε προηγούμενο άρθρο μου[1], οι αμερικανοί δεν μπορούσαν να εννοήσουν τον κοινωνικό και πολιτισμικό πλουραλισμό της γηραιάς ηπείρου, ούτε και την αυτονομία των ευρωπαίων, ούτε καν τις εύλογες ενστάσεις κι ανησυχίες τους, και τους αντιμετώπιζαν καχύποπτα κι ανταγωνιστικά καθώς, το καθαρό κι αυθεντικό ευρωπαϊκό αφήγημα στον πυρήνα του, αμφισβητούσε - κι αμφισβητεί - την ηγεμονία τους και προσβλέπει σε μία εταιρική σχέση μαζί τους ειλικρινή και ισότιμη.

Οι ευρωπαίοι, ορθά σκεπτόμενοι και παρά τις όποιες διαφορές ανάμεσά τους, δεν ήθελαν σε καμία περίπτωση να παραχωρηθούν «διευκολύνσεις» και «προνόμια» στην Γερμανία, δεν ήθελαν μια ισχυρή Γερμανία κι ούτε επιθυμούσαν να μπουν σε νέες περιπέτειες κάποια στιγμή στο μέλλον. Κι είχαν δίκιο! Έσπευσαν λοιπόν να καταστρώσουν τα δικά τους εναλλακτικά σχέδια.

Το 1952 υπεγράφη από τις κυβερνήσεις της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Βελγίου, του Λουξεμβούργου, της Ολλανδίας και της τότε Δυτικής Γερμανίας, η Συνθήκη περί κοινής ευρωπαϊκής άμυνας[2], με αντικειμενικό σκοπό τη συγκρότηση ευρωπαϊκού στρατεύματος υπό κοινή διοίκηση. Συνθήκη η οποία παρέμεινε στα χαρτιά, κυρίως με ευθύνη των Γάλλων που επιθυμούσαν πλήρη άσκηση της εθνικής τους κυριαρχίας ούτως, ώστε διασφαλίζεται η εδαφική τους ακεραιότητα.[3]

Υπήρξαν κι άλλοι λόγοι όπως, η απροθυμία του Ηνωμένου Βασιλείου να συμμετέχει στο όποιο σχήμα ή οι πολιτικές ζυμώσεις στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών χωρών. Η Ευρώπη δεν ήταν έτοιμη. Εντούτοις, υπήρξαν κι άλλες προσπάθειες, πολύ ή λιγότερο φιλόδοξες και αρκετές ήταν εκείνες οι φορές που επιτεύχθηκαν δύσκολοι συμβιβασμοί.

Ωστόσο, η Ιστορία επιβεβαιώνει ότι κάθε κίνηση, κάθε πρωτοβουλία ή κάθε εγχείρημα που δοκιμάζεται χάριν περιστάσεων ή ειδικών συμφερόντων, είναι καταδικασμένη να αποτύχει εφόσον δεν θεμελιώνεται σε μία ισχυρή κι ομοιογενή βάση, και η εικόνα της μεταπολεμικής Ευρώπης ήταν πολύ διαφορετική από εκείνη που έχουμε σήμερα.

Από τότε, βέβαια, πέρασε μισός και πλέον αιώνας. Τα πράγματα άλλαξαν, κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά. Κυρίως οικονομικά. Μιλούμε πλέον για Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι για ευρωπαϊκό χώρο και οι πολιτικές και οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων της Ένωσης έχουν άμεσο αντίκτυπο σε εθνικό επίπεδο.

Παρ’ όλα αυτά ζούμε και μαζί και χώρια. Συχνά παρατηρούνται και μάλιστα όχι αναίτια, συγκρούσεις συμφερόντων κι αντιπαραθέσεις που αφαιρούν και δεν προσθέτουν.

Βάσιμος σκεπτικισμός

Η παραγωγή πολιτικής και η λήψη των αποφάσεων συντελούνται σχεδόν πάντα με τρόπο αδιαφανή κι αμφισβητήσιμο, ενδεικτικό της πολυπλοκότητας και της δυσλειτουργικότητας των ευρωπαϊκών πολιτικών δομών να ανταπεξέλθουν ικανοποιητικά στην όποια πρόκληση.

Με τον χρόνο, η πολυπληθής και δύσκαμπτη γραφειοκρατία και η υπαλληλική νοοτροπία (αποποίηση ευθύνης) ηγετών και αξιωματούχων και σε κεντρικό και σε περιφερειακό επίπεδο, δημιούργησε εξαρτήσεις και δεσμεύσεις από εξωθεσμικούς παράγοντες, νομιμοποίησε πολιτικές πρακτικές και παρεμβάσεις που δεν συνάδουν με το πνεύμα του ευρωπαϊκού κεκτημένου και κατέστησε την ίδια την έννοια της λεγόμενης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μία υπόθεση άνευ ουσίας και περιεχομένου.

Συνηθίσαμε να ακούμε τις ηγεσίες των ευρωπαϊκών χωρών να ομιλούν περί κοινών ευρωπαϊκών ιδεωδών, αξιών και παραδόσεων... έτσι, γενικά κι αόριστα, δίχως στην πραγματικότητα να συμμερίζονται στον ίδιο βαθμό την ουσία αυτών των αξιών, των ιδεωδών και των παραδόσεων ή ακόμη χειρότερα; μη γνωρίζοντας σε τι ακριβώς αναφέρονται και τι μπορεί να σημαίνουν για τον μέσο ευρωπαίο πολίτη, είτε αυτός είναι γάλλος, πορτογάλος, κύπριος, μαλτέζος ή τσέχος!

Δεν καταφέραμε να αποκτήσουμε κοινή ευρωπαϊκή συνείδηση και η καθημερινότητα των πολιτών, η καθημερινότητά μας, διαφέρει ποιοτικά από χώρα σε χώρα, εκμηδενίζοντας έτσι κάθε θετικό που μπορεί κι επιτυγχάνεται κατά καιρούς.  

Η αντίληψη περί κοινής εξωτερικής κι αμυντικής πολιτικής αν και βασικός πυλώνας του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, εξακολουθεί να αποτελεί ζητούμενο, καθιστώντας σχεδόν αδύνατη τη διαχείριση κρίσεων με τρόπο ταχύ, άμεσο κι αποτελεσματικό. Πρωτοβουλίες επί πρωτοβουλιών και Συνθήκες επί Συνθηκών μας οδήγησαν  σε μία προβληματική εσωτερική διαβάθμιση και σε μία μεταξύ μας σχέση που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών ποτέ όμως τους ευρωπαϊκούς λαούς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν και έχουν πάντα ρόλο και λόγο. Και σε στρατιωτικό και σε πολιτικό και σε οικονομικό και σε κοινωνικό και σε μορφωτικό επίπεδο.[4]

Η απουσία ισχυρών δεσμών και θεσμών και η έλλειψη ικανής ηγεσίας επιτρέπει στον αμερικανικό παράγοντα να μας χρησιμοποιεί στην επίτευξη των δικών του επιδιώξεων και στην ικανοποίηση των δικών του συμφερόντων - βλέπε Ουκρανία – μην λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές ευρωπαϊκές ανάγκες.

Ο δε χαρακτήρας της ίδιας της Ε.Ε. - sui generis, επιτρέπει σε χώρες μέλη να επιβάλλουν τις εθνικές τους πολιτικές και να προβάλλουν τα εθνικά τους συμφέροντα εις βάρος των εταίρων τους και της ίδιας της Ε.Ε. στο σύνολό της, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση του Ισλάμ και των τούρκων από ιταλούς, ισπανούς και γερμανούς.

… Και στην μέση το ΝΑΤΟ. Ο ρόλος του καταχρηστικός, διασπαστικός, διαβρωτικός, επικίνδυνος για την ίδια την ύπαρξη της Ένωσης. Ένας σύγχρονος δούρειος ίππος στην καρδιά της Ευρώπης.

Αξίζει σε αυτό το σημείο – μια και θίγεται διαρκώς από την τουρκική ηγεσία, να θυμηθούμε την αποχώρηση της Γαλλίας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ (1966-67)[5] και της Ελλάδος το 1974, ως επακόλουθο της στάσης που κράτησε η Συμμαχία έναντι της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.[6]

Ωστόσο, το όραμα είναι εκεί και παραμένει πάντοτε επίκαιρο και ισχυρό, τουλάχιστον στην σκέψη και την πρόθεση όλων εκείνων που αντιλαμβάνονται τον ευρωπαϊκό χώρο ενιαίο κι αδιαίρετο όχι τόσο γεωγραφικά ή μόνο οικονομικά και πολιτικά αλλά κυρίως πολιτισμικά. Κι αυτό δεν αρκεί. Η Ε.Ε. οφείλει να επαναξιολογήσει το διεθνές περιβάλλον - όπως αυτό διαμορφώνεται σήμερα, και να επανεκτιμήσει τον ρόλο της μέσα σε αυτό. Μέχρι τότε, κάθε κουβέντα περί κοινής εξωτερικής πολιτικής, άμυνας και ασφάλειας θα είναι άνευ ουσίας.

---

[1] https://www.geoeurope.org/2022/03/15/o-ithikos-aytoyrgos-ton-eyropaikon-dei/

[2] https://www.facebook.com/vangelis.chorafas/posts/333799565565714

[3] http://publications.europa.eu/resource/cellar/bd0b6705-4455-4de5-a16a-16d7f09efa33.0003.02/DOC_2

[4] https://www.nato.int/cps/en/natolive/official_texts_17120.htm

[5] https://el.wikipedia.org/wiki/ΝΑΤΟ

[6] https://www.kathimerini.gr/politics/352056/i-apochorisi-kai-i-epanentaxi-tis-elladas/

 

Η Ευρώπη στην κλίνη του Προκρούστη

Κατά την άφιξή του χθες (24/3/22) στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, τάχθηκε υπέρ της …στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ ενώ, τόνισε ότι: «Θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να διασφαλίσουμε πως όποια μέτρα εφαρμόσουμε δεν θα καταλήξουν να είναι πιο επώδυνα για τους Ευρωπαίους πολίτες από ό,τι για τη Ρωσία.»

Αργότερα το βράδυ, παρακολούθησα και τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτη Σχοινά, να μιλά[1] με ενθουσιασμό για «μεγάλες αποφάσεις» και «ηγέτες», για «σχέδια» και «πολιτικές» που δίχως αμφιβολία, δεν θα έχουν κάποιο άμεσο αποτέλεσμα αλλά το… ελπίζουμε για το μέλλον.

Σας παρακαλώ πολύ να δείτε την μεγάλη εικόνα! Τί δεν κατάφεραν να κάνουν για την Ευρώπη και τους ευρωπαϊκούς λαούς σαράντα και χρόνια τώρα πραγματικοί ηγέτες και μεγάλες πολιτικές φυσιογνωμίες – άραγε, ποιόν να πρωτοθυμηθώ, που θα το καταφέρουν μέσα σε λίγους μήνες ή εν πάση περιπτώσει σε εύλογο χρονικό διάστημα[2], μετριότητες που σχεδιάζουν και ορίζουν την ζωή μας, δίχως προηγουμένως να έχουν εκτιμήσει όλο το εύρος των επιπτώσεων που θα έχουν οι πολιτικές τους αποφάσεις στην καθημερινότητά μας, στο παρόν και το μέλλον;

Τουλάχιστον εμείς οι πολίτες θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς αναμεταξύ μας. Δεν βρισκόμαστε στο μέσο μιας σύγκρουσης συμφερόντων ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση και μόνον, αλλά μπροστά σε μια πολύ πιθανή πλέον ανθρωπιστική κρίση με συνέπειες που κανείς μας δεν είναι σε θέση να προβλέψει αυτή τη δεδομένη στιγμή.

Ωστόσο, θα πρέπει να αναμένουμε περαιτέρω φτωχοποίηση όλων των ευρωπαϊκών πληθυσμών[3], πλήρη έλεγχο και περιορισμό των οικονομικών μας, σταδιακή περιστολή ή ακόμη και κατάργηση δημοκρατικών ελευθεριών και δικαιωμάτων μας, μεταβολή του λεγόμενου ευρωπαϊκού αξιακού συστήματος με αντίκτυπο στους θεσμούς σε υπερεθνικό και εθνικό επίπεδο – πήραμε μία πρώτη γεύση με τη διαχείριση του covid, ανάπτυξη του μιλιταρισμού και ίσως το πιο σημαντικό, πλήρη εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό…[4]

Σε προηγούμενο άρθρο μου[5], είχα αναφερθεί στις ευθύνες των Ευρωπαίων ενώ σε μία άλλη γραπτή μου παρέμβαση[6] εξηγούσα τους λόγους για τους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες και η διακυβέρνηση Biden δεν έκαναν ό,τι ήταν δυνατό για να αποφευχθεί η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σε κάθε περίπτωση, οι Η.Π.Α. μετρούν ήδη κέρδη ενώ ο μεγάλος χαμένος είμαστε εμείς. Το μεγαλύτερο θύμα; Η αλήθεια και η όποια προοπτική για ένα μέλλον ασφαλές, ειρηνικό και δημιουργικό.

---

[1] https://www.newsbeast.gr/world/arthro/8450684/margaritis-schoinas-koini-agora-kai-apothikefsi-fysikou-aeriou-stin-evropi

[2] https://www.geoeurope.org/2022/03/15/o-ithikos-aytoyrgos-ton-eyropaikon-dei/

[3] https://www.kathimerini.gr/world/561778003/makron-anapofeyktos-o-limos-se-12-eos-18-mines-an-i-moscha-den-epideixei-ypeythynotita/

[4] https://www.huffingtonpost.gr/entry/eisvole-sten-oekrania-senaria-sten-omichle-toe-polemoe_gr_622ee07ae4b0e01d97ad1920

[5] https://cmoiss.blogspot.com/2022/03/blog-post_6.html

[6] https://www.huffingtonpost.gr/entry/e-eisvole-sten-oekrania-kai-e-poliorkia-tes-eeropes_gr_621e0165e4b0d1388f1a4fe4

Ο ηθικός αυτουργός των ευρωπαϊκών δεινών (και η ελληνική ανυπαρξία)

 

Τα χρόνια που ακολούθησαν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης - και όχι την ήττα, όπως θέλουν να αναφέρονται σε αυτήν οι θιασώτες της λεγόμενης μετά-δημοκρατίας… της θεσμικής αιρεσιμότητας και της οικονομικής - πολιτικής ασυδοσίας δηλαδή,  βρήκε το «δυτικό στρατόπεδο» σε κατάσταση σύγχυσης· με τους ηγέτες και τους αξιωματούχους Ευρώπης κι Ηνωμένων Πολιτειών να προβληματίζονται ως προς τον τρόπο διαχείρισης των διεθνών τους σχέσεων και πιο συγκεκριμένα, για ζητήματα όπως η ειρήνη, η ασφάλεια, τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και η πολιτική διακυβέρνηση και η οικονομία.

Ιστορικό πλαίσιο

Ο κόσμος μας άλλαζε με ραγδαίους ρυθμούς και σε ό,τι αφορά στο τελευταίο, στην οικονομία, τα πράγματα έμοιαζαν να είναι πιο εύκολα. Όλοι γνώριζαν και όλοι γνωρίζαμε ποιον δρόμο θα έπρεπε να βαδίσουμε, μέχρι την οικονομική κρίση που ξέσπασε στην Ασία, στα τέλη της δεκαετίας του ’90,  προκαλώντας ένα ισχυρό αν και περιορισμένης έκτασης σοκ, εξαιτίας πολιτικών επιλογών και γεγονότων που δεν είναι αντικείμενο του παρόντος άρθρου.[1]

Ωστόσο και για ό,τι μας αφορά, η ειρήνη, η ασφάλεια, τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι όροι και οι προϋποθέσεις που θα έπρεπε να διέπουν την πολιτική διακυβέρνηση στον ευρωπαϊκό χώρο καθώς, και το εύρος της δύναμης των χωρών της Ευρώπης ήταν ζητούμενα κι αντιστρόφως ανάλογα της αντίληψης που ήθελε τις Η.Π.Α. να ηγεμονεύουν κι επί των εταίρων και συμμάχων τους.

Αναφερόμαστε σε μία εποχή - δεκαετία του ‘90 - όταν στην Ευρώπη εργαζόμασταν εντατικά πάνω στο θέμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης (Συνθήκη Μάαστριχτ (1992)[2] / Κριτήρια Κοπεγχάγης (1993)[3] & Άμστερνταμ (1997)[4] και σχεδιάζαμε μία νέα αρχιτεκτονική στην κοινή μας ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, παράπλευρα από τις δομές και τους μηχανισμούς του Ν.Α.Τ.Ο. ούτως, ώστε η Ε.Ε. να μπορεί να έχει και να απολαμβάνει αμυντικής αυτονομίας.

Πιθανόν, σε αυτόν τον σχεδιασμό να μας οδήγησε η διάσταση απόψεων ευρωπαίων-αμερικανών που αρχίζει να παρατηρείται στους κόλπους της Συμμαχίας και η γενικότερη ευρωπαϊκή αντίληψη που επεδίωκε τον μετ’ επιτάσεως μετασχηματισμό του Ν.Α.Τ.Ο. για να εξακολουθεί να έχει λόγο ύπαρξης, αντιμετωπίζοντας παράλληλα την Δ.Ε.Ε.[5] ως έναν μάλλον παρωχημένο θεσμό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έμοιαζε να είναι ικανή και αρκετή από μόνη της για να απαντά στις προκλήσεις εντός της και στην περιφέρειά της, και να επιτυγχάνει ισορροπίες με πολιτικούς, οικονομικούς ακόμη ακόμη και πολιτισμικούς όρους![6]

Οι αμερικανοί - ξεκάθαρα - δεν μπορούσαν να εννοήσουν την αυτονομία που επεδίωκαν οι ευρωπαίοι εταίροι τους, ούτε καν τον κοινωνικό-πολιτισμικό πλουραλισμό τους κι αρχίζουν να τους αντιμετωπίζουν ανταγωνιστικά ενώ, το ευρωπαϊκό αφήγημα στη βάση του, αμφισβητούσε την ηγεμονία των αμερικανών και προσέβλεπε σε μία εταιρική σχέση μαζί τους ειλικρινή και ισότιμη. Γι’ αυτό άλλωστε και το Ν.Α.Τ.Ο. χρησιμοποιήθηκε ως προθάλαμος για κάποιες από τις υπό ένταξη χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν (σ.σ. και κατά την άποψή μου εξακολουθούν να μην είναι) ώριμες πολιτικά για μία τέτοια σχέση και τότε ενεργοποιήθηκε ο αγγλοαμερικανικός άξονας (και οι γερμανοί εν συνεχεία για δικούς τους λόγους)[7] στην καλλιέργεια της ιδέας περί επαναπροσδιορισμού και μεταβολής του χαρακτήρα της Συμμαχίας, προσδίδοντάς της πολιτικό πρόσημο το οποίο όμως, δεν έπειθε κανέναν ή τουλάχιστον δεν τους έπειθε όλους… Η συνέχεια είναι γνωστή.

Βρέθηκαν οι χρήσιμοι εχθροί και οι απαραίτητες απειλές ούτως, ώστε συμβιβαστούν οι ευρωπαϊκές χώρες και λαοί με τις παρεμβάσεις και την καθοδήγηση του αμερικανικού παράγοντα, δήθεν στην εξυπηρέτηση και των δικών τους γεωπολιτικών συμφερόντων. Με χρονολογική σειρά: Κρίση των Ιμίων, Γιουγκοσλαβία, Σαντάμ Χουσεΐν και Ιράκ, Αφγανιστάν, Αραβική Άνοιξη, ισλαμικός φονταμενταλισμός και τρομοκρατία κ.ο.κ. Κι όμως, όλα αυτά - φαίνεται - δεν ήταν αρκετά!

Στις πεδιάδες της Ουκρανίας η αναβίωση του ψυχρού πολέμου

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα μπορούσαν ποτέ να έρθουν σε ανοικτή αντιπαράθεση με τους παραδοσιακούς εταίρους τους σε οποιοδήποτε πεδίο. Ως εκ τούτου, ήταν υποχρεωμένες να βρουν ή να δημιουργήσουν ζητήματα γεωπολιτικής ανωμαλίας, που θα τους επέτρεπαν να παρεμβαίνουν αποφασιστικά στα ευρωπαϊκά πράγματα και να ορίζουν - στο βαθμό που θα μπορούσαν να ορίζουν, τα ευρωπαϊκά συμφέροντα συνολικά ή ανά χώρα. Μέσα από αυτό το πρίσμα θα πρέπει να μελετούμε τώρα και στο μέλλον και την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στα Βαλκάνια και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το φλέγον ζήτημα της ενεργειακής μας επάρκειας. 

Οι αμερικανοί ουδέποτε έπαψαν να ομιλούν περί ψυχρού πολέμου. Η δε Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είχε λόγους να αναμιχθεί πολιτικά και στρατιωτικά στην αντιπαράθεση Ουκρανίας - Ρωσίας[8]. Η πολιτική κρίση που ξέσπασε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2014 και η σύγκρουση με την Ρωσία, προφανώς και οριστικοποίησε τις ιδέες και διαμόρφωσε το περιβάλλον μέσα από το οποίο οι Η.Π.Α. θα εξακολουθούσαν να έχουν λόγο στα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα. Ωστόσο, αξίζει να επισημανθεί ότι η διακυβέρνηση Ομπάμα τότε, δεν μπορούσε να πείσει καν τους ψηφοφόρους της για την «αναγκαιότητα» παρέμβασης στην Ουκρανία.

Αν ανατρέξουμε στα δημοσιεύματα της εποχής εκείνης και μελετήσουμε τις δηλώσεις και τις απόψεις που εξέφραζαν οι αμερικανοί, ακόμη και την φρασεολογία που χρησιμοποιούσαν, με την ασφάλεια της ιστορικής απόστασης να μας χωρίζει από τότε, μπορούμε κάλλιστα να συμπεράνουμε πως ό,τι συμβαίνει σήμερα είχε μάλλον σχεδιαστεί προ πολλού. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν η στοχοποίηση του εχθρού (πρόεδρος Πούτιν), η προετοιμασία του θύματος (ο ουκρανικός λαός και ο ρωσικός λαός) και ένας χρήσιμος ηλίθιος (πρόεδρος Ζελένσκι) ο οποίος, παρεμπιπτόντως, παίζει τον καλύτερο ρόλο της ζωής του και δεν θα είναι δυστυχώς ποτέ υποψήφιος για το χρυσό αγαλματίδιο!

Αίσθησή μου είναι ότι η εισβολή στην Ουκρανία σήμερα, εκβιάστηκε από τις Η.Π.Α. μην επιτρέποντας στην ρωσική ηγεσία άλλη επιλογή - χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η δεύτερη είναι άμοιρη ευθυνών. Έτσι όμως, μπορεί να εξηγηθεί η εικόνα που παρουσιάζει η κραταιά Ρωσία με α) τις καθυστερήσεις, τις αποτυχίες στο πεδίο και τις μεγάλες απώλειες σε στρατιωτικό προσωπικό – σύμφωνα πάντα με τους κάθε είδους ειδικούς και … γνώστες που μας διαφωτίζουν καθημερινά από τους τηλεοπτικούς μας δέκτες, β) η αλαζονική σχεδόν προκλητική στάση που επιδεικνύει η ουκρανική ηγεσία καθώς, και γ) η έκδηλη υποκρισία από πλευράς Ευρωπαϊκών Θεσμών.   

Ο οικονομικός πόλεμος θα συνεχιστεί

Οι οικονομικές κυρώσεις που συνεπώς επιβάλλονται στη Ρωσία, δεν έχουν στόχο τη Ρωσία μόνο. Έχουν στόχο και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση! Έχουν στόχο την αποδυνάμωσή της, την φτωχοποίηση των ευρωπαίων και την απόλυτη εξάρτησή τους από τον αμερικανικό παράγοντα. Τούτο μοιάζει επιτακτικό αν αναλογιστεί κανείς την δυναμική που αναπτύσσουν κι άλλοι παγκόσμιοι παίκτες, οι οποίοι μάλιστα έχουν να προτείνουν διαφορετικές προσεγγίσεις για οικονομία και διακυβέρνηση.

Από την κατάρρευση της Σοβιετική Ένωσης μέχρι και σήμερα, ο μεγαλύτερος φόβος των αμερικανών ήταν και είναι το ενδεχόμενο συρρίκνωσης της επιρροής τους.

Φεύγοντας για λίγο μακρυά από την Ευρώπη, στην Αφρική που παραδοσιακά αποτελεί «πεδίο δοκιμών» και πειραματισμών, η Ρωσία διατηρεί στρατιωτική παρουσία, η Κίνα εμπορική και η Γαλλία και οι Η.Π.Α πολιτισμική και πολιτική αντίστοιχα. Η παρουσία τους εκεί δεν είναι μόνον ανταγωνιστική αλλά έχει και  «επενδυτικό» κόστος κι ως τέτοιο αναμένεται να παράξει πλούτο. Να πως εξηγείται και το όψιμο ενδιαφέρον της Τουρκίας η οποία, στερούμενη πολιτισμού, οικονομικών μέσων και ικανής στρατιωτικής δύναμης, προσπαθεί να πατήσει πόδι με την θρησκεία και την τρομοκρατία ως επί το πλείστον αλλά, και με κάθε άλλο τρόπο μπορεί. Στο μέλλον, η αφρικανική ήπειρος θα μας απασχολήσει αρκετά. Όχι όμως τώρα.

Οπωσδήποτε, το άρθρο αυτό περιγράφει μια συγκεκριμένη πολιτική αντίληψη. Δεν είναι η μόνη. Ωστόσο, μέσα σε αυτόν τον λαβύρινθο χρήματος, αίματος κι εξουσίας το ερώτημα περί του δικού μας ρόλου παραμένει επίκαιρο. Ποιός ο δικός μας ρόλος; Πολύ φοβάμαι κανένας απολύτως. Όσο έχουμε πολιτική ηγεσία και δεν αναφέρομαι στην κυβέρνηση της ΝΔ αλλά σε όλα τα κόμματα, που διαχειρίζονται τα συμφέροντα της χώρας μας ως τσιφλικάδες της μετα-οθωμανικής περιόδου, η πατρίδα μας δεν θα μπορέσει να αποκτήσει ποτέ κανένα ειδικό βάρος, ούτε καν με το πλέον «εξαγώγιμο» προϊόν μας τον πολιτισμό. Πόσο μάλλον, με το εμπόριο, την οικονομία, την παιδεία ή ό,τι άλλο. Θα μπορούσαμε να κάνουμε πολλά πράγματα. Δεν διακρίναμε την ευκαιρία. Επιλέξαμε τον αυτοευνουχισμό ως την πλέον πολιτικά ορθή στάση, με «πρωτοβουλίες» που δεν μας τιμούν.

---

[1] Ba, A. D.. "Asian financial crisis." Encyclopedia Britannica.https://www.britannica.com/event/Asian-financial-crisis.

[2] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=LEGISSUM:xy0026

[3] https://eur-lex.europa.eu/summary/glossary/accession_criteria_copenhague.html?locale=el

[4] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:11997D/TXT

[5] https://el.wikipedia.org/wiki/Δυτικοευρωπαϊκή_Ένωση

[6] Volker Rühe, πρώην Υπουργός Άμυνας της Ο.Δ. της Γερμανίας: «Η προσαρμογή της συμμαχίας στις μεγάλες προκλήσεις» (1993)

[7] Manfred Wörner, πρώην Γ.Γ. του Ν.Α.Τ.Ο.: «Περί διαμόρφωσης της έννοιας των διασυνδεόμενων οργανισμών» (1992): «το ΝΑΤΟ είναι θεσμός τον οποίο οι ΗΠΑ και ο Καναδάς θεωρούν ως το μέσο για την συμμετοχή τους στις υποθέσεις της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Ευαισθητοποιεί επίσης τους ευρωπαίους στα προβλήματα και τις προοπτικές των βορειοαμερικανών (…)». Το απόσπασμα που παρατίθεται εδώ είναι ενδεικτικό του τρόπου με τον οποίο αξιολογούν οι βορειοαμερικανοί τους ευρωπαίους εταίρους τους και επιβεβαιώνει την πρόθεση ενεργής εμπλοκής τους στις υποθέσεις των ευρωπαϊκών χωρών.

[8] Manfred Wörner, πρώην Γ.Γ. του Ν.Α.Τ.Ο.: «Οι περιφερειακές συγκρούσεις δεν είναι απλώς η αναπόφευκτη κρίση εφηβείας της νέας Ευρώπης, αλλά μάλλον απλά ατυχήματα στο δρόμο προς ένα λαμπρότερο μέλλον (…)», Δελτίο ΝΑΤΟ, Ιανουάριος 1992

 

Εισβολή στην Ουκρανία: Σενάρια στην «ομίχλη του πολέμου»

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

Η εισβολή στην Ουκρανία αποδεικνύεται ένας παρατεταμένος και αρκετά αιματηρός πόλεμος, μετά από σχεδόν τρεις εβδομάδες. Αν δεν υπάρξουν θεαματικές αλλαγές, η κατάσταση αναμένεται ότι θα χειροτερέψει, σε επίπεδο ανθρώπινων απωλειών και καταστροφών, πριν οδηγηθεί σε κάποια λύση. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.huffingtonpost.gr/entry/eisvole-sten-oekrania-senaria-sten-omichle-toe-polemoe_gr_622ee07ae4b0e01d97ad1920

Ουκρανία: ένας πρώτος απολογισμός

γράφει ο Βαγγγέλης Χωραφάς

Η εισβολή στην Ουκρανία αποδεικνύεται ένας παρατεταμένος και αρκετά αιματηρός πόλεμος, μετά από σχεδόν τρεις εβδομάδες. Αν δεν υπάρξουν θεαματικές αλλαγές, η κατάσταση αναμένεται ότι θα χειροτερέψει, σε επίπεδο ανθρώπινων απωλειών και καταστροφών, πριν οδηγηθεί σε κάποια λύση.

Στρατιωτικές επιχειρήσεις

Οι ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις διεξάγονται σε πλήρη ισχύ και με ελάχιστους έως καθόλου περιορισμούς. Οι ρωσικές δυνάμεις ερχόμενες ταυτόχρονα από πολλές κατευθύνσεις, κατάφεραν να καταλάβουν κάποιες σημαντικές πόλεις (Χερσώνα, Μελιτόπολη κλπ) και επί του παρόντος πολιορκούν και βομβαρδίζουν αρκετές άλλες. 

Όπως ήταν αναμενόμενο, η ουκρανική αντίσταση, αν και αξίζει κάθε σεβασμού, φαίνεται να είναι σποραδική και κακο-συντονισμένη, με κάθε πόλη και κάθε δύναμη να ενεργεί περισσότερο ή λιγότερο από μόνη της. Η κεντρική διοίκηση και τα δίκτυα επικοινωνιών του ουκρανικού στρατού, έχουν καταστραφεί από τις πρώτες ημέρες. Αν και η ρωσική αεροπορία δεν παίζει τόσο σημαντικό ρόλο όσο πίστευαν οι περισσότεροι, κυριαρχεί στον ουρανό. Η απαραίτητη υποδομή για τον ανεφοδιασμό του ουκρανικού στρατού(αεροδρόμια, λιμάνια, δρόμοι, σιδηροδρομικό δίκτυο) έχει καταστραφεί σε μεγάλο μέρος, ή ελέγχεται από τις ρωσικές δυνάμεις.

Εκεί που έχουν αποτύχει μέχρι σήμερα οι Ρώσοι, είναι ότι δεν έχουν φτάσει ακόμη κοντά στο να σπάσουν την ουκρανική θέληση για αντίσταση και μάχη. Μάλλον, συμβαίνει το αντίθετο.

Στο επίπεδο των αντικειμενικών στρατιωτικών στόχων, η Ρωσία έχει κατορθώσει να επιτύχει τον πρώτο στόχο της: την κατάληψη των εδαφών, με μόνη εξαίρεση την Μαριούπολη που πολιορκείται, τα οποία δημιουργούν μια «γέφυρα» μεταξύ της Κριμαίας και του Ντονμπάς. Από εδώ και πέρα υπάρχουν δύο επιλογές. Η μία είναι η προώθηση προς τα δυτικά παράλια και η πολιορκία/κατάληψη της Οδησσού. Αν αυτό επιτευχθεί, τότε η Ουκρανία θα καταλήξει μια περίκλειστη χώρα. Η άλλη είναι η προώθηση από τα ανατολικά προς τον Δνείπερο για κατάληψη εδαφών, ώστε να αποκτηθεί στρατηγικό βάθος.

Σε ότι αφορά τις μεγάλες πόλεις, Κίεβο, Χάρκοβο κλπ, προς το παρόν δεν διαφαίνεται το πώς θα κινηθεί η Μόσχα, αν θα επιχειρήσει να τις καταλάβει, ή αν θα τις πολιορκήσει ώστε να τις αναγκάσει να παραδοθούν. Σε ότι αφορά την αποστρατιωτικοποίηση επί του πεδίου, η Ρωσία έχει καταφέρει από τις πρώτες ημέρες της εισβολής να καταστρέψει σχεδόν ολόκληρη την στρατιωτική υποδομή της Ουκρανίας. Αντίθετα, η αποναζιστικοποίηση επί του πεδίου, δεν έχει ακόμα επιτευχθεί για την Μόσχα. Σε πολιτικό επίπεδο και τα δύο αυτά θέματα, θα αποτελέσουν βασικά ζητούμενα των διαπραγματεύσεων.

Με τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών, ο πόλεμος μετατρέπεται σταδιακά και εν μέρει, σε «πόλεμο δια αντιπροσώπων (proxy war)», αφού χιλιάδες εθελοντές και «εθελοντές», αναμένονται να προωθηθούν στην πρώτη γραμμή και από τις δύο πλευρές.

Εξάπλωση του πολέμου

Σε αντίθεση με πολλές προβλέψεις, μέχρι στιγμής, ο πόλεμος παρέμεινε εντός της Ουκρανίας και δεν επεκτάθηκε σε γειτονικές χώρες όπως η Μολδαβία και η Πολωνία.

Ωστόσο, η εξάπλωση και η κλιμάκωση παραμένουν πολύ πραγματικές πιθανότητες. Αρκεί ένα μόνο λάθος, πιθανότατα σε σχέση με αεροσκάφη του ΝΑΤΟ που ίσως κινηθούν σε περιοχές της ουκρανικής επικράτειας, ή μια ρωσική επίθεση σε εφοδιοπομπές του ΝΑΤΟ στην προσπάθεια να βοηθήσει την Ουκρανία, να πυροδοτήσει μια σύγκρουση στην Ευρώπη. Δεν είναι τυχαίο που το ΝΑΤΟ αντιστέκεται στις εκκλήσεις του Βολοντιμίρ Ζελένσκι για την δημιουργία μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία. Το ΝΑΤΟ δεν είναι διατεθειμένο να εμπλακεί σε σύγκρουση με την Ρωσία, εκτός αν υπάρξει εισβολή σε κράτος μέλος του. Η αποχώρηση του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν και ο τρόπος με τον οποίον έγινε, εξακολουθεί να αμαυρώνει την εικόνα του. Και σε αυτό, έρχεται να προστεθεί και η σταδιακή αποχώρηση της Γαλλίας από το Μάλι. Όλα αυτά είναι πολύ πρόσφατα γεγονότα για να ξεχαστούν.

Αν το τελικό αποτέλεσμα εξαρτιόταν από την στρατιωτική έκβαση του πολέμου, η νίκη της Ρωσίας θα ήταν ήδη εξασφαλισμένη. Υπάρχει όμως και ο πολιτικός παράγοντας.

Και το μεγάλο ερωτηματικό είναι ο πολιτικός στόχος της Μόσχας. Θέλει να καταλάβει τη χώρα; Προσπαθεί να εκβιάσει την πτώση της κυβέρνησης; Σκοπεύει να επιβάλει έναν φιλορώσο πρόεδρο; Θα καταλάβει μόνο κάποιες περιοχές και μετά θα εγκαταλείψει μια διαλυμένη Ουκρανία, που δεν θα μπορεί να ζήσει με τις δικές της δυνάμεις; Με τα τανκς να περικυκλώνουν το Κίεβο, αυτά τα ερωτήματα χρήζουν άμεσης απάντησης.

Η Δύση έχει δηλώσει ήδη ότι έχει κερδίσει τον πόλεμο στο επίπεδο της πολιτικής, ανεξαρτήτως των στρατιωτικών επιτυχιών της Ρωσίας. Η πραγματικότητα είναι μάλλον πιο δύσκολη. Ο Λευκός Οίκος γνώριζε το ρωσικό σχέδιο πολύ νωρίτερα, αλλά δεν είχε κάποια απάντηση. Έχοντας απορρίψει τη στρατιωτική κλιμάκωση ως επιλογή, καθώς και τις διαπραγματευτικές προτάσεις του Πούτιν, έχει μείνει χωρίς άλλες εναλλακτικές. Αυτή η σύγχυση επιβεβαιώνει ότι τα αντανακλαστικά της Ουάσιγκτον συνεχίζουν να επηρεάζονται από την πρόσφατη ήττα στο Αφγανιστάν.

Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι ο Πούτιν έπεσε σε μια παγίδα που είχε στήσει ο Τζο Μπάιντεν, για να σπρώξει τη Ρωσία στο ίδιο τέλμα που εξάντλησε την ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν. Όμως η Ουάσιγκτον δεν έχει την πρωτοβουλία της επιχείρησης και δεν μπορεί να σχεδιάσει εκ του μακρόθεν στηρίζοντας τον πιο αδύναμο παίκτη της σύγκρουσης. Θα πρέπει να κάνει πολύ μεγάλα λάθη η Μόσχα για να εγκλωβιστεί σε ένα νέο Αφγανιστάν, αυτή τη φορά στην Ευρώπη.

Οι επιπτώσεις των κυρώσεων στη Ρωσία

Οι κυρώσεις βλάπτουν πραγματικά την οικονομία και τον πληθυσμό της Ρωσίας. Και οικονομικά, αλλά και λόγω της αίσθησης ότι είναι αποκομμένοι από τον κόσμο. Συμπεριλαμβανομένης και της ενημέρωσης που προέρχεται από οποιεσδήποτε πηγές εκτός από τη δική τους κυβέρνηση. Οι Ρώσοι ολιγάρχες έχουν επίσης μεγάλες απώλειες.

Από την άλλη, δεν υπάρχει καμία ένδειξη σοβαρής αντίθεσης στον Πούτιν, είτε σε πολιτικό, είτε σε οικονομικό επίπεδο. Υπάρχουν διαδηλώσεις και αντιθέσεις στην πολιτική του, αλλά θεωρούνται, προς το παρόν, ως διαχειρίσιμες. Οι ισχυρισμοί ότι υπάρχει διάσταση με τους στρατηγούς του, δεν έχουν πραγματική βάση. Σε αυτή τη φάση, ο στρατός είναι επικεντρωμένος στο να κερδίσει τον πόλεμο, με τις μικρότερες δυνατόν, απώλειες-οι ευθύνες θα αποδοθούν στο τέλος.

Εκτός από τις επιπτώσεις των κυρώσεων στη Ρωσία, οι επιπτώσεις του πολέμου στην παγκόσμια οικονομία είναι πολύ σοβαρές. Η παραγωγή μειώνεται, ο πληθωρισμός αυξάνεται. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για προϊόντα όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αλλά και τα δημητριακά. Ο χρυσός παρουσιάζει μεγάλη άνοδο. Όπως πάντα, υπάρχουν και εκείνοι που επωφελούνται. Κυρίως, οι παραγωγοί και διακινητές των παραπάνω εμπορευμάτων και οι κατασκευαστές όπλων σε πολλά μέρη σε όλο τον κόσμο.

Από τη μια πλευρά, οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης συνεχίζουν να ανακοινώνουν την επικείμενη χρεοκοπία της Ρωσίας. Από την άλλη, η Ρωσία είναι μεταξύ των μεγαλύτερων κερδοσκόπων. Όχι μόνο συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους παραγωγούς ενέργειας και δημητριακών, αλλά τα πουλάει ακριβά σε όποιον αγοράσει. Κυρίως στην Κίνα, η οποία φαίνεται αποφασισμένη να στηρίξει οικονομικά τη Μόσχα και να συμπαραταχθεί μαζί της στον πόλεμο της Ουκρανίας. Αλλά ήδη και η Γερμανία ανακοίνωσε ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ρωσικό αέριο. Το πως θα χειριστεί η Μόσχα αυτές τις δύο σχέσεις και που θα ρίξει το βάρος, θα το δούμε σύντομα.

Το ερώτημα είναι αν συνηθίζουν οι άνθρωποι τη νέα, σκληρή οικονομική πραγματικότητα. Τόσο στην Ρωσία, όσο και στην ΕΕ η οποία θα πληγεί από τις κυρώσεις που η ίδια επέβαλε. Και πάλι, θα πρέπει να περιμένουμε.

Είναι σαφές ότι οι οικονομικές κυρώσεις θα καταστούν ανενεργές εάν η Ρωσία επιτύχει μια πολιτικοστρατιωτική νίκη. Οποιοσδήποτε οικονομικός ή εμπορικός αποκλεισμός θα αναιρούνταν ουσιαστικά με αυτή τη νίκη, αφού δεν θα μπορούσε να επηρεάσει την έκβαση του πολέμου.

Διεθνείς διαστάσεις

Η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία έχει φέρει σχεδόν όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης πιο κοντά. Οι χώρες που αρνούνταν στο παρελθόν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, όπως η Σουηδία ή η Φινλανδία, σκέφτονται τώρα σοβαρά να το κάνουν. Το ερώτημα είναι αν αυτή η τάση μπορεί να διαρκέσει και αν οι χώρες αυτές είναι αποφασισμένες να προχωρήσουν.

Παρά την ρητορική του, το ΝΑΤΟ δεν είναι πλήρως ενοποιημένο. Η Τουρκία έχει σπάσει την ενιαία γραμμή απέναντι στην Ρωσία, δεν επιβάλλει κυρώσεις και είναι συνομιλητής της Μόσχας και του Κιέβου. Αλλά και συνομιλητής της Ουάσιγκτον. Η Άγκυρα έχει την δική της πολιτική και δεν την θυσιάζει στον βωμό μιας επίπλαστης ενότητας του ΝΑΤΟ. Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, έχει ξεχαστεί προ πολλού και ακόμα και τώρα, η Ουάσιγκτον προσπαθεί να μην χάσει την Τουρκία.

Αλλά την ρητορική περί ενοποιημένης Δύσης απέναντι στη Ρωσία, δεν την ανατρέπει μόνο η Τουρκία, αλλά και ο σημαντικότερος πυλώνας της Δύσης στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ. Αρνείται να επιβάλλει κυρώσεις στη Μόσχα και έχει αναλάβει διαμεσολαβητικές πρωτοβουλίες.

Μετά από δεκαετίες ψευδαισθήσεων, τα γεγονότα αναγκάζουν τους πολιτικούς της Ευρώπης καθώς και τους πληθυσμούς της να λάβουν σοβαρά υπόψη τον πόλεμο και τον στρατό. Η Γερμανία επανεξοπλίζεται με ένα πρόγραμμα 100 δις ευρώ, σε βάθος δεκαετίας. Πολλοί στην Ευρώπη ανησυχούν, αλλά η Γερμανία απέχει πολύ από το να γίνει πυρηνική δύναμη, πλησιάζοντας έστω το επίπεδο της Γαλλίας και της Βρετανίας, για να είναι υπολογίσιμος στρατιωτικός παράγοντας στους διεθνείς συσχετισμούς.

Προς το παρόν, οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις της ΕΕ δεν κάμπτονται εύκολα, όπως έδειξε και η συζήτηση για την έκδοση ευρωομολόγου για την χρηματοδότηση του ενεργειακού προβλήματος της Ευρώπης. Την ίδια κατάληξη αναμένεται να έχει και η συζήτηση για την ευρωπαϊκή άμυνα. Εξάλλου, μετά την αποχώρηση από το Αφγανιστάν τον Αύγουστο 2021, είχε ξεκινήσει ένας διάλογος για την ευρωπαϊκή άμυνα, που είχε απροσδιόριστη κατάληξη.
Παρά ορισμένες προβλέψεις, μέχρι στιγμής ο πόλεμος δεν έχει οδηγήσει την Κίνα να επιτεθεί στην Ταϊβάν. Αντίθετα, η κινεζική ηγεσία φαίνεται να ζυγίζει προσεκτικά τις επιλογές της. Σε αυτή την φάση, αυξάνει τους βαθμούς εξάρτησης σε οικονομικό επίπεδο, που επιβάλλει στη Ρωσία και η Μόσχα συναινεί. Αυτό όμως, δεν είναι ένα καλό σενάριο για τη Δύση.

Η λήξη του πολέμου

Μέχρι στιγμής, οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν καμία ιδιαίτερη σημασία. Αλλά είναι σαφές ότι οποιαδήποτε λύση, ακόμα κι αν δεν ανταποκρίνεται πλήρως στις αρχικές απαιτήσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν, θα είναι μόνο σε βάρος της Ουκρανίας. Η Μόσχα δεν πρόκειται να υποχωρήσει στον όρο περί φινλανδοποίησης της Ουκρανίας, ούτε σε σχέση με τις εδαφικές κατακτήσεις που έχει επιτύχει.

Δεδομένου του ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επέμβει, μια τέτοια λύση δεν είναι αδύνατη, αλλά θα πάρει χρόνο. Ωστόσο, αν ο πόλεμος συνεχιστεί και η Ρωσία έχει μεγαλύτερες εδαφικές κατακτήσεις, περιλαμβανομένων και σημαντικών πόλεων, τότε οι όροι μπορεί να είναι ακόμα πιο δυσμενείς για το Κίεβο.

Παράλληλα, το πρώτο θύμα σε παγκόσμια κλίμακα είναι η αλήθεια. Κάτι που παρεμπιπτόντως σημαίνει ότι δεν υπάρχει τρόπος να επαληθευτούν τα στοιχεία που δημοσιεύονται και από τις δύο πλευρές. Ο πόλεμος της προπαγάνδας, μαζί με τις ψυχολογικές επιχειρήσεις συνοδεύουν τις συγκρούσεις επί του πεδίου, όπως γίνεται σε κάθε πόλεμο. Εδώ όμως έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενη περίπτωση.

Στη συγκεκριμένη σύγκρουση, η Ρωσία έχει χάσει από τις πρώτες ημέρες, τον πόλεμο της προπαγάνδας και των ψυχολογικών επιχειρήσεων, στα ακροατήρια της Δύσης, αλλά και σε μεγάλο μέρος των χωρών του Παγκόσμιου Νότου. Αυτό όμως, δεν ισχύει για χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία κλπ, που την ενδιαφέρουν άμεσα.

Η Ουκρανία είναι η μεγάλη χαμένη του πολέμου, όπως ήταν αναμενόμενο από την αρχή. Χαμένη από αυτή την υπόθεση θα βγει και η ΕΕ. Η Ρωσία έχει ήδη απώλειες σε διάφορα επίπεδα, με κυριότερο το οικονομικό, αλλά το ερώτημα είναι τι θα μπορέσει να ανακτήσει από αυτές τα επόμενα χρόνια.

Οι ΗΠΑ έχουν κέρδη από την υπόθεση της Ουκρανίας, κυρίως μέσα από την επιβεβαίωση της ηγεμονίας τους στη Δύση. Αλλά και οικονομικά οφέλη, που θα προέλθουν από τον τομέα της ενέργειας, της βιομηχανίας εξοπλισμών κλπ.

Υπάρχει μια καλή πιθανότητα ότι, εάν ο πόλεμος συνεχιστεί όπως σχεδόν σίγουρα θα γίνει, η Κίνα να εμφανιστεί ως ο μεγάλος επωφελημένος. Χωρίς να ρίξει ούτε μια βολή.

Προς το παρόν, η «ομίχλη του πολέμου» εξακολουθεί να κυριαρχεί.