Ολυμπιακοί Αγώνες Τόκυο 2020: Η γεωπολιτική στο βάθρο των νικητών

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

 

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκυο 2020 έχουν ξεκινήσει. Είναι οι πρώτοι αγώνες στην ιστορία που γίνονται χωρίς την παρουσία θεατών, λόγω της πανδημίας.

Είναι επίσης οι ΟΑ που διεξάγονται υπό την απειλή μίας επίθεσης με πυρηνικά όπλα. Όχι μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, αλλά μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας.

Εκτός όμως από αυτή την αντιπαράθεση, υπάρχουν και άλλες εξελίξεις που αναδεικνύουν αυτούς τους ΟΑ ως ένα στοιχείο της πολιτικής. Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://www.geoeurope.org/2021/07/25/ολυμπιακοί-αγώνες-τόκυο-2020-η-γεωπολιτι/

 

Η Ελληνική επιστολή στον ΟΗΕ για τις αβάσιμες τουρκικές αιτιάσεις σε Αιγαίο και Μεσόγειο

Αυτή είναι η επιστολή-απάντηση της Ελληνίδας Μονίμου Αντιπροσώπου στον ΟΗΕ, με αποδέκτη τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού, Αντόνιο Γκουτέρες. Η κ. Θεοφίλη, με την τρισέλιδη επιστολή της, αποδομεί πλήρως τις τουρκικές θέσεις και τους ισχυρισμούς με το οποίους αμφισβητείται η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και της Μεσογείου (επιστολή Σινιρλίογλου, 13/6/21) και απαντά στο "ζήτημα" της αποστρατιωτικοποίησης αυτών.

Οι αποτυχημένες κινήσεις των τελευταίων δύο ετών της ισλαμοφασιστικής κυβέρνησης της Τουρκίας να αποσταθεροποιήσει την ελληνική πολιτική και κοινωνική ζωή και η αγωνία της να κερδίσει περισσότερο χώρο για τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιδιώξεις της, την έχουν ωθήσει σε μία διαρκή και "κοπιαστική" προσπάθεια επανερμηνείας (σ.σ. παρερμηνείας) των κειμένων των εν ισχύ Συνθηκών και σε μία άνευ προηγούμενου επιχείρηση διαστρέβλωσης της πραγματικότητας και της ιστορικής αλήθειας, φτάνοντας στο σημείο να διακηρύττει από εδώ κι από εκεί πως η Τουρκία των 80 εκατομμυρίων, η νέα υπερδύναμη – όπως θέλει να αυτοπαρουσιάζεται – απειλείται από την Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων! (δηλώσεις Ακάρ, 27/7/21)

Σε κάθε περίπτωση, μία επιστολή από μόνη της δεν διορθώνει τα πράγματα ούτε και δύναται να παρουσιάζει επακριβώς και λεπτομερώς όλο το πλέγμα των ελληνικών θέσεων έναντι της Τουρκίας και των αβάσιμων και αστήρικτων νομικά, πολιτικά και ιστορικά αξιώσεών της.

Όμως, κι ευτυχώς για εμάς και για τη διεθνή νομιμότητα, η Τουρκία μάς προσφέρει διαρκώς ευκαιρίες για να υπενθυμίζουμε προς κάθε ενδιαφερόμενο, την εγκληματική παραβατικότητά της, την κακή πίστη στην προώθηση των εθνικών της συμφερόντων και πως κάθε της δράση στον ευρύτερο γεωγραφικό μας χώρο συνιστά απειλή για την ασφάλεια και την ειρήνη.

Ένας νέος άξονας στην Ευρώπη: Θα ευνοήσει την Τουρκία;

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

Πριν από λίγες ημέρες, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ πραγματοποίησε ένα από τα τελευταία ταξίδια της, πριν αποχωρήσει από την πολιτική τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Το Βερολίνο ανακοίνωσε ότι το ταξίδι στο Λονδίνο τονίζει τη σημασία που έχουν για τη Γερμανία οι στενές σχέσεις συνεργασίας με το Ηνωμένο Βασίλειο και ο στόχος ήταν η μεγαλύτερη εμβάθυνση αυτών των σχέσεων, μέσα από τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων.

Η επίσκεψη Μέρκελ στο Λονδίνο δεν ήταν μία εύκολη αποστολή... διαβάστε περισσότερα εδώ: https://www.geoeurope.org/2021/07/21/enas-neos-axonas-stin-eyropi/

GeoEurope.org

Όσοι επισκέπτεστε και διαβάζετε το ιστολόγιό μου τακτικά, θα παρατηρήσατε ότι τους τελευταίους μήνες και σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση, πλην των δικών μου κειμένων, αναδημοσιεύω - σχεδόν αποκλειστικά - άρθρα και αναλύσεις από το έγκριτο διαδικτυακό χώρο GeoEurope.org.

Όσοι με γνωρίζετε, θα έχετε ήδη διαπιστώσει ότι ο εν λόγω ιστότοπος φιλοξενεί περιοδικά την αρθρογραφία μου κι έτσι, μπορώ να αναφερθώ σε μία αμφίδρομη σχέση επικοινωνίας και συνεργασίας, με αντικειμενικό σκοπό την δημοσίευση έγκυρων κι εμπεριστατωμένων απόψεων και μελετών σε θέματα που λίγο ή πολύ μας απασχολούν όλους.

Θεωρώ την συνεργασία μου με το GeoEurope.org ως μία σημαντική επιτυχία και για εμένα τον ίδιο και για το ιστολόγιό μου καθώς, όλος αυτός ο όγκος παραπληροφόρησης που μας κατακλύζει καθημερινά κι από παντού - από τη μία, και το κενό στην διακίνηση αξιόπιστων πληροφοριών, ιδεών κι αντιλήψεων που διαμορφώνουν τις γεωπολιτικές συζητήσεις στην Ευρώπη και τον ευρύτερο γεωγραφικό μας χώρο από την άλλη, κάνει δύσκολη όχι μόνον την ενημέρωσή μας αλλά και την περαιτέρω ανάπτυξη της κριτικής μας σκέψης. Επιπλέον, καθιστά προβληματική την απόκτηση πραγματικής γνώσης σε ζητήματα ειδικού ενδιαφέροντος, όπως είναι η κουλτούρα και η εξωτερική πολιτική. Οι διεθνείς σχέσεις και η διακυβέρνηση. Η ιστορία και η καθημερινότητα.

To GeoEurope.org δημιουργήθηκε από επιστήμονες και ειδικούς που έχουν ασχοληθεί με τη γεωπολιτική της Ευρώπης όμως, δεν λειτουργεί με στεγανά και δογματισμούς. Κάθε άποψη είναι ευπρόσδεκτη αφού δύναται κι επιθυμεί να στηρίζει τον διάλογο κι επιτρέπει σε αναγνώστες και αρθρογράφους να επικοινωνούν, να μαθαίνουν και να γνωρίζουν.

Ανατρέξτε στις σελίδες του GeoEurope.org. Θα σας φανεί και χρήσιμο κι ωφέλιμο.

Τοποθετήσεις νομικών, συνταγματολόγων και πολιτειακών παραγόντων που οδηγούν σε εκτροπή

γράφει ο Κ. Φαρσαλινός

Με ενδιαφέρον παρατηρώ επιφανείς νομικούς και συνταγματολόγους (μέχρι και τον ανώτατο πολιτειακό παράγοντα της χώρας, την Πρόεδρο της Δημοκρατίας - δυστυχώς) να καταφεύγουν σε επίκληση συγκεκριμένων Συνταγματικών άρθρων και σε ερμηνείες του Συντάγματος, σε μια προσπάθεια να «δικαιολογήσουν» την άμεση υποχρεωτικότητα ή τους εκβιασμούς σχετικά με τον εμβολιασμό. 

Δυστυχώς όλοι αυτοί οι αξιόλογοι επιστήμονες και νομικοί πέφτουν σε μια «θανάσιμη» (για την αξιοπιστία τους) παγίδα αυθαίρετων παραδοχών σε θέμα που δεν αποτελεί εξειδίκευσή τους, που αυτόματα τους οδηγεί σε αυθαίρετες νομικές και Συνταγματικές ερμηνείες.

 

Αυθαιρετούν λοιπόν. Αδυνατούν να καταλάβουν ότι η επίκληση του «επιχειρήματος» της προστασίας της δημόσιας υγείας και του δημοσίου συμφέροντος για την άμεση ή εκβιαζόμενη υποχρεωτικότητα είναι ΑΚΥΡΗ για 3 λόγους:

 

1. Ο υποχρεωτικός και εκβιαζόμενος εμβολιασμός δεν αποτελεί τη μία και μοναδική προϋπόθεση για τη διαχείριση του προβλήματος. 

 

2. Αποδεικνύεται πλέον περίτρανα (από δεδομένα που συνεχώς δημοσιεύονται από το Ισραήλ και την Αγγλία) ότι τα υπάρχοντα εμβόλια είναι ανίκανα να εξαφανίσουν τη νόσο και τον ιό (που τελικά θα παραμείνει ενδημικός), άρα αδυνατούν έτσι κι αλλιώς από μόνα τους να διαχειριστούν το πρόβλημα. 

 

3. Το «επιχείρημα» ότι οι εμβολιασμένοι κινδυνεύουν από τους ανεμβολίαστους αποτελεί παραδοχή ότι το εμβόλιο είναι πλήρως αναποτελεσματικό (που φυσικά δεν ισχύει). Στην πραγματικότητα, οι ανεμβολίαστοι είναι αυτοί που κινδυνεύουν. Αυτοί μάλιστα κινδυνεύουν να μολυνθούν από τους εμβολιασμένους, και αυτό αποτελεί ένα ακόμη κριτήριο στην απόφασή τους να εμβολιαστούν.

 

Είναι λοιπόν ΞΕΚΑΘΑΡΟ, ότι δεν υπάρχει κανένα νομικό και συνταγματικό ζήτημα, διότι δεν υπάρχει η προϋπόθεση της προστασίας της δημόσιας υγείας που θα δικαιολογούσε την οποιαδήποτε συζήτηση για ερμηνείες του Συντάγματος και νομικές τοποθετήσεις σε σχέση με υποχρεωτικό εμβολιασμό.

Η συζήτηση περί υποχρεωτικότητας και οι δημόσιες τοποθετήσεις νομικών οδηγούν σε ΕΚΤΡΟΠΗ, ηθική, κοινωνική, πολιτισμική και πολιτική. Η κατάσταση μοιάζει περισσότερο με ένα πολιτικό παιχνίδι που βασίζεται σε αυθαίρετες και επικίνδυνες παραδοχές σε θέμα Δημόσιας Υγείας. Παραδοχές που έχουν ήδη καταρριφθεί από την πραγματικότητα και που έτσι κι αλλιώς υπερβαίνουν της εξειδίκευσης των νομικών. 

 

Εκτίθενται όμως, διότι οι τοποθετήσεις τους καταργούν στην πράξη την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την ιατρική δεοντολογία, χωρίς μάλιστα η κατάργηση τους να προσφέρει όφελος. Είναι πρωτοφανές ότι εμβόλιο που αδυνατεί να προσφέρει μακροχρόνια προστασία (ήδη συζητούν για 3η δόση, λίγους μήνες μετά τον πλήρη εμβολιασμό) χρησιμοποιείται ως εργαλείο κατάργησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας δια της επιβολής, που μάλιστα οδηγεί σε επ’ άπειρον ομηρία. Τέτοιες αιτιάσεις και αποφάσεις δεν διαφέρουν σε τίποτα από αντίστοιχες αποφάσεις στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1920 και 1930, που οδήγησαν σε υποχρεωτική στείρωση 60.000 γυναικών, με τις «ευλογίες» της επιστημονικής κοινότητας και της πολιτικής και ανώτατης δικαστικής αρχής, σε περίοδο δημοκρατίας. 

 

Με τον ίδιο τρόπο, μετατρέπεται πλέον το εμβόλιο σε εργαλείο εκτροπής, με τη συμμετοχή πολλών «προθύμων» (https://tinyurl.com/skavme9v).

 

Επιπλέον, προκαλεί αλγεινή εντύπωση να χαρακτηρίζεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια ως «κοινωνικό δικαίωμα» από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Διότι η παρέμβαση στο ανθρώπινο σώμα με μια ιατρική πράξη ανήκει στον πυρήνα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την οποία η Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραβιάζει και καταργεί. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια δεν είναι κοινωνικό δικαίωμα, δεν είναι καν δικαίωμα. Είναι η βάση πάνω στην οποία βασίζονται όλα τα θεμελιώδη δικαιώματα, κανένα από τα οποία δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εις βάρος της. Οποιαδήποτε νομική και Συνταγματική ερμηνεία που καταργεί την αξιοπρέπεια πάσχει σε ηθική και αποτελεί ακραία αυθαιρεσία που στην πραγματικότητα καταργεί το δημόσιο συμφέρον και τη δημόσια υγεία. 

 

Ο σεβασμός στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα οφείλει να ξεκινάει από εκείνον που κατέχει τη θέση. Δεν θυμάμαι ποτέ στη σύντομη ιστορία της ζωής μου κατάσταση κατά την οποία οι τοποθετήσεις και δηλώσεις του ανώτατου πολιτειακού παράγοντα της χώρας μας να προάγουν τον διχασμό και να δικαιολογούν φαινόμενα κοινωνικών αποκλεισμών, έστω και με πρόσχημα τη δημόσια υγεία. Με σεβασμό λοιπόν απέναντι στο αξίωμα, οφείλουμε να κρίνουμε και να επισημάνουμε την ανευθυνότητα, την παρεκτροπή και την απώλεια προσανατολισμού του αξιώματος.

 

ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ, να ανοίξετε τα μάτια σας και να δείτε την κατάσταση στο Ισραήλ και στην Αγγλία κυρίες και κύριοι. Φτάνει πλέον η χειραγώγηση των δεδομένων, η εργαλειοποίηση της επιστήμης και των επιστημονικά «προθύμων», η μόχλευση της παραπληροφόρησης και η κατάργηση της λογικής. Δεν θα μας μετατρέψετε σε καθεστώς ανάλογο της Βόρειας Κορέας, ούτε θα μας έχετε σε ομηρία επ’ άπειρον.

 

Όσοι έχουν ξεπεράσει αυτή την αδιανόητη κόκκινη γραμμή κατάργησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, έχουν ήδη γραφτεί ανεξίτηλα στις μαύρες σελίδες της ιστορίας.

 

Πηγή: facebook

Η επαναφορά του δόγματος του ενιαίου αμυντικού χώρου και η ελληνική ΑΟΖ

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

Με αφορμή την τελευταία ανάρτηση για την προδοσία της Κύπρου, κάποιοι φίλοι μου έστειλαν ερωτήματα για το αν είναι δυνατή η επαναφορά του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας Κύπρου.

Η απάντηση είναι θετική. Αν η Ελλάδα θέλει να υπερασπιστεί την ΑΟΖ της θα πρέπει να αναδιατάξει τις δυνάμεις της με τον τρόπο που ίσχυε όταν λειτουργούσε το ΔΕΑΧ. Για να γίνει αυτό εφικτό χρειάζονται σοβαρές αναπροσαρμογές σε επίπεδο δογμάτων, οργανωτικής δομής και διάταξης των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Πρόκειται για μία διαδικασία που εξαρτάται αποκλειστικά από την Ελλάδα και χρειάζεται πολιτική βούληση για την υλοποίηση της.

Το κείμενο που παρατίθεται αποτελεί περίληψη μίας μελέτης η οποία είχε ζητηθεί από ενδιαφερόμενους φορείς το 2019.

Η Ελληνική ΑΟΖ, οι στρατιωτικές ανάγκες υπεράσπισής της και το ΔΕΑΧ

Βαγγέλης Χωραφάς & Πολυχρόνης Ναλμπάντης

Σήμερα, τα θέματα ασφαλείας της Ελλάδας, τα οποία για το Αιγαίο και τα βόρεια σύνορα είναι γνωστά, επηρεάζονται άμεσα και από τα ζητήματα ασφαλείας της Μεσογείου. Χαρακτηρίζονται ως κεντρικής σημασίας σε επίπεδο στρατηγικών συζητήσεων και λήψεων αποφάσεων παγκοσμίως. Παράλληλα, έχουν επιταχύνει τη μετατόπιση της προσοχής από την Ευρώπη στην περίμετρό της και ως εκ τούτου, υπάρχει πλέον μια σαφής σύγκλιση της προσοχής των μελών του ΝΑΤΟ προς τη Μεσόγειο και την ενδοχώρα της, από το Μαγκρέμπ μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα και τον Περσικό Κόλπο.

Η ανατολική Μεσόγειος έχει μετακινηθεί προς το κέντρο της δυτικής στρατηγικής ανησυχίας, μια αλλαγή η οποία θα ενισχυθεί από την προοπτική της διεύρυνσης των αρμοδιοτήτων της ασφάλειας και των δεσμεύσεων για την περιφέρεια της Ευρώπης. Η ασφάλεια στη Μαύρη Θάλασσα, την Ερυθρά Θάλασσα και τον Περσικό Κόλπο είναι πλέον πιο στενά συνδεδεμένη με τη Μεσόγειο Θάλασσα και συνεπώς απαιτούν νέες ρυθμίσεις ασφαλείας, τόσο στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ όσο και του ΟΗΕ. Το τρέχον περιβάλλον ασφαλείας της Μεσογείου χαρακτηρίζεται από μια μονιμοποιημένη αστάθεια.

Οι προκλήσεις ασφαλείας και οι πηγές αστάθειας στην ανατολική Μεσόγειο είναι ποικίλες. Παράλληλα όμως, η συνεχής τουρκική απειλή προς την Ελλάδα, σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση των πρόσφατα ανακαλυφθέντων υποθαλάσσιων ενεργειακών πόρων στη Κύπρο και γενικότερα στη Μεσόγειο, κάνουν πιο διάχυτη την αίσθηση έλλειψης ασφαλείας, που απαιτούν δράσεις για την αντιμετώπιση των απειλών, και αφορούν τόσο αυτούς όσο και την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Δύσης/Ευρώπης.

Σε ένα τέτοιο διεθνή στρατηγικό περιφερειακό περιβάλλον, οι ελληνικές ΕΔ, με την -απαραίτητη να επιτευχθεί- διακλαδική τους επιχειρησιακή ετοιμότητα, πρέπει να είναι σε θέση να μετακινηθούν γρήγορα και άμεσα με έμφαση στην πρόληψη, την αποτροπή, την προστασία και την παρέμβαση (στρατιωτική εμπλοκή). Πρέπει να δείχνουν υψηλό βαθμό ετοιμότητας για αποτροπή των εξωτερικών απειλών και προκλήσεων ενάντια στην εδαφική ακεραιότητα και τα ζωτικά εθνικά συμφέροντα της χώρας. Τα προηγούμενα δεν είναι αυτονόητα πλέον στο τομέα της άμυνας την εποχή που η χώρα εξακολουθεί να επιβαρύνεται από ένα υπέρογκο δημόσιο χρέος.

Η Ελλάδα, παρά τις ήδη μεγάλες της υποχρεώσεις και τις περιορισμένες συγκριτικά δυνατότητες και παρά τις δυσχερείς δημοσιονομικές οικονομικές συνθήκες, εξακολουθεί να συμπράττει, στο μέτρο του δυνατού, στην προώθηση της σταθερότητας κυρίως στα Βαλκάνια, και στην επίλυση των μειζόνων ζητημάτων, που απασχολούν την ευρύτερη περιοχή. Βέβαια, η οικονομική κρίση της περιόδου 2010-2018 και η περίοδος συνέχισης των υπερπλεονασμάτων 2018-2023, έχουν χειροτερεύσει τη κατάσταση στο χώρο της άμυνας και της ασφάλειας, σε σημείο που η χώρα να βρίσκεται μονίμως στα όρια της γεωπολιτικής κρίσης. Οι κυβερνήσεις από το 2010 μέχρι σήμερα, αποφεύγουν τη συζήτηση για τέτοιου είδους θέματα και αρκούνται σε ρητορείες περί του φρονήματος και του αξιόμαχου των ΕΔ καθώς και της υποτιθέμενης μελλοντικής αποκατάστασης των μισθών και συντάξεων των στρατιωτικών.

Οι ισχυρές πιέσεις στους αμυντικούς προϋπολογισμούς των κρατών της Δύσης, παρά τις πιέσεις της διοίκησης Τραμπ και το πιο περίπλοκο και αβέβαιο περιβάλλον ασφαλείας, δεν ώθησαν προς τη κατεύθυνση ανανέωσης των προσπαθειών για μία νέα και περισσότερο σταθερή Ευρωατλαντική αμυντική συνεργασία, μέσα και από κοινά προγράμματα εξοικονόμησης πόρων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι αδύναμες οικονομικά χώρες να χάσουν βαθμούς ελευθερίας των κινήσεών τους και να διευρύνουν την εξάρτησή τους από τις μεγάλες δυνάμεις του ευρωατλαντικού πλέγματος.

Τα αφηγήματα που αναπτύχθηκαν στην Ελλάδα της κρίσης, περί εγγύησης των ΗΠΑ για εξάλειψη των κινδύνων από τη τουρκική επιθετικότητα και τη μείωση των πιθανοτήτων θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο, προκύπτουν από τις προηγούμενες εξελίξεις.

Στρατιωτικές προϋποθέσεις για την ΑΟΖ

Η εξεύρεση της σωστής ισορροπίας των μελλοντικών δυνάμεων και των στρατιωτικών ικανοτήτων δεν θα είναι εύκολη. Το μέλλον των ελληνικών ΕΔ απαιτεί αποφασιστικά αποτελέσματα σε όλο το φάσμα των επιχειρήσεων. Μια καλά ισορροπημένη θέση και σχέση σχετικά με τη στρατιωτική ισχύ, βαρέα, μεσαία και ελαφρά, με σωστή αναλογία, αλλά και με πλήρη Διακλαδική Υποστήριξη Μάχης, με εξειδικευμένες μονάδες και με ισχυρή υποστήριξη υπηρεσιών, θα μας επιτρέψει να προσαρμόσουμε τα σωστά «πακέτα» στρατιωτικής ισχύος, ώστε να ανταποκρίνονται πλήρως σε κάθε είδος στρατιωτικής επιχείρησης.

Όμως, η εξασφάλιση της ελληνικής ΑΟΖ είναι συνυφασμένη με τις σημερινές επιχειρησιακές δυνατότητες και τον τρέχοντα επιχειρησιακό/τακτικό σχεδιασμό των ελληνικών ΕΔ. Οι παρακάτω προτάσεις επιχειρησιακού-τακτικού επιπέδου για τους τρείς κλάδους των ΕΔ αφορούν τις υφιστάμενες επιχειρησιακές τους δυνατότητες και οι οποίες δεν πρέπει να συγχέονται με τις επιθυμητές/αναγκαίες, που απαιτούν χρόνο και πιστώσεις για την υλοποίησή τους.

Συνεπώς, πρέπει να υλοποιηθούν μόνο με την αξιοποίηση των υφιστάμενων επιχειρησιακών μέσων και δυνατοτήτων, που μπορεί να εφαρμοσθούν άμεσα και αφού γίνει αποδεκτό το ανάλογο οικονομικό κόστος.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνει σαφές ότι καμία ανακήρυξη/οριοθέτηση ΑΟΖ δεν μπορεί να γίνει από οποιαδήποτε κυβέρνηση πριν ληφθούν τα απαραίτητα στρατιωτικά μέτρα.

Είτε προτιμηθεί η ανακήρυξη, είτε η κατάθεση γραμμών οριοθέτησης, η Τουρκία αναμένεται να δημιουργήσει συνθήκες κρίσης χαμηλής ή υψηλής έντασης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Στο επίπεδο που βρίσκονται σήμερα οι ελληνικές ΕΔ για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν σοβαρά ένα τέτοιο ενδεχόμενο, χρειάζονται αναπροσαρμογές σε επίπεδο δογμάτων, οργανωτικής δομής και διάταξης.

Αναγκαίες προσαρμογές

Οι ελληνικές (ΕΔ) πρέπει να εστιαστούν στην επίτευξη «Ελιγμού και Κυριαρχίας στο Πολυχωρικό Πεδίο Μάχης» στο θέατρο πολέμου «Θράκη – Αιγαίο Πέλαγος – Μεσόγειος Θάλασσα» και σε όλο το φάσμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων μέσω της εφαρμογής νέων επιχειρησιακών ιδεών/εννοιών, ενώ το πρότυπο αυτό παρέχει μια κοινή κατεύθυνση στους Κλάδους των ΕΔ για την ανάπτυξη ισχυρών επιχειρησιακών δυνατοτήτων, μέσα από το κοινό πλαίσιο του ισχύοντος στρατηγικού δόγματος «Αμυντικού – Αποτρεπτικού» της Χώρας. «Ελιγμός και Κυριαρχία στο Πολυχωρικό Πεδίο Μάχης» των ελληνικών ΕΔ σημαίνει αντιμετώπιση κάθε ενδεχόμενης απειλής μέσω της αποφασιστικής εμπλοκής.

Το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) απαιτείται να συγχρονίζει και να ενσωματώνει τις επιχειρησιακές δράσεις στη ξηρά, τη θάλασσα, τον αέρα, το διάστημα και τον κυβερνοχώρο για την επίτευξη των στρατηγικών και επιχειρησιακών στόχων μέσω ολοκληρωμένων, κύριων διακλαδικών επιχειρήσεων, αλλά και χαμηλής έντασης συγκρούσεων. Πρέπει να προβεί στην ολοκλήρωση και τη βελτίωση των στρατιωτικών του δυνατοτήτων για τη δημιουργία μίας αποφασιστικής και αποτελεσματικής Διακλαδικής Δύναμης, με την ανάπτυξη και ενσωμάτωση 6 νέων επιχειρησιακών εννοιών:

Προβολή Αποτροπής: Ικανότητα της Διακλαδικής Δύναμης να αποτρέπει έναν δυνητικό αντίπαλο να χρησιμοποιήσει τις υφιστάμενες δυνατότητες και συμπεριφορές του και να εφαρμόσει κάποια ανεπιθύμητη πολιτική ή στρατιωτική ενέργεια.

Έγκαιρη Αντίδραση: Αμυντική και Επιθετική/Αντεπιθετική ικανότητα της Διακλαδικής Δύναμης για αποτελεσματική αντίδραση και δράση, με ενέργειες κατάλληλες και προσαρμόσιμες στις εκάστοτε συνθήκες, σε κάθε εχθρική απειλή ή ενέργεια.

Διακλαδικό Ελιγμό: Ικανότητα της Διακλαδικής Δύναμης να αποκτά πλεονέκτημα θέσης με αποφασιστική ταχύτητα και υπέρτερο επιχειρησιακό ρυθμό.

Αποφασιστική Εμπλοκή: Ικανότητα της Διακλαδικής Δύναμης να προκαλεί και να παράγει τα αποτελέσματα που απαιτούνται προς επίτευξη των αντικειμενικών σκοπών και της επιθυμητής τελικής κατάστασης.

Ολοκληρωμένη Προστασία Δύναμης: Ικανότητα της Διακλαδικής Δύναμης να προστατεύει το προσωπικό και τα μέσα που απαιτούνται για την αποτελεσματική υλοποίηση των έργων της.

Εστιασμένη Διακλαδική Μέριμνα: Ικανότητα παροχής στη Διακλαδική Δύναμη κατάλληλου προσωπικού, εξοπλισμού και εφοδίων, στο σωστό τόπο και χρόνο και στη σωστή ποσότητα, σε όλο το εύρος των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Οι προαναφερόμενες επιχειρησιακές αντιλήψεις ενισχύουν και επιτρέπουν την επίτευξη μαζικών αποτελεσμάτων σε πολεμικές επιχειρήσεις/συγκρούσεις από περισσότερο διασπαρμένες δυνάμεις. Η συνέργεια αυτή ενισχύει σημαντικά τις δυνατότητες σε υψηλής έντασης συμβατικές στρατιωτικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, η συνέργεια αυτών των επιχειρησιακών εννοιών υπερβαίνει έντονα τα υφιστάμενα πλαίσια του συμβατικού πολέμου. Η ανάπτυξη αυτών, επιτρέπει την κυριαρχία σε όλο το εύρος/φάσμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων από την ανθρωπιστική βοήθεια μέσω των ειρηνευτικών επιχειρήσεων και τις συγκρούσεις χαμηλής έντασης μέχρι και τις πολεμικές συγκρούσεις υψηλής έντασης.

Κάθε μια από αυτές τις 6 νέες επιχειρησιακές έννοιες ενσωματώνει την υψηλή ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού των ελληνικών ΕΔ και τις τεχνολογικές εξελίξεις στη νέα πληροφοριακή-ψηφιακή εποχή. Η εφαρμογή τους παρέχουν στην Ελλάδα τη δυνατότητα να κυριαρχήσει επί του αντιπάλου σε όλο το φάσμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων και πλέον πρέπει να αποτελούν το βασικό επιχειρησιακό χαρακτηριστικό για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις στον 21ο αιώνα.

Άλλωστε, το επιχειρησιακό επίπεδο των συγκρούσεων, όπου οι ελληνικές ΕΔ θα ενεργήσουν, είναι το κοινό επίπεδο συγχρονισμού της σύγκρουσης. Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας όλες οι ελληνικές ΕΔ να εστιάζουν στο συνολικά κοινό ΑΝΣΚ/στόχο. Βασική προϋπόθεση για τα παραπάνω είναι η ορθή ανάπτυξη της διακλαδικότητας και είναι επιτακτικό η ύπαρξη κατάλληλης οργανωτικής δομής δυνάμεων, καθώς και ανάλογων σχέσεων διοίκησης, οι οποίες πρέπει να αναπροσαρμοστούν για το σύγχρονο Πολυχωρικό Πεδίο Επιχειρήσεων. Συνεπώς απαιτείται άμεσα μια νέα Πολιτική Εθνικής Άμυνας 2020 και μια Νέα Δομή Δυνάμεων 2020-2025.

Έτσι λοιπόν, η επιχειρησιακή έννοια «Ελιγμός και Κυριαρχία στο Διακλαδικό Πεδίο Μάχης» για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι το επιστέγασμα της στρατιωτικής αντίληψης των νέων διακλαδικών επιχειρησιακών εννοιών, σύμφωνα με την οποία μια διακλαδική στρατιωτική δομή επιτυγχάνει τον έλεγχο όλων των στοιχείων του πεδίου της μάχης, χρησιμοποιώντας χερσαία, εναέρια και θαλάσσια μέσα. Περιλαμβάνει τη φυσική διάσταση της μάχης: στην ξηρά, στον αέρα, στη θάλασσα, στο διάστημα, καθώς και το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα/κυβερνοχώρο και το πληροφοριακό πεδίο. Παράλληλα όμως, σημαίνει και «έλεγχο της ελευθερίας δράσης των αντιπάλων δυνάμεων», ώστε η εκμετάλλευση του πεδίου μάχης από αυτούς να είναι εντελώς ελεγχόμενη, περιορισμένη και τελικά αδύνατη.

Συνεπώς, με κατάλληλο συνδυασμό των υπόψη επιχειρησιακών δυνατοτήτων διαμορφώνονται οι δύο βασικές επιλογές δράσης, ήτοι η αποτροπή και η αποτελεσματική άμυνα/αντεπίθεση, εάν απειληθεί η ακεραιότητα και η εθνική ανεξαρτησία της χώρας, με δυνατότητα μετάπτωσης σε επίθεση, εφόσον δημιουργηθούν οι απαραίτητες προς τούτο προϋποθέσεις και συνθήκες.

Επιμέρους μέτρα

Η μέχρι σήμερα συζήτηση για ενδεχόμενη ανακήρυξη και οριοθέτηση της ΑΟΖ παρουσιάζει τη μεγαλύτερη εμπλοκή στην περιοχή του Καστελόριζου. Με βάση τους ελληνικούς σχεδιασμούς επιδιώκεται η ύπαρξη κοινών συνόρων της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ, γεγονός που δεν αποδέχεται η Τουρκία. Το ενδεχόμενο αυτό δεν είχε στο παρελθόν προβλεφθεί στον επιχειρησιακό σχεδιασμό των ΕΔ.

Ειδικότερα ο χρόνος αερομεταφοράς μονάδων από την Κρήτη προς τη νήσο Μεγίστη που είναι αρκετά μεγάλος, και εκτιμάται σε 2 ½ έως 3 ώρες, καθώς και ο τρόπος και τα μέσα μεταφοράς χρειάζονται επανασχεδιασμό.

Είναι προφανές ότι νήσος Μεγίστη και το σύμπλεγμα νησίδων της πρέπει να ενισχυθεί με ισχυρά έργα οχύρωσης (συμπεριλαμβανομένων και έργων προστασίας πυρομαχικών – εφοδίων – υλικών για τουλάχιστον 15-20 ημερών αγώνα ), όπως και με τα απαραίτητα οπλικά συστήματα. Η επάνδρωση του νησιωτικού συμπλέγματος θα πρέπει να ενισχυθεί καθώς η γεωγραφική θέση και η απόσταση – χρόνος ενίσχυσης πιθανόν να επιβάλλουν και την προτοποθέτηση σημαντικών δυνάμεων. Σε κάθε περίπτωση η υψηλή ετοιμότητα των εγκατεστημένων στο σύμπλεγμα δυνάμεων αποτελεί πρωταρχική απαίτηση και θα πρέπει να διασφαλιστεί με την τοποθέτηση υψηλού ηθικού και στρατιωτικής κατάρτισης προσωπικού. Η ανασυγκρότηση/ενίσχυση σε μέσα και προσωπικό του Ειδικού Τάγματος Εθνοφυλακής της νήσου Μεγίστης αποτελεί άμεση αναγκαιότητα. Το κόστος όλων αυτών των μέτρων είναι άγνωστο, αλλά εκτιμάται ότι δεν θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα υψηλό. Χρειάζεται όμως χρόνος για την υλοποίησή τους.

Σε ότι αφορά τις ναυτικές δυνάμεις και τις δυνατότητες κάλυψης της συγκεκριμένης περιοχής, η προμήθεια πλοίων με δυνατότητα αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής είναι μεν αναγκαία αλλά μετατίθεται για το μέλλον. Κατά συνέπεια η άμυνα του συμπλέγματος θα πρέπει να βασιστεί σε υπάρχοντα μέσα και δυνατότητες. Με αυτή την παραδοχή, η συνεχής ανάπτυξη υποβρυχίων και ταχέων σκαφών κρούσης (πυραυλακάτων), καθώς και συστημάτων εκτόξευσης πυραύλων εδάφους-θαλάσσης και εδάφους-αέρος στην περιοχή του συμπλέγματος, αποτελεί τη μοναδική άμεσα διαθέσιμη επιλογή. Σε γενικές γραμμές, το ναυτικό βρίσκεται ναι μεν σε κατάσταση που έχει πληγεί από την οικονομική κρίση, αλλά επιχειρησιακά δεν έχει χάσει τα πλεονεκτήματά του.

Σε ό,τι αφορά τις αεροπορικές δυνάμεις, η αναδιάταξη αριθμού αεροσκαφών στο Καστέλι Ηρακλείου, η οποία θα μπορούσε να ενισχυθεί, αριθμητικά και ποιοτικά, είναι απαραίτητη για τις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί. Ο προγραμματισμός πτήσεων του Αερομεταφερόμενου Συστήματος Επιτήρησης και Ελέγχου (ΑΣΕΠΕ) στην περιοχή ενδιαφέροντος αυξάνει τις δυνατότητες επιτήρησης αέρος, επιφανείας και εδάφους και δρα αποτρεπτικά στις τουρκικές ΕΔ.

Η Τουρκία εκτιμάται, ότι θα συνεχίσει και θα προσπαθεί έμπρακτα να αμφισβητήσει τα ελληνικά [Αιγαίο – Ανατολική Μεσόγειος] και τα κυπριακά κυριαρχικά δικαιώματα και να τα μετατρέψει σε τετελεσμένα τουρκικά δικαιώματα. Και θα το επιχειρεί, προσπαθώντας να εξαφανίσει την ΑΟΖ Ρόδου-Μεγίστης/Καστελόριζου, που ενοποιεί την ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου.

Επαναφορά του ΔΕΑΧ

Στη πραγματικότητα, η υπεράσπιση της ελληνοκυπριακής ΑΟΖ επαναφέρει ξανά στο προσκήνιο το απολεσθέν από το 2011, Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου ως προϋπόθεσης ενός Ενιαίου Ενεργειακού Χώρου Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Οι Ελληνικές ΕΔ θα πρέπει να αναπτυχθούν περίπου με τον ίδιο τρόπο, όπως και στο ΔΕΑΧ για να υπερασπισθούν την ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ. Το ΔΕΑΧ έχει ατονήσει εδώ και πολλά χρόνια, αλλά δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως από τα αμυντικά δόγματα των δύο χωρών. Το 2011 οι τότε υπουργοί Άμυνας Ελλάδας και Κύπρου Βενιζέλος και Παπακώστας προσπάθησαν να το αντικαταστήσουν με τη ρήτρα Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO), που προβλέπεται από τη συνθήκη της Λισαβόνας. Σε ό,τι αφορά τη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, δεν αναφέρεται σε αμυντική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, αλλά σε συνεργασία για την απόκτηση στρατιωτικών ικανοτήτων που μπορεί να χρησιμοποιηθούν από την ΕΕ. Αυτή η Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία δεν έχει καμία σχέση με τον Ενιαίο Αμυντικό Χώρο.

Επί της ουσίας, η Ελλάδα θα αναλάβει το βάρος υπεράσπισης της ΑΟΖ και της εκ των πραγμάτων επαναφοράς του ΔΕΑΧ. Θα πρέπει επίσης να καταστεί σαφές, ότι και η Κύπρος θα πρέπει να επωμιστεί το βάρος της ευθύνης και το οικονομικό κόστος που της αντιστοιχεί.

Στα θέματα της ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου-Τουρκίας, ήρθε να προστεθεί και το θέμα του μνημονίου Τουρκίας-Λιβύης για την ΑΟΖ. Πρόκειται για ένα πρόσθετο βάρος στον σχεδιασμό των Ενόπλων Δυνάμεων. Η απειλή Ερντογάν περί γεωτρήσεων παντού, διαμορφώνει μία νέα κατάσταση. Αν όλα αυτά υλοποιηθούν, τότε το Ναυτικό θα έχει επιπρόσθετες αποστολές που πρέπει να συνεκτιμηθούν.

Άλλες διαστάσεις

Εκτός των υπολοίπων θα πρέπει να επισημάνουμε ότι υπάρχουν και στρατιωτικές χρήσεις της ΑΟΖ. Συγκεκριμένα, η απαγόρευση πολεμικών χρήσεων της ανοικτής θάλασσας ισχύει και στην ΑΟΖ με βάσει τα άρθρα 58 παρ.2 και 88 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Τέλος, με βάση το άρθρο 301 της Σύμβασης το παράκτιο κράτος μπορεί να αντιτίθεται σε στρατιωτικές δραστηριότητες που διεξάγονται στη ΑΟΖ του από το άλλο κράτος, όχι μόνο όταν απειλείται η εδαφική του ακεραιότητα και η πολιτική του ανεξαρτησία, αλλά και όταν τις θεωρεί αντίθετες προς τις αρχές του Χάρτη των ΗΕ, μεταξύ των οποίων είναι και εκείνες της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.

Αξίζει να επισημάνουμε ότι όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης/ΕΕ έχουν εκχωρήσει τις αρμοδιότητες στα θέματα αλιείας στην ίδια την ΕΕ, η οποία αποφάσισε να δημιουργήσει μια ΑΟΖ για όλα τα τότε 15 κράτη – μέλη της, στη Βόρειο Θάλασσα και στον Ατλαντικό Ωκεανό. Ωστόσο, με παρέμβαση της Τουρκίας, η ΕΕ δεν τόλμησε να δημιουργήσει ΑΟΖ για τα κράτη μέλη της που συνορεύουν με τη Μεσόγειο. Αποτελεί ερωτηματικό εάν υπάρχει η πολιτική βούληση και θέληση εκ μέρους της Ελλάδας, προκειμένου να επαναφέρει το θέμα στις Βρυξέλλες. Όπως επίσης θα πρέπει να διευκρινισθεί σε ποια θαλάσσια συνοριογραμμή επιχειρεί τα τελευταία χρόνια η FRONTEX και πως το όλο θέμα σχετίζεται με την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ.

Παρά το γεγονός ότι η στρατηγική συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ την οποία έχουν προωθήσει οι κυβερνήσεις της περιόδου της κρίσης, έχει προχωρήσει αρκετά, θα πρέπει άμεσα να αρχίσει η διερεύνηση των Ισραηλινών και Κυπριακών προθέσεων για το μέλλον της. Σε αρκετούς κύκλους υπάρχουν συζητήσεις για προσφορά από τη πλευρά του Ισραήλ στρατιωτικών μέσων για κάλυψη των αναγκών της εν λόγω περιοχής, γεγονός το οποίο δεν αντιμετωπίζουν αρνητικά. Το θέμα του air policing του εναέριου χώρου της Κύπρου υπάρχει, ως ανοικτή πρόκληση για την Ελλάδα και το Ισραήλ. Πρόκειται όμως για μία απόφαση με ιδιαίτερο γεωπολιτικό βάρος, η οποία θα πρέπει να διερευνηθεί σε βάθος πριν υιοθετηθεί ή απορριφθεί, αλλά τα περιθώρια διαρκώς στενεύουν.

Συμπέρασμα

Τα ανωτέρω προτεινόμενα μέτρα αποτελούν στο μεγαλύτερο μέρος τους μία εφικτή βραχυπρόθεσμη επιλογή που μπορεί να υλοποιηθεί στα πλαίσια των υφιστάμενων επιχειρησιακών δυνατοτήτων των ελληνικών ΕΔ, απαιτούν όμως πολιτική υποστήριξη και βούληση.

Σε μεσοπρόθεσμο-μακροπρόθεσμο επίπεδο επιβάλλεται η στρατηγική αναδιάταξη των ελληνικών ΕΔ, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στην υπεράσπιση του θεάτρου επιχειρήσεων στο Αιγαίο Πέλαγος, την υλοποίηση της αμυντικής και ενεργειακής συνεργασίας ΕΛΛΑΔΟΣ – ΚΥΠΡΟΥ, των αποθεμάτων των υδρογονανθράκων και κυρίως της ασφάλειας της ΑΟΖ, αλλά και του ενδεχομένου να προκύψουν νέες ανάγκες στο θαλάσσιο χώρο νοτίως της Κρήτης.

Τέλος, τονίζεται ότι η παρούσα οικονομική κατάσταση της χώρας, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποτελέσει δικαιολογία ή άλλοθι για μειωμένη προσπάθεια ή συμβιβασμούς ως προς το αναγκαίο επίπεδο της μαχητικής ισχύος των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Η εθνική ασφάλεια και η οικονομική ευημερία είναι συνδεδεμένες δαιδαλώδες, όπως εύστοχα παρατηρεί ο Paul Kennedy, δηλαδή ότι «ο πλούτος είναι συνήθως απαραίτητος για την υποστήριξη της στρατιωτικής ισχύος και η στρατιωτική ισχύς συνήθως απαιτείται για την απόκτηση και την προστασία του πλούτου / wealth is usually needed to underpin military power, and military power is usually needed to acquire and protect wealth».

Συνεπώς, η άμυνα και η οικονομία αποτελούν τους δύο βασικούς πυλώνες στους οποίους εδράζεται η εθνική στρατηγική ασφάλειας. Η διάθεση πόρων για την άμυνα και την ασφάλεια, μπορεί να θεωρηθεί ως μία επενδυτική διαδικασία (cost benefit), όπου οι δαπάνες άμυνας αντιπροσωπεύουν το κόστος της απαιτούμενης επένδυσης, με σκοπό να παραχθεί το εκάστοτε αναγκαίο επίπεδο άμυνας και ασφάλειας, που μετράται σε στρατιωτική ισχύ.

Η Τουρκία να καταστεί υπόλογη των πολιτικών και των επιδιώξεών της

 

Είναι ντροπή να κυματίζει η τουρκική σημαία δίπλα στην ευρωπαϊκή. Δεν έχει ούτε το ηθικό ύψος, ούτε το πολιτισμικό βάρος της ενωμένης Ευρώπης.

Αναμφισβήτητα, οι πολιτισμένοι λαοί έχουν μάθει να σέβονται σύμβολα και συμβολισμούς. Ακόμη κι εκείνα των εχθρών τους! Οι τούρκοι όμως, δεν σέβονται τίποτε απολύτως και κανέναν. Ούτε καν τους φίλους τους… όσοι τους έχουν απομείνει εν πάση περιπτώσει.

Δυστυχώς, ανάμεσά μας βρίσκονται οι πιο ένθερμοι. Και είναι αυτοί που τους προσφέρουν πλεονέκτημα έναντι του ελληνισμού, κι είναι εκείνοι που τους δίνουν τον χώρο να αυθαιρετούν και να εγκληματούν εις βάρος χωρών, λαών και πολιτισμών.

Ποτέ οι τούρκοι δεν φάνηκαν ικανοί να καταφέρουν κάτι από μόνοι τους. Το είδαμε αυτό και στον νότιο Καύκασο, το βλέπουμε και το βιώνουμε στην Κύπρο, στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο. Σε λίγα χρόνια από σήμερα, θα το ζούμε έντονα στους δρόμους και τις γειτονιές του Βερολίνου, των Βρυξελλών, του Παρισιού και σε κάθε γωνιά της Ευρώπης που αλλάζει πρόσωπο και χαρακτήρα…

Να είμαστε όμως δίκαιοι. Αυτή είναι η μία πλευρά του πράγματος. Η άλλη, έχει να κάνει με εμάς τους ίδιους. Τι κάνουμε 47 χρόνια τώρα; Εξακολουθούμε να ξύνουμε τις πληγές μας για να παραμένουν ανοιχτές. Δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Ακόμη και τώρα, δεν ξέρουμε τι ακριβώς θέλουμε να κάνουμε. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε διερευνήσει ενδελεχώς τι μπορούμε να κάνουμε! Και δεν έχουμε υποστηρίξει επαρκώς τις θέσεις μας.

47 χρόνια πέρασαν! Η δική μας υπομονή έπρεπε να είχε εξαντληθεί κι όχι των τούρκων. Εμείς θα έπρεπε να θέτουμε το αντικείμενο διαπραγμάτευσης και όχι οι τούρκοι. Βέβαια, κάτι τέτοιο προϋποθέτει σοβαρότητα, υπευθυνότητα, πολιτική και στρατιωτική βούληση και συνέπεια. Εμείς, έχουμε βολευτεί με τη …συνέπεια.

Αντί να λέμε ότι εδώ ο κόσμος καίγεται και μαζί με αυτόν καίγεται το σπίτι μας, κοιτάζουμε να βρούμε τρόπους να συμβιβάσουμε τα ασυμβίβαστα. Καμία περαιτέρω υποχώρηση δεν θα ωφελήσει ούτε τον ελληνισμό, ούτε την Ευρώπη και τους λαούς της. Ούτε ψηφίσματα και ημίμετρα θα μετριάσουν την ζημιά. Η Τουρκία πρέπει να τιμωρηθεί και για την συμπεριφορά της και για τις επιδιώξεις της. Θα πρέπει επιτέλους να καταστεί υπόλογη για όλα της τα εγκλήματα έτσι, ώστε να έχει την ευκαιρία να αναθεωρήσει τις πολιτικές της και τις φιλοδοξίες της.

Κανείς μας δεν θέλει την Τουρκία λαβωμένη και ταπεινωμένη. Θέλουμε όμως να υπολογίζουμε στον γείτονά μας. Να τον εμπιστευόμαστε. Να αισθανόμαστε και να αισθάνεται ασφαλής. Με απειλές και τσαμπουκά από τη μία και ανοχή από την άλλη, τίποτε δεν σώνεται.          

Η λύση του κυπριακού δεν μπορεί να είναι πολιτική

 

Η λύση του Κυπριακού, αν κι εφόσον η Τουρκία εξακολουθεί στον ίδιο δρόμο, δεν μπορεί να είναι πολιτική. Και δεν μπορεί να είναι πολιτική διότι η Τουρκία επιμένει να εμπαίζει τη διεθνή κοινότητα, να δημιουργεί εστίες έντασης στον ευρύτερο γεωγραφικό μας χώρο και συνεχίζει να κρατά όμηρους ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους στις δικές της επιδιώξεις, που δεν είναι άλλες από την επιβολή του Ισλάμ, τον απόλυτο έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου και την υφαρπαγή κι εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου πλούτου της Ελλάδος και της Μεγαλονήσου. Πλούτος που δεν της ανήκει.

Έχουμε υποχρέωση να προστατεύσουμε τους αιθέρες, τις θάλασσές μας, το νησί και τους κατοίκους του. Ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους. Έχουμε υποχρέωση να τους δώσουμε μία πατρίδα ενωμένη, ασφαλή και ισχυρή. Όπως πράξαμε στο παρελθόν και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις.

Μία τέτοια προοπτική δεν μπορεί να θεωρείται ουτοπική, τη στιγμή μάλιστα που τα συμφέροντα των μεγάλων παγκόσμιων δυνάμεων – ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας – μάλλον εναρμονίζονται με τις ελληνικές και τις κυπριακές προσδοκίες.

Αν θέλουμε ασφάλεια, ηρεμία, πρόοδο κι ευημερία· αν θέλουμε να απολαύσουμε ελευθερία, δημοκρατία και πολιτισμό, οφείλουμε να πετάξουμε τους τούρκους έξω από το νησί και να τους περιορίσουμε στα όρια που οι ίδιοι επέλεξαν έναν αιώνα νωρίτερα. Και θα τελειώσουμε μαζί τους μια και καλή αφού ούτε στρατιωτικά είναι ισχυροί, ούτε πολιτικά αξιόπιστοι, ούτε πολιτισμικά συντελούν στην ανάπτυξη και την πρόοδο.

Η Κύπρος δεν είναι πρόβλημα. Η Τουρκία είναι το πρόβλημα! Κι όχι μόνον πρόβλημα του ελληνισμού, αλλά όλου του πολιτισμένου κόσμου κι ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Ο ελληνισμός θα πρέπει επιτέλους να απαλλαγεί από τα ενοχικά του σύνδρομα, να απενοχοποιήσει τις ιδέες και τα οράματά του και να πάψει να φοβάται αδύναμους γίγαντες. Οπωσδήποτε, ένα τέτοιο ενδεχόμενο, δεν σημαίνει πως θα πάμε για περίπατο. Κάθε δράση έχει και τις συνέπειές της. Το τίμημά της! Αν όμως δεν αναλάβουμε δράση τώρα, τότε, σύντομα θα κληθούμε να πολεμήσουμε τους τούρκους και τον ισλαμοφασισμό μέσα στους δρόμους και στα σπίτια μας και τότε το τίμημα θα είναι υψηλότερο. Δυσβάσταχτο!

Η Τουρκία είναι μία μεγάλη χώρα με ιστορικά και πολιτιστικά ερείσματα σε όλο τον χώρο της Κεντρικής Ασίας. Δεν το αμφισβητεί κανένας αυτό. Θα μπορούσε επομένως να είναι χρήσιμη. Εκείνο που ολοένα και περισσότερο πλέον αμφισβητείται είναι η δυναμική της και κατά πόσο μπορεί να διασφαλίσει τις ενεργειακές, οικονομικές κι εμπορικές ροές ανάμεσα σε Δύση κι Ανατολή.

Ένα δεύτερο ζήτημα προβληματισμού και διευθέτησης είναι ο ισλαμικός φονταμενταλισμός τον οποίο η Τουρκία έχει εναγκαλιστεί και στηρίζει πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά. Βασική του επιδίωξη – και της Τουρκίας – είναι η προσβολή της δυτικής πολιτισμικής παράδοσης, πράγμα που αρχίζει να διαφαίνεται όλο και πιο ξεκάθαρα μέσα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Ιστορικά, βρισκόμαστε σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο. Ψηφίσματα και διακηρύξεις κι ευχολόγια Οργανισμών όπως του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ αποτελούν πλέον παρωχημένη έκφραση νομιμότητας και, σε πολλές περιπτώσεις, μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης. Κανείς δεν θα πρέπει να υπολογίζει σε αυτούς. Οι τούρκοι το συνειδητοποίησαν πολύ πιο γρήγορα από εμάς.

Και η Ε.Ε. είναι περισσότερο ένας οικονομικός μηχανισμός. Για να φτάσει να γίνει στρατιωτική υπερδύναμη όπως οι Η.Π.Α. η ή Κίνα, θα περάσουν πολλές δεκαετίες και βλέπουμε. Επομένως, το βλέμμα πρέπει να είναι στραμμένο στους μεγάλους παίκτες.

Ο ελληνισμός είναι ικανός να τους πείσει ότι μπορεί να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά τους καλύτερα και πιο αποδοτικά από τους ισλαμοφασίστες; Αν η απάντηση είναι θετική, τότε, αναρωτιέμαι τι άλλο έχουμε να πούμε;

Πως η ΕΕ εξαρτάται από την Τουρκία: Κρίσιμες πρώτες ύλες

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

 

Λίθιο, κοβάλτιο, βανάδιο, γραφίτης, βισμούθιο, είναι κάποιες από τις πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας για την ΕΕ. Συγκεκριμένα, ο κατάλογος αυτής της κατηγορίας πρώτων υλών για το 2020, περιέχει 30 ύλες έναντι 14 υλών του καταλόγου του 2011, 20 υλών του καταλόγου του 2014 και 27 υλών του καταλόγου του 2017.

Η Κομισιόν θεωρεί τις πρώτες ύλες ως κρίσιμης σημασίας όταν είναι απαραίτητες για την οικονομία, αλλά δεν μπορούν να εξορυχθούν με αξιόπιστο τρόπο εντός της ΕΕ και ως εκ τούτου, εισάγονται.

Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι πρώτες ύλες που είναι σημαντικές για την ενίσχυση της ψηφιοποίησης και τις μελλοντικές τεχνολογίες.

Ο βωξίτης, το λίθιο, το τιτάνιο και το στρόντιο προστίθενται στον κατάλογο για πρώτη φορά, ενώ το ήλιο, παρά το ότι παραμένει πηγή ανησυχίας, αφαιρέθηκε από τον κατάλογο του 2020 λόγω μείωσης της οικονομικής του σημασίας.

Η εξάρτηση από την Τουρκία

Η Τουρκία εξάγει στην ΕΕ δύο πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας, το αντιμόνιο και τα βορικά άλατα. Στην πραγματικότητα, η ΕΕ είναι πλήρως εξαρτημένη από την Τουρκία σε ό,τι αφορά αυτές τις πρώτες ύλες.

Για το αντιμόνιο, το ποσοστό εξάρτησης της ΕΕ από εισαγωγές από τρίτες χώρες ανέρχεται στο 100%. Η Τουρκία εξάγει στην ΕΕ το 62% του αντιμονίου που χρειάζεται. Το αντιμόνιο χρησιμοποιείται στην αμυντική/διαστημική βιομηχανία, στην κλωστοϋφαντουργία, στην αυτοκινητοβιομηχανία και στις κατασκευές.

Για τα βορικά άλατα, το ποσοστό εξάρτησης της ΕΕ από εισαγωγές ανέρχεται στο 100%.

Η Τουρκία εξάγει στην ΕΕ το 98% των βορικών που χρειάζεται και τα οποία χρησιμοποιούνται στην αμυντική/διαστημική βιομηχανία, στα ηλεκτρονικά, στην αυτοκινητοβιομηχανία, στις βιομηχανίες έντασης ενέργειας, στην ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, στον αγροτοδιατροφικό τομέα, στον ψηφιακό τομέα και στις κατασκευές.

Μαζί με τις μεταναστευτικές ροές, τα βορικά άλατα και το αντιμόνιο αποτελούν μία δεύτερη στρόφιγγα την οποία η Άγκυρα μπορεί να χρησιμοποιεί κατά το δοκούν, με απρόβλεπτες συνέπειες.

Η πορεία απεξάρτησης της ΕΕ

Η εξάρτηση της ΕΕ από τρίτες χώρες στον τομέα των πρώτων υλών κρίσιμης σημασίας, έχει ανησυχήσει τις Βρυξέλλες. Το σπάσιμο του κύκλου της εξάρτησης αποτελεί προτεραιότητα για την Κομισιόν, με το βάρος να δίδεται στην απεξάρτηση από την Κίνα.

Η ΕΕ εξαρτάται από τις κινεζικές εξαγωγές κατά 38% στον βαρίτη, 93% στο βισμούθιο, 27% στο γάλλιο, 17% στο γερμάνιο, 93% στο μαγνήσιο, 47% στον φυσικό γραφίτη, 9% στον φώσφορο, 11% στα πυριτιούχα μέταλλα και σε απροσδιόριστα ποσοστά στο τιτάνιο, στο βολφράμιο και στο βανάδιο.

Το σχέδιο των Βρυξελλών περιλαμβάνει τη διαμόρφωση μίας «Συμμαχίας της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες». Μεταξύ των προτεραιοτήτων της συμμαχίας περιλαμβάνονται η ανάπτυξη προηγμένης τεχνολογίας για τις μπαταρίες και το υδρογόνο ως καύσιμο, η διασφάλιση της προμήθειας σπάνιων γαιών και άλλων στοιχείων που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή μαγνητών και η προώθηση επενδύσεων καινοτομίας στην ΕΕ. Η εξάρτηση της αγοράς νέας τεχνολογίας ηλεκτρικών αυτοκινήτων από μπαταρίες κινεζικής προέλευσης κατά 80%, είναι κάτι που ανησυχεί την Κομισιόν. Στην ευρωπαϊκή στρατηγική περιλαμβάνεται και η χρήση του δορυφόρου «Κοπέρνικος» για τον εντοπισμό κοιτασμάτων και τη διαχείριση των υπαρχόντων.

Η πανδημία αποκάλυψε μία ζοφερή πραγματικότητα για την ΕΕ, αφού έφερε στο φως τα σημεία τρωτότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας. Από τις μπαταρίες μέχρι την ανανεώσιμη ενέργεια, ο κορωνοϊός κατέδειξε μία πικρή αλήθεια: Η Ευρώπη δεν μπορεί να το κάνει μόνη της, είναι εξαρτημένη από συγκεκριμένα προϊόντα, από πρώτες ύλες και από εφοδιαστικές αλυσίδες.

Από εδώ προκύπτει και η αντεπίθεση της Κομισιόν, η οποία συνειδητοποίησε ότι χωρίς υλικά όπως το στρόντιο και το κοβάλτιο δεν υπάρχει καμία βάση για την Πράσινη Ατζέντα της.

Η συσχέτιση της εξάρτησης της ΕΕ από τη μορφή του καθεστώτος των χωρών εισαγωγής, δίνει μία πρόσθετη σημασία στο θέμα. Η Κομισιόν θεωρεί ότι πρέπει να σπάσει η εξάρτηση από χώρες με αυταρχικά καθεστώτα. Δηλαδή, απεξάρτηση από τις κατά 93% εισαγωγές από το μαγνήσιο που χρησιμοποιείται στην κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών και καθισμάτων αυτοκινήτου, από την Κίνα του Σι Τζινπίνγκ, του 85% του νιόβιου που χρησιμοποιείται στα αεροπορικά καύσιμα και στους αγωγούς φυσικού αερίου και προέρχεται από τη Βραζιλία του Ζαΐρ Μπολσονάρο και του 98% των βορικών αλάτων που χρησιμοποιούνται στα πυρίμαχα προϊόντα και προέρχονται από την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν.

Η εμπειρία της εξάρτησης από το μονοπώλιο του ρωσικού φυσικού αερίου, έδειξε ότι υπάρχει ένα ρίσκο που η ΕΕ δεν θα ήθελε να ξαναπάρει, σε ό,τι αφορά τους τομείς των ηλεκτρονικών και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στους οποίους η επιρροή του Πεκίνου είναι μεγάλη. Και γίνεται μεγαλύτερη αν υπολογιστεί ότι το μεγαλύτερο μέρος του κοβαλτίου που παράγεται στο Κονγκό, αλλά και του αυστραλιανού λιθίου, υφίστανται επεξεργασία στην Κίνα, πριν εξαχθούν στην ΕΕ.

Με τα δεδομένα αυτά, η Τουρκία είναι καλά τοποθετημένη απέναντι στην ΕΕ. Μπορεί να εξαρτάται σε διάφορους τομείς από την ευρωπαϊκή τεχνογνωσία, αλλά και η ίδια έχει δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς εξάρτησης της ΕΕ από τις κρίσιμες πρώτες ύλες.

 

Εξωτερική πολιτική, κυπριακό και σημιτικός αμοραλισμός

Όπως ήταν φυσικό κι επόμενο, το χθεσινό tweet της κ. Διαμαντοπούλου, προκάλεσε πολλές αντιδράσεις τόσο για το περιεχόμενο όσο και για το ύφος με το οποίο είναι γραμμένο.

Η κ. Διαμαντοπούλου, δυστυχώς για εκείνη κι ακόμη χειρότερα για εμάς, αντιπροσωπεύει ό,τι πιο σάπιο έχει να επιδείξει η ελληνική πολιτική σκηνή. Οι μόνοι που δεν συμμερίζονται αυτή τη άποψη είναι οι οπορτουνιστές της πολιτικής μας ζωής, όπως ο πρόεδρος της ΝΔ, Κυριάκος Μητσοτάκης κι ο αντιπρόεδρός του Άδωνις Γεωργιάδης ο οποίος, λαλίστατος όπως είναι πάντα, είχε χαρακτηρίσει «λαμπρή» (sic) την επιλογή της Άννας Διαμαντοπούλου για τη θέση του Γ.Γ. του ΟΟΣΑ… υποψηφιότητα την οποία τελικά απέσυρε η τελευταία λόγω της διαβλεπόμενης αποτυχίας.

Η κ. Διαμαντοπούλου είναι από τους ανθρώπους εκείνους που συνηθίζουν να προσβάλλουν την νοημοσύνη μας με «σοβαρότητα» κι «αξιοπρέπεια», κι επενδύουν στη κοντή μνήμη αλλά και την γενικότερη αστική μας ευπρέπεια που δεν θέλει ούτε διχόνοιες, ούτε εντάσεις, ούτε παροξυσμούς. Είναι από εκείνους που πιστεύουν ότι τα εθνικά μας θέματα, ως κομμάτι της γενικότερης πολιτικής διαχείρισης, οφείλουν - κι αυτά - να αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Τι διαπραγμάτευσης; Δεν έχει καμία απολύτως σημασία.

Αν θα μπορούσαμε να την προσωποποιήσουμε, αυτή ακριβώς είναι η κληρονομιά της εποχής Σημίτη και του «εκσυγχρονιστικού» ΠΑΣΟΚ που, σε αντιδιαστολή με το πατριωτικό κέντρο, ανέδειξε ένα πλήθος γραφειοκρατών και τεχνοκρατών με υποχωρητική νοοτροπία, άγνοια κι απουσία στόχου. Δίχως όραμα κι αδυναμία κατανόησης του πραγματικού κινδύνου και για την χώρα μας και για τον λαό μας. Γι’ αυτό άλλωστε χρησιμοποιούν με ευκολία όρους όπως «συμφέροντα», «πατριωτισμός», «μέλλον», «εξέλιξη», «δημοκρατία», «πολιτισμός», «συναίνεση»  κ.ο.κ.

Η εκλογική κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ το 2012, διοχέτευσε όλες αυτές τις δυνάμεις κι έστειλε όλα αυτά τα πρόσωπα στα υπόλοιπα κόμματα. Έτσι, τους βρίσκουμε διαρκώς μπροστά μας. Εν πάση περιπτώσει και για να μην μακρηγορώ, αυτό το πολιτικό κατεστημένο επιβεβαιώνει διαρκώς πως  δεν γνωρίζει τι θέλει, δεν έχει κανένα σχέδιο και δεν μπορεί να προσφέρει στην πατρίδα και τον ελληνισμό ό,τι έχει πραγματικά ανάγκη. Δειλοί, μοιραίοι και άβουλοι, προσδοκούν ανάσταση νεκρών, πιστεύουν σε θαύματα και περιμένουν τη λύση από τον από μηχανής θεό που θα τους βγάλει από την δύσκολη θέση. 

Για να μην έχουμε αυταπάτες κι επειδή το κυπριακό λειτουργεί ως πλατφόρμα απορρόφησης κραδασμών, η ελληνική πολιτική ελίτ αντιλαμβάνεται την διαμόρφωση και την άσκηση της εξωτερικής μας πολιτικής ως τεχνοκρατικό ζήτημα πλήρως εναρμονισμένο με την «δυτική θεώρηση των πραγμάτων» και δεν την αφορά ιδιαίτερα η ακεραιότητα του ελληνισμού και η υπεράσπιση των εθνικών μας θεμάτων αφού αυτή εξυπηρετείται (κυρίως και με οικονομικούς όρους) από τον ευρωπαϊκό παράγοντα.

Αν η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν βρει τρόπο να απαλλαγεί από τα σημιτικά βαρίδια – βλέπε ΕΛΙΑΜΕΠ, ακαδημαϊκούς, επιτρόπους, και λοιπούς… αν η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν σχεδιαστεί εκ νέου με όραμα, στόχους κι αυτοπεποίθηση σε πολλαπλά επίπεδα – όπως σε άλλο χρόνο και με άλλη ευκαιρία έχει επισημάνει κι ο Νίκος Δένδιας, πολύ φοβάμαι πως θα δούμε και θα βιώσουμε δράματα.  

Η «παγίδα του Θουκυδίδη»: Έρχεται παγκόσμιος πόλεμος;

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

 

Η παγίδα του Θουκυδίδη είναι μία θεωρία η οποία προσπαθεί να εξηγήσει τις σχέσεις ανάμεσα σε μία ηγεμονική δύναμη που βρίσκεται σε άνοδο και σε μία ηγεμονική δύναμη που βρίσκεται σε πτώση. Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση, οι τριβές μεταξύ των δύο ηγεμονικών δυνάμεων μπορεί να οδηγήσουν σε ηγεμονικό πόλεμο. Αν η δύναμη που βρίσκεται σε πτώση κερδίσει αυτόν τον πόλεμο, τότε θα συνεχίσει την ηγεμονία της, αν τον χάσει, τότε θα την διαδεχτεί η αναδυόμενη δύναμη.

Η θεωρία αυτή αντλεί την έμπνευση της από την «ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου» του Θουκυδίδη. Ο Θουκυδίδης περιγράφει το πώς η Σπάρτη που αποτελούσε την ισχυρότερη πόλη—κράτος της εποχής, είδε την ηγεμονία της να αμφισβητείται από την ραγδαία άνοδο της Αθήνας, η οποία φιλοδοξούσε να γίνει η επόμενη ηγεμονική δύναμη. Ο φόβος του ενδεχόμενου να συνεχίσει η Αθήνα την ανοδική της πορεία, ώθησε την Σπάρτη στην κήρυξη πολέμου. Η Αθήνα έχασε τον πόλεμο και η ανοδική της πορεία τερματίστηκε.

Την θεωρία του διατύπωσε το 2015 σε ένα άρθρο του ο καθηγητής Graham Allison στο περιοδικό The Atlantic, ενώ το 2017 εξέδωσε και ένα σχετικό βιβλίο. Στο βιβλίο του ο Allison παραθέτει 16 σχετικά ιστορικά παραδείγματα της παγίδας του Θουκυδίδη, ξεκινώντας από τα μέσα του 16ου αιώνα. Από τις 16 αυτές περιπτώσεις οι 12 κατέληξαν σε πόλεμο.

Την θεωρία αυτή έχουν υιοθετήσει πολλά think tanks και κέντρα λήψης αποφάσεων στην Δύση.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα, αναπτύσσεται και σήμερα ένα σχετικό σενάριο. Η Κίνα (η νέα Αθήνα) αποτελεί ανερχόμενη οικονομική, τεχνολογική και στρατιωτική δύναμη, αμφισβητώντας την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ (η νέα Σπάρτη) που βρίσκονται σε πτωτική πορεία.

Η κρίση του κορωνοϊού συμβάλλει σημαντικά στην δημιουργία παρόμοιων εικόνων και αφηγημάτων, μέσα από τον τρόπο που το Πεκίνο και η Ουάσιγκτον αντιμετώπισαν την πανδημία. Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η στρατηγική Τραμπ για μείωση του αποτυπώματος των ΗΠΑ στον κόσμο, αφήνει ένα κενό ηγεμονίας που φιλοδοξεί να καλύψει η Κίνα. Το δόγμα Μπάιντεν «η Αμερική επέστρεψε», φιλοδοξεί να καλύψει αυτό το κενό.

Η ανάδειξη της παγίδας του Θουκυδίδη, θέλει να υποδείξει ότι δεν είναι υποχρεωτικό οι δύο ηγεμονικές δυνάμεις να οδηγηθούν στον πόλεμο.

Για τον εμπνευστή της θεωρίας, οι ΗΠΑ οφείλουν να δείξουν στην Κίνα ότι δεν πρόκειται να κερδίσει έναν μεταξύ τους πόλεμο. Μόνο έτσι υπάρχουν πιθανότητες να διευθετηθεί η μεταξύ τους τριβή και να αποφευχθεί η παγίδα του Θουκυδίδη.

Κριτικές παρατηρήσεις:

Η θεωρία αυτή αποφεύγει να αναφερθεί στο κοινωνικό σύστημα που επικρατεί σε κάθε περίοδο και τις μετεξελίξεις του. Επίσης δεν διαχωρίζει τους πολέμους για την παγκόσμια ηγεμονία, από τους πολέμους/συγκρούσεις μεταξύ περιφερειακών δυνάμεων, ή μεταξύ περιφερειακών και ηγεμονικών δυνάμεων. Ένας συνδυασμός της θεωρίας των «μακρών κυμάτων του καπιταλισμού» και των αναλύσεων της εξέλιξης του world-system, μπορεί να μας δώσει καλύτερη εικόνα για τους παγκόσμιους πολέμους.

Οι παγκόσμιοι πόλεμοι αφορούν συγκρούσεις ανάμεσα στις παγκόσμιες ηγεμονικές δυνάμεις του καπιταλιστικού συστήματος και τις ανάλογες περιφερειακές δυνάμεις.

Η αντίληψη ότι οι παγκόσμιοι πόλεμοι είναι μόνο οι γνωστοί Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος πάσχει από ιστορικό βάθος και είναι ιδεολογικά υπερκαθορισμένη από το νικητή τους, δηλαδή τις ΗΠΑ. Παγκόσμιοι Πόλεμοι είναι μόνο αυτοί που συμμετείχαν και νικήσαν οι ΗΠΑ. Στο βαθμό που οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα που θα μπορούσε να γίνει η παγκόσμια υπερδύναμη, μόνο πόλεμοι που την περιλαμβάνουν θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως παγκόσμιοι.

Η παγκόσμια ιστορία, όμως, δείχνει διαφορετικά πράγματα. Το παγκόσμιο σύστημα κρατών –αυτό που διαμορφώθηκε με βάση την οικονομία της αγοράς– βρίσκεται σε μόνιμη κατάσταση κινητικότητας. Τα κράτη κερδίζουν ή χάνουν βαθμίδες στη παγκόσμια ιεραρχία μέσα από συγκρούσεις. Στο μεγαλύτερο βαθμό οι διακρατικές συγκρούσεις είναι δομικά προσδιορισμένες από το παγκόσμιο οικονομικοκοινωνικό σύστημα. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι συγκρούσεις υποκινούνται από τις μεταβολές του δομικού πλαισίου του συστήματος. Τα κράτη συγκρούονται επίσης και για άλλα ζωτικά τους συμφέροντα όπως οι εδαφικές διεκδικήσεις, η δυνατότητα πρόσβασης σε φυσικούς πόρους ή οι ιδεολογίες.

Παρατηρώντας το παγκόσμιο σύστημα τα τελευταία 500 χρόνια, βλέπουμε ότι κάθε σύγκρουση για τη παγκόσμια ηγεμονία αναδεικνύει ένα παγκόσμιο ηγεμόνα και μια σειρά περιφερειακών ηγεμονικών δυνάμεων, μια εκ των οποίων θα είναι ο επόμενος ηγεμόνας του συστήματος.

Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, το παγκόσμιο σύστημα αντιμετώπισε τους ακόλουθους παγκόσμιους πολέμους.

1. 1494-1517, Πόλεμος της Ιταλίας και του Ινδικού Ωκεανού: Παγκόσμιος ηγεμόνας η Πορτογαλία. Μεγάλες Δυνάμεις: Αγγλία, Ισπανία, Γαλλία, Ολλανδία.

2. 1580-1608, Ισπανικοί Πόλεμοι: Παγκόσμιος ηγεμόνας η Ολλανδία. Μεγάλες Δυνάμεις: Αγγλία, Ισπανία, Γαλλία.

3. 1688-1713, Πόλεμοι των Μεγάλων Συμμαχιών: Παγκόσμιος ηγεμόνας αναδεικνύεται η Μεγάλη Βρετανία. Μεγάλες Δυνάμεις: Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία, Ρωσία.

4. 1792-1815, Ναπολεόντειοι Πόλεμοι: Παγκόσμιος ηγεμόνας: σταθεροποιείται η Μεγάλη Βρετανία. Μεγάλες Δυνάμεις: Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, ΗΠΑ, Ιαπωνία.

5. 1914-1945, Α΄Π.Π. και Β΄Π.Π. ή οι πόλεμοι εναντίον της Γερμανίας: Παγκόσμιος ηγεμόνας αναδεικνύονται οι ΗΠΑ. Μεγάλες Δυνάμεις Αγγλία, ΕΣΣΔ.

6. 1947-1989, Ψυχρός Πόλεμος: Παγκόσμιος ηγεμόνας: σταθεροποιούνται οι ΗΠΑ. Μεγάλες Δυνάμεις: Κίνα, Ρωσία, Ινδία, ΕΕ.

Με τα σημερινά δεδομένα, παγκόσμιος πόλεμος θα υπάρξει όταν αμφισβητηθεί η ηγεμονία των ΗΠΑ από μία ή περισσότερες μεγάλες δυνάμεις. Και το κυριότερο αίτιο μιας τέτοιας σύγκρουσης δεν θα είναι ο πολιτικός βολονταρισμός, αλλά κατά κύριο λόγο οι ευρύτερες συστημικές αλλαγές που θα διαμορφώσουν νέα χαρακτηριστικά στο οικονομικοκοινωνικό σύστημα και μια νέα ιεράρχηση στην παγκόσμια αλυσίδα των κρατών.

Εκτιμήσεις:

Πριν φτάσει κάποιος στο σημείο να απαντήσει αν υπάρχει στο τραπέζι η παγίδα του Θουκυδίδη, θα πρέπει πρώτα να δώσει απάντηση σε ένα σημαντικό ερώτημα. Το παγκόσμιο οικονομικοκοινωνικό σύστημα, δηλαδή ο καπιταλισμός προς ποια κατεύθυνση εξελίσσεται και η Κίνα, ως ανερχόμενη ηγεμονική δύναμη μπορεί να στηρίξει ή να ανατρέψει αυτή την πορεία;

Γιατί από τη στιγμή που η Κίνα ως ανερχόμενη ηγεμονική δύναμη μπορεί να διαχειριστεί το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, είτε προωθώντας την πορεία του, είτε ανατρέποντας την και δημιουργώντας ένα νέο σύστημα , τότε μπορεί να ενεργοποιηθεί και η παγίδα του Θουκυδίδη.

Τουλάχιστον για όσους την υιοθετούν.

 

Πως η ΕΕ (δεν) θα υπερασπιστεί την Ελλάδα σε περίπτωση εμπλοκής με την Τουρκία

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

Η ΕΕ είναι ένας οργανισμός που λειτουργεί με βάση τα συμφέροντα των κρατών-μελών που την απαρτίζουν. Αυτό είναι περισσότερο εμφανές στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, άμυνας και ασφάλειας.

Η Συνθήκη της ΕΕ (ΣΕΕ) περιέχει πρόβλεψη μέσα από το άρθρο 42(7) για παροχή στρατιωτικής βοήθειας στα κράτη-μέλη, σε περίπτωση που δεχτούν επίθεση από τρίτη χώρα.

Ωστόσο, η εμπειρία της Γαλλίας το 2015, όταν προσέφυγε στο άρθρο 42(7) της ΣΕΕ, ήταν απογοητευτική. Σε επίπεδο ρητορικής υπήρξε συμπαράσταση, σε στρατιωτικό επίπεδο η συμβολή ήταν ελάχιστη και κατόπιν εορτής, ενώ δεν συνέδραμαν την Γαλλία όλοι οι εταίροι.

Προφανώς, το ίδιο θα συμβεί και στην Ελλάδα. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών διαβεβαιώνει ότι το άρθρο 42(7) θα εφαρμοστεί αμέσως. Με τον τρόπο που υλοποιείται το συγκεκριμένο άρθρο, σημαίνει οι πρόνοιες του θα λειτουργήσουν αφού έχει τελειώσει η κρίση (για την Γαλλία, η πρώτη στρατιωτική συνδρομή ήρθε μετά από 17 ημέρες). Κανένας εξάλλου, δεν προβλέπει έναν μακροχρόνιο πόλεμο με την Τουρκία.

Το ότι οι περισσότερες χώρες της ΕΕ συμμετέχουν και στο ΝΑΤΟ, σημαίνει ότι ακόμα και να υπήρχε ευρωπαϊκός στρατός και να είχε αναπτυχθεί στα σύνορα της Ελλάδας, δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ενάντια σε μία χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, όπως η Τουρκία.

***

Η γαλλική εμπειρία του άρθρου 42 (7) της ΣΕΕ

Για πρώτη φορά στην ΕΕ, η Γαλλία ζήτησε την ενεργοποίηση και βοήθεια από τα K-M, βάσει του άρθρου 42 παράγραφος 7 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ), μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου 2015.

Το Άρθρο 42 (7), το οποίο συνήθως αναφέρεται ως «ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής» της ΕΕ, αναφέρει: «Σε περίπτωση κατά την οποία κράτος-μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του, τα άλλα κράτη-μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Αυτό δεν επηρεάζει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών».

Η εισαγωγή ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής στη συνθήκη της Λισαβόνας (2009) αποτέλεσε τότε, σημαντική καινοτομία στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για πρώτη φορά στην ΕΕ δημιουργήθηκε μια αίσθηση στρατιωτικής αλληλεγγύης, που προοριζόταν διαφορετικά για συμμαχίες αυτοάμυνας: στην περίπτωση της «ένοπλης επιθετικότητας [στο] έδαφος» ενός (ή περισσοτέρων) κρατών-μελών, τα άλλα είναι υποχρεωμένα να βοηθήσουν. Ταυτόχρονα, η διάταξη συνεπάγεται ότι η ουδετερότητα ορισμένων κρατών-μελών γίνεται σεβαστή, όπως και οι θεμελιώδεις επιλογές για την ασφάλεια και την άμυνα, που έχουν κάνει άλλα κράτη-μέλη σε σχέση με το ΝΑΤΟ. Πράγματι, για τις 22 χώρες της ΕΕ οι οποίες είναι μέλη του ΝΑΤΟ, η Βόρειο-Ατλαντική Συμμαχία παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος για τη συλλογική τους άμυνα, και ο διεθνής Οργανισμός για την εφαρμογή.

Συνεπώς, η πράξη αυτή της Γαλλίας αντιπροσώπευε την ενεργοποίηση της ρήτρας «αμοιβαίας συνδρομής» και τα κράτη-μέλη, άμεσα και ομόφωνα, εξέφρασαν την αλληλεγγύη και την πολιτική τους υποστήριξη προς τη Γαλλία και εντός ολίγων ημερών, συμπεριλαμβανομένων κυρίως των Γερμανίας και Ηνωμένου Βασιλείου, αποφάσισαν μια σειρά συνεισφορών, δηλαδή πολιτικών, διπλωματικών, στρατιωτικών, τεχνολογικών και εφοδιαστικών μέτρων.

Οι Υπουργοί Άμυνας της ΕΕ, κατά την προγραμματισμένη τους σύσκεψη για το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων στις 17 Νοεμβρίου 2015, εξέφρασαν την «ομόφωνη και πλήρη υποστήριξή τους προς τη Γαλλία και υπογράμμισαν ότι «δεν απαιτείται επίσημη απόφαση από το Συμβούλιο» για την ενεργοποίηση της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής. Δηλαδή, σε πολιτικό επίπεδο, αυτό εμφανίζονταν ως ένδειξη ευελιξίας και ως ευκαιρία για επιτάχυνση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.

Παράλληλα, τονίστηκε ότι η λήψη της απόφασης για συνδρομή, καθώς και το είδος της παρεχόμενης βοήθειας, ήταν θέμα διμερών συνομιλιών και αφορούσε αποκλειστικά τη Γαλλία και τα κράτη-μέλη. Επομένως, η συμμετοχή της ΕΕ περιορίστηκε στο ελάχιστο, τόσο στην έναρξη του μηχανισμού όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο.

Στη συνέχεια, ακολούθησαν συνεχείς διμερείς συζητήσεις μεταξύ της Γαλλίας και των κρατών-μελών της ΕΕ, κυρίως μεταξύ των Γάλλων πρέσβεων και των εθνικών αρχών (Υπουργοί Εξωτερικών, Υπουργοί Άμυνας, Πρωθυπουργοί) στις αντίστοιχες πρωτεύουσες, σχετικά με το είδος της παρεχόμενης βοήθειας. Κατά συνέπεια, η ΕΕ πρόσφερε απλώς ένα πλαίσιο, εντός του οποίου τα κράτη-μέλη αλληλοϋποστηρίζονται και απλά, συντόνιζε αρχικά τις διαδικασίες. Η Γαλλία επέλεξε την πιο κυρίαρχη και λιγότερο θεσμοθετημένη μορφή συνεργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι εναπόκειται στα κράτη-μέλη να αποφασίσουν μεταξύ των μηχανισμών βοήθειας της ΕΕ.

Η γαλλική Κυβέρνηση υπέβαλε τα επιχειρησιακά της αιτήματα, στους πρέσβεις της ΕΕ στην Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας (ΕΠΑ) στις 24 Νοεμβρίου 2015.

Ορισμένα κράτη-μέλη (δεκατρία) αποφάσισαν άμεσα για την αρχική τους συνεισφορά. Σε έξι κράτη-μέλη όμως ─ Λετονία, Λιθουανία, Γερμανία, Κάτω Χώρες, Σλοβακία και Ηνωμένο Βασίλειο ─ η απόφαση ελήφθη στα Κοινοβούλιά τους. Στη Σλοβενία, οι συζητήσεις πραγματοποιήθηκαν σε κοινοβουλευτικές επιτροπές, ενώ για το Βέλγιο, την Εσθονία, τη Φινλανδία, το Λουξεμβούργο και τη Ρουμανία υπήρχε κυβερνητική απόφαση. Στη Σουηδία, η κυβέρνηση καθόρισε την αρχική συμβολή, ενώ διεξήχθησαν πολλές συζητήσεις στο σουηδικό κοινοβούλιο. Οι τέσσερις χώρες του Visegrad (Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία και Σλοβακία) εξέτασαν την πιθανή συμβολή τους ως ομάδα.

Το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησε τις αεροπορικές του επιδρομές αμέσως μετά την ψηφοφορία του βρετανικού Κοινοβουλίου στις 02-12-2015 και επέτρεψε στα γαλλικά αεροσκάφη να χρησιμοποιούν τη βάση της Βρετανικής Βασιλικής Αεροπορίας (RAF) στο Ακρωτήρι της Κύπρου, μέχρι να αναπτυχτεί το αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αυστρία προσέφερε 100 ώρες πτήσης για αεροπορικές μεταφορές με α/φη C-130, το Βέλγιο 1 φρεγάτα για συνοδεία στο γαλλικό αεροπλανοφόρο, η Κύπρος τη χρήση αεροπορικής βάσης και λιμενικές υποδομές, η Γερμανία 1.800 άνδρες, 1 φρεγάτα για συνοδεία στο γαλλικό αεροπλανοφόρο, 6 α/φη αναγνώρισης Tornado και α/φη για ανεφοδιασμό στον αέρα, οι Κάτω Χώρες συμμετοχή στις αεροπορικές επιθέσεις, η Πολωνία υποστήριξη στη διοικητική μέριμνα. Τέλος, η Ελλάδα δεν είχε στρατιωτική συμμετοχή, αλλά προσέφερε μόνο τη χρήση της υφιστάμενης συνεργασίας στις πληροφορίες, ενώ κάποια κράτη-μέλη της ΕΕ, όπως Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Μάλτα δεν συμμετείχαν με κανένα τρόπο.

Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεισφορές των κρατών-μελών προς τη Γαλλία, ορισμένοι εμπειρογνώμονες/αναλυτές θεωρούν ότι το αποτέλεσμα των διμερών διαπραγματεύσεων μετά την ενεργοποίηση της ρήτρας του άρθρου 42 (7) της ΣΕΕ ήταν μάλλον απογοητευτικό και επιπλέον επισημαίνουν τις αποκλίνουσες προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής των κρατών-μελών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το άρθρο 42 (7) της ΣΕΕ αναγνωρίζει τον διαφοροποιημένο χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών-μελών, και ως εκ τούτου αναγνωρίζει σιωπηρά τη δυνατότητα για μη-στρατιωτική βοήθεια, δηλαδή για βοήθεια με τη μορφή πολιτικής ή και οικονομικής υποστήριξης. Ωστόσο, τα κράτη-μέλη «οφείλουν» να συνδράμουν το αμυνόμενο κράτος, υπάρχει νομική δέσμευση και οφείλουν να συνδράμουν «με όλα τα μέσα», δηλαδή διπλωματικά, διοικητικά, τεχνικά, αλλά και στρατιωτικά μέσα.

Παράλληλα, τα Κ-Μ πρέπει να υπενθυμίζουν το γεγονός ότι το άρθρο 42 (7) της συνθήκης της ΕΕ επιβάλλει υποχρέωση συμμόρφωσης με το άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Δηλαδή να αναφέρει αμέσως στο Συμβούλιο Ασφαλείας τυχόν μέτρα που ελήφθησαν κατά την άσκηση του δικαιώματός τους (συλλογικό) για αυτοάμυνα και να σταματήσουν τέτοιες ενέργειες μόλις το ίδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας λάβει μέτρα, που είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι, εάν το άρθρο 42(7) αφορά πραγματικά την αμοιβαία άμυνα ─σχετικά με την πολεμική πορεία της ΕΕ─ τότε σίγουρα θα πρέπει να αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, διότι η κήρυξη πολέμου αφορά τον καθορισμό της γενικής πολιτικής κατεύθυνσης της Ένωσης.

***

Οι παρεμβάσεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ

Όπως είναι γνωστό, το ΝΑΤΟ δεν θα είναι εκ των πραγμάτων με την Ελλάδα, γιατί ως οργανισμός δεν παρεμβαίνει σε διενέξεις μεταξύ των κρατών-μελών του, πέρα από το να επιχειρήσει να τις σταματήσει.

Σε αυτή την συγκυρία το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται πρωτίστως για την σταθεροποίηση της Τουρκίας στην Δύση και είναι διατεθειμένοι να κάνουν όλες τις απαραίτητες υποχωρήσεις, οι οποίες θα είναι κατά των ελληνικών συμφερόντων.

Υπάρχει ακόμα και ο παράγοντας που λέγεται αμερικανική παρέμβαση και μεσολάβηση. Η παρέμβαση αυτή έχει σχεδιαστεί από τις ΗΠΑ να γίνεται με τους όρους που έγινε στα Ίμια, δηλαδή μετά την έναρξη της κρίσης. Αυτό σημαίνει ότι εκ των πραγμάτων πάντα θα λειτουργεί υπέρ της Τουρκίας που θα είναι ο επιτιθέμενος σε μία ελληνοτουρκική κρίση, γιατί θα «γκριζάρει» το επίδικο της κρίσης, δηλαδή θα δημιουργεί κέρδη στην Τουρκία.

Το βασικό ζήτημα που θα έπρεπε να τίθεται από ελληνικής πλευράς, είναι να γίνεται η αποφασιστική παρέμβαση των ΗΠΑ προς την Τουρκία, πριν από την εκδήλωση της κρίσης. Γιατί πριν από την εκδήλωση της κρίσης, οι ΗΠΑ παρεμβαίνουν στην πλευρά της Ελλάδας και ζητούν αυτοσυγκράτηση, αποδυναμώνοντας την ελληνική αποτροπή. Η εμπειρία της μετά τα Ίμια εποχής, δείχνει ότι η Ελλάδα περιορίζεται σε εκκλήσεις προς τις ΗΠΑ για να παρέμβουν, αλλά στην περίπτωση αυτή οι διπλωματικές κινήσεις έχουν ελάχιστη ισχύ. Το θέμα για την Αθήνα δεν είναι οι εκκλήσεις, είναι η κατάλληλη στήριξη που πρέπει να δίνει η αποτροπή στη διπλωματία, ώστε οι ΗΠΑ να κατανοήσουν ότι πρέπει να παρέμβουν εκ των προτέρων για να αποτραπεί η κρίση και όχι εκ των υστέρων για να την σταματήσουν.

***

Η ελληνική διαχείριση του άρθρου 42 (7) της ΣΕΕ

Υπάρχει ένα κενό σχετικά με τη ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής, για το οποίο ευθύνη φέρει και η ελληνική πλευρά, δηλαδή όλες οι κυβερνήσεις από το 2009 μέχρι σήμερα. Παρά το γεγονός ότι έχει ενεργοποιηθεί μία φορά (από τη Γαλλία, 2015), η Ελλάδα υπό άμεση στρατιωτική απειλή από την Τουρκία, δεν υπέβαλλε προτάσεις ώστε να θεσπισθούν νέες πρακτικές ρυθμίσεις για την εφαρμογή του άρθρου 42 (7) της Συνθήκης της ΕΕ, καθώς και τη ρητή πρόβλεψη εγγύησης των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και εκ των πραγμάτων των ελληνικών συνόρων, στη λογική της ευρωπαϊκής κυριαρχίας.

Όμως, θα πρέπει να τονίσουμε, ότι οι διεθνείς οργανισμοί αποτελούνται από κράτη-μέλη, τα οποία πρωτίστως ενδιαφέρονται για τα εκπλήρωση των εθνικών τους συμφερόντων και την απόκτηση ισχύος και ασφάλειας στο άναρχο διεθνές σύστημα και δευτερευόντως για την αποτελεσματική λειτουργία ενός διεθνούς οργανισμού.

Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στην περίπτωση της ΕΕ. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο όσο ήταν μέλος της ΕΕ, δεν υπήρχε καμία περίπτωση να παραιτηθούν από τις μόνιμες θέσεις που κατέχουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και να αντικατασταθούν από την ΕΕ.

Η περιπέτεια της Γαλλίας με το άρθρο 42 (7) δείχνουν σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ ότι δεν έχουν να περιμένουν πολλά από την ευρωπαϊκή κινητοποίηση. Η απάντηση της Γαλλίας στην κρίση του 2015, χρειάστηκε αρκετό χρόνο για να υλοποιηθεί, επομένως και η συμβολή των κρατών-μελών είχε τον απαραίτητο χρόνο για να ολοκληρωθεί.

Το σημαντικό συμπέρασμα είναι πως για την ενεργοποίηση του άρθρου 42 (7) της ΣΕΕ σχεδόν τα πάντα θα εξελιχτούν σε διμερές επίπεδο μεταξύ των κρατών-μελών στην ΕΕ. Δεν θα ξεκινήσει καμία αποστολή στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (CSDP). Η ΕΕ θα ενεργήσει μόνο ως «διαμεσολαβητής». Ένα ζήτημα είναι σίγουρο: το άρθρο 42 (7) της ΣΕΕ δεν σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ μπορεί να υποχρεωθούν να διεξάγουν στρατιωτικές επιχειρήσεις ή να στείλουν στρατό παρά τη θέλησή τους.

Μία εμπλοκή της Ελλάδας με την Τουρκία δεν μπορεί να είναι μακροχρόνια, επομένως η πρακτική ευρωπαϊκή συμβολή θα είναι εκ των υστέρων και όχι σημαντική.

Με τα δεδομένα αυτά, η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει σε διμερείς συμφωνίες με κράτη-μέλη της ΕΕ που έχουν τη βούληση και τις δυνατότητες να τη συνδράμουν άμεσα, μέσα στα χρονικά περιθώρια στα οποία θα εκδηλωθεί μία ενδεχόμενη κρίση.

Η εκ των υστέρων ενεργοποίηση του άρθρου 42(7) της ΣΕΕ, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα γιατί η περίπτωση της δεν είναι όμοια με αυτήν της Γαλλίας.