Οι ερντογανικές μπαρούφες στη περιφερειακή διάσκεψη του AKP στο Εσκισεχίρ

 

Ορεξάτος επέστρεψε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από την περιοδεία του σε χώρες της Αφρικής και δεν έχασε την ευκαιρία να καταφερθεί ακόμη μία φορά εναντίον της Δύσης, της Ευρώπης και της Γαλλίας πιο συγκεκριμένα, για το αποικιακότης παρελθόν, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι ο τούρκος Πρόεδρος, ναι μεν προσπάθησε να προωθήσει τα τουρκικά συμφέροντα μέσα στα πλαίσια της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που αναπτύσσει η Τουρκία τα τελευταία χρόνια πλην όμως, στο μυαλό του, ο αφρικανικός χώρος συνιστά πρόσφορο έδαφος περαιτέρω πολιτιστικής και θρησκευτικής εκμετάλλευσης, με συγκεκριμένες περιοχές να λειτουργούν ως θύλακες ισλαμικού εξτρεμισμού που με στοχευμένες δράσεις θα ασκούν εκβιαστικά πίεση στις χώρες της Γηραιάς Ηπείρου.

Μιλώντας για εξτρεμισμό, οι τούρκοι νόμιζουν πως το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον δεν είναι ιδιαίτερα δυναμικό, δημιουργώντας ένα «κενό ασφαλείας» που μπορεί να τους επιτρέπει να αλωνίζουν έστω κι αν στη Λιβυή, την Αιθιοπία, το Μάλι ή την πιο μακρυνή Μοζαμβίκη τα βρίσκουν σκούρα. Ψάχνουν να βρουν τους πιο αδύναμου κρίκους και με παρωχυμένες πολιτικές προσέγγισης πιστεύουν ότι μπορούν να ενισχύσουν την παρουσία τους στην Μαύρη Ήπειρο κυρίως μέσα από το Ισλάμ. Όμως, οι αφρικανοί δεν είναι ηλίθιοι. Γνωρίζουν ότι μπορούν να επιδιώξουν και να έχουν μία σχέση αλληλοσεβασμού κι εμπιστοσύνης με τη Δύση διότι οι αφρικανοί σήμερα δεν είναι οι αγράμματοι και αφελείς του χθες.

Παρά την φτώχεια και την εξαθλίωση που παρατηρούνται παντού, γίνονται θαύματα σε όλη την ήπειρο. Αλλού πιο έντονα και γρήγορα, αλλού πιο αργά. Όμως, οι άνθρωποι σπουδάζουν, ταξιδεύουν, έχουν όνειρα, αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους μέσα στον κόσμο και μπορούν να συνδιαλέγονται στα ίσια ακόμη και με τους πρώην δυνάστες τους. Αυτή είναι μία παράμετρος που δεν γίνεται κατανοητή από τους τούρκους και επιμένουν να επαναλαμβάνουν το ίδιο βαρετό τροπάριο περί «ανθρωπιάς», «αδικημένων» κι «αδυνάτων». Και μπορεί σε χώρες όπως το Σουδάν, η Μπουρκίνα Φάσο ή η Γουϊνέα για παράδειγμα, να βρίσκουν ανταπόκριση και να επιβάλλουν με το έτσι θέλω την παρουσία τους, στις πιο ανεπτυγμένες χώρες όμως ακούνε για τούρκους και γελάνε.

Ως ευρωπαίοι δεν επιτρέπεται να εφησυχάζουμε. Ο κίνδυνος του ισλαμοφασισμού και η τουρκική παραβατικότητα θα προκαλέσουν ζημιά στο λεγόμενοσύστημα σταθερότητας το οποίο διασφαλίζουν όλοι πλην της γειτονικής μας χώρας. Μια χώρα δέσμια της μεγαλομανίας της παρανοϊκής της ηγεσίας που οραματίζεται την ... παγκόσμια κυριαρχία (sic).

Πέραν όλων των παραπάνω, οι τούρκοι εξακολουθούν να απειλούν Ελλάδα και Κύπρο, στέλνουν κόσμο στις φυλακές, εκδιώκουν διπλωμάτες και πολίτες άλλων χωρών, επειδή εκφράζουν ελεύθερα την γνώμη τους· διαστρεβλώνουν την Ιστορία, απαξιώνουν πολιτισμούς και πανανθρώπινες αξίες, διεκδικούν ό,τι δεν τους ανήκει και καταστρέφουν ό,τι είναι δικό τους! Η Τουρκία δεν είναι ένας δύσκολος γείτονας/εταίρος/σύμμαχος που έχει καπρίτσια να ικανοποιήσει. Η Τουρκία στρέφεται κατά της ανθρωπότητας στο σύνολό της και οφείλουμε να την σταματήσουμε με κάθε τρόπο.

 

Οι τάσεις υπερεπέκτασης της Τουρκίας

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

 

Οι κινήσεις και οι επιδιώξεις της Άγκυρας σε Συρία, Λιβύη και Ναγκόρνο Καραμπάχ, έχουν εξετασθεί από πολλούς αναλυτές τα τελευταία τρία χρόνια. Τα τρία αυτά μέτωπα παραμένουν ανοικτά από την Τουρκία, η οποία τα εντάσσει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διαπραγμάτευσης της με τη Δύση.

Το τελευταίο διάστημα, η Τουρκία έχει αρχίσει να διευρύνει την ήδη υπάρχουσα δραστηριοποίηση της και σε άλλες περιοχές: Κεντρική Ασία, Μέση Ανατολή, Αφρική.

Ωστόσο, το μέλλον της Τουρκίας και οι σχέσεις της με την Δύση θα κριθούν στη Μεσόγειο. Και εκεί η Ελλάδα θα πρέπει να έχει λόγο. Οι τελευταίες εξελίξεις αφορούν τις ακόλουθες περιοχές:

Αφγανιστάν 

Η υπόθεση του Αφγανιστάν παραμένει ανοικτή για την Άγκυρα η οποία προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την αποχώρηση του ΝΑΤΟ και τις αδυναμίες της κυβέρνησης των Ταλιμπάν ως σημείο καμπής για την αύξηση της επιρροής της στην χώρα.

Στον βαθμό που οι Ταλιμπάν δεν αποδέχονται την ανάπτυξη τακτικού τουρκικού στρατού στο έδαφος του Αφγανιστάν, η Άγκυρα προσπαθεί να ξεπεράσει το πρόβλημα με την ανάπτυξη μισθοφόρων.

Η τουρκική ιδιωτική εταιρεία μισθοφόρων SADAT στρατολογεί Σύρους μισθοφόρους για το Αφγανιστάν με τον ίδιο τρόπο που το έκανε για την Συρία και το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε 2.000 μισθοφόρους για τον Σεπτέμβριο, αλλά φαίνεται ότι έχει ακυρωθεί λόγω του ότι η διαπραγμάτευση με τους Ταλιμπάν παραμένει ανοικτή.

Το βασικό θέμα στην υπόθεση του Αφγανιστάν είναι ότι η Τουρκία δεν μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση στην χώρα, χωρίς την διαμεσολάβηση του Πακιστάν ή του Κατάρ. Η Τουρκία εξακολουθεί να θεωρείται χώρα του ΝΑΤΟ, παρά τις προσπάθειες που έχει καταβάλει η Άγκυρα να αλλάξει την εικόνα της και το αφήγημα της για την συμμετοχή της στην 20ετή Νατοϊκή επέμβαση στη χώρα.

Η Άγκυρα θεωρεί ότι η ανάπτυξη μισθοφόρων στο Αφγανιστάν με κύρια αποστολή την ασφάλεια του αεροδρομίου της Καμπούλ, θα δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για την επέκταση των Turkish Airlines στην περιοχή, θα ευνοήσει την οικονομική διείσδυση τουρκικών εταιρειών στη χώρα και θα βοηθήσει την προβολή ισχύος στην Κεντρική Ασία. Παράλληλα, θα ενισχύσει την Τουρκία στην διαπραγμάτευση που διεξάγει με τις ΗΠΑ για τον ρόλο της στους διεθνείς συσχετισμούς.

Υεμένη

Καθώς η Τουρκία συνεχίζει να εδραιώνει την παρουσία της στην Υεμένη, η μυστική της υπηρεσία ΜΙΤ, έχει αρχίσει να στρατολογεί και να αναπτύσσει Σύρους μισθοφόρους στη χώρα. Παράλληλα, έχει διαμορφώσει στενούς δεσμούς με το κόμμα Al Islah το οποίο θεωρείται ως παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Οι ηγέτες του κόμματος Al Yadomi και Mohammed Al Ajlan βρίσκονται σε εξορία στην Κωνσταντινούπολη.

Οι Σύροι μισθοφόροι φαίνεται να αναπτύσσονται στην επαρχία Chabwa για να αντιμετωπίσουν τους αντάρτες Χούτι μαζί με τον κυβερνητικό στρατό. Πηγές από την Υεμένη υποστηρίζουν ότι οι μισθοφόροι ήδη έλαβαν μέρος στην μάχη του Marib μαζί με τουρκικά drones.

Η στρατολόγηση από την ΜΙΤ συνεχίζεται στα κέντρα Al-Jabwani και Taez τα οποία χρηματοδοτούνται από το Κατάρ. Ταυτόχρονα δραστηριοποιούνται στην χώρα η θρησκευτική διεύθυνση Diyanet, η αναπτυξιακή υπηρεσία ΤΙΚΑ και η ΜΚΟ Insani Yardim Vakfi, ένα προκάλυμμα της ΜΙΤ.

Η Άγκυρα θεωρεί ότι με τις κινήσεις αυτές θα μπορέσει να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Σαουδική Αραβία και θα δημιουργήσει ρωγμές στο μέτωπο των μοναρχιών του Κόλπου που κινείται εναντίον της.

Αρμενία

Η συμφιλίωση ανάμεσα στην Τουρκία και στην Αρμενία θα αποτελέσει καταλύτη ευρύτερων γεωπολιτικών εξελίξεων στον Καύκασο. Δεν έχει δρομολογηθεί ακόμα μια νέα περίοδος στις σχέσεις των δύο χωρών, αλλά εμφανίζονται κάποια πρώτα σημάδια εξομάλυνσης μέσα από τις δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν και του Αρμένιου πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν.

Εκτός από τις πολιτικές δηλώσεις, υπάρχουν και άλλα σημεία που υποδηλώνουν επαφές μεταξύ των δύο χωρών. Πρώτον, έχει επιτραπεί στην αεροπορική εταιρεία της Τουρκίας Turkish Airlines να εκτελεί δρομολόγια προς το Μπακού, χρησιμοποιώντας τον εναέριο χώρο της Αρμενίας. Δεύτερον, η Τουρκία φαίνεται διατεθειμένη να ανοίξει τα σύνορα της με την Αρμενία, στον βαθμό που έχει εξαφανιστεί από το τραπέζι η αξίωση για μια Μεγάλη Αρμενία. Το άνοιγμα των συνόρων θα βοηθήσει την Άγκυρα να αποκτήσει καλύτερη σύνδεση με το Αζερμπαϊτζάν.

Για την υλοποίηση αυτών των αλλαγών θα πρέπει να συνυπολογιστούν μια σειρά από παράγοντες. Πρώτον, ποια στάση θα κρατήσει το Αζερμπαϊτζάν, δηλαδή αν θα συναινέσει ή αν θα προσπαθήσει, όπως έκανε στο παρελθόν, να υπονομεύσει την προσέγγιση Άγκυρας-Ερεβάν. Δεύτερον, ποια θα είναι η τελική στάση της Μόσχας, η οποία σε πρώτη φάση βλέπει θετικά την προσέγγιση των δύο χωρών. Τρίτον, η Αρμενία θα προτιμούσε το θέμα να λύνονταν με διμερείς διαπραγματεύσεις με την Τουρκία. Τέταρτον, η Άγκυρα θα προτιμούσε το θέμα να λυθεί στα πλαίσια της πρωτοβουλίας «3+3», την περιφερειακή πλατφόρμα Αρμενίας, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργίας μαζί με τις Τουρκία, Ρωσία και Ιράν.

Μαρόκο

Πριν από λίγες ημέρες ένα τουρκικής κατασκευής drone παραδόθηκε στο Μαρόκο. Πρόκειται για το πρώτο από τα δώδεκα drones που η Άγκυρα στέλνει στο Ραμπάτ, στα πλαίσια της συμφωνίας που είχε υπογραφεί τον περασμένο Απρίλιο.

Το Μαρόκο θα χρησιμοποιήσει τα drones ενάντια στο Μέτωπο Πολισάριο, το οποίο το καλοκαίρι ενίσχυσε τις θέσεις του στη Δυτική Σαχάρα. Παράλληλα, η απόκτηση drones από το Μαρόκο ασκεί πιέσεις στην Αλγερία, η οποία έχει εισέλθει σε μια νέα φάση έντασης με το Ραμπάτ.

Αλγερία

Η Αλγερία αποτελεί εμπορικό εταίρο της Τουρκίας, αλλά όχι στρατηγικό εταίρο, στον βαθμό που η Άγκυρα έχει βλέψεις στον Ατλαντικό. Η Αλγερία, όπως και η Αίγυπτος, εξακολουθεί να μην έχει στρατιωτικές σχέσεις με την Τουρκία, σε αντίθεση με την Λιβύη, την Τυνησία και τώρα το Μαρόκο.

Πριν από λίγες ημέρες ο πρόεδρος της χώρας Abdelmadjid Tebboune έστειλε μηνύματα προς το Παρίσι για την επιθυμία της Αλγερίας να προχωρήσει σε μια στρατηγική συνεργασία με την Τουρκία. Αυτές οι δηλώσεις είναι αποτέλεσμα των τεταμένων σχέσεων με την Γαλλία, μετά την διαφαινόμενη έλλειψη βούλησης από την πλευρά του Παρισιού να διευθετηθεί το θέμα της ιστορίας και της κοινής μνήμης μεταξύ των δύο χωρών.

Ρουάντα - Ουγκάντα

Η τουρκική παρουσία στην Αφρική διευρύνεται συστηματικά. Τον Σεπτέμβριο, η Άγκυρα έκανε κινήσεις για να προωθήσει τα προϊόντα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας στην Ρουάντα. Αντιπροσωπεία στην οποία συμμετείχαν οι μεγαλύτερες βιομηχανίες Aselsan, Havelsan, Otokar και STM επισκέφθηκαν την χώρα.

Ο στόχος της Άγκυρας είναι να ενισχύσει την στρατιωτική συνεργασία με την Ρουάντα, η οποία διαθέτει ετοιμοπόλεμες ένοπλες δυνάμεις. Συμμετέχουν σε αποστολές διατήρησης της ειρήνης στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, στο Νότιο Σουδάν και στη Σομαλία. Επιπλέον, μετά από αίτημα του προέδρου της Μοζαμβίκης Filipe Nyusi προς τον ομόλογο του της Ρουάντα Paul Kagame, εκστρατευτικό σώμα της Ρουάντα πολεμά κατά των ισλαμιστών ανταρτών στην επαρχία Cabo Delgado της Μοζαμβίκης.

Η Τουρκία προμηθεύει με στρατιωτικό υλικό την Σομαλία εδώ και πολλά χρόνια, η Ουγκάντα έχει αγοράσει ελαφρά στρατιωτικά οχήματα από την Katmerciler, ενώ ακολουθεί και η Κένυα.

Η Άγκυρα καταβάλει μεγάλη προσπάθεια να δημιουργήσει έναν άξονα επιρροής από την Σομαλία μέχρι την Ουγκάντα και η Ρουάντα αποτελεί το κομμάτι που λείπει σε αυτό το σύνθετο γεωπολιτικό σκηνικό.

Δυτική Αφρική

Λίγο πριν από το καλοκαίρι, το τουρκικό ΥΠΕΞ έδωσε είκοσι υποτροφίες σε σπουδαστές από το Τόγκο. Πρόκειται για κίνηση που συνιστά σημαντικό μοχλό επιρροής από την Τουρκία.

Παρόμοιες υποτροφίες έχουν προσφερθεί στην Σενεγάλη και στη Νιγηρία, δύο χώρες στις οποίες η Άγκυρα έχει εδραιώσει ισχυρή παρουσία.

Ο στόχος της Άγκυρας είναι η διείσδυση στην Δυτική και στην Υποσαχάρια Αφρική, μέσα από την χρησιμοποίηση ενός δικτύου πρεσβειών, εμπορικών αντιπροσωπειών και απευθείας πτήσεων.

Ο οικονομικός ανταγωνισμός με την Κίνα σε αυτές τις περιοχές, εκτός από τα όποια οικονομικά οφέλη, δίνει στην Άγκυρα και μοχλούς πίεσης στην διαπραγμάτευση της με την Δύση.

Νίγηρας

Ο Νίγηρας ενδιαφέρεται για τον εκσυγχρονισμό της πολεμικής του αεροπορίας και της αντιαεροπορικής του άμυνας.

Πριν από λίγες ημέρες μια αποστολή της Turkish Aerospace Industries βρέθηκε στη Νιαμέι, προσφέροντας το εκπαιδευτικό αεροσκάφος Hurkus, καθώς και τα Anka drones, της οποίας το τελευταίο μοντέλο εξοπλίζεται με πυραύλους.

Δεν άργησε να ακολουθήσει η Baykar η οποία πρόσφερε το Bayraktar TB2, το ίδιο μοντέλο drone που παραλαμβάνει και το Μαρόκο και το οποίο έχει δοκιμαστεί στο μέτωπο της Λιβύης.

Η Τουρκία ανταγωνίζεται τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για οικονομική επιρροή στο Νίγηρα, ενώ η διαμάχη για την χρησιμοποίηση του παλιού φρουρίου Madama έχει λήξει χωρίς νικητή. Ταυτόχρονα, ανταγωνίζεται την Αίγυπτο που συζητά με το Νίγηρα για το ενδεχόμενο δημιουργίας στρατιωτικής βάσης στην χώρα, στον τομέα των εξοπλισμών και της στρατιωτικής επιρροής.

Η Τουρκία υπερεπεκτείνεται, ενώ την ίδια στιγμή η Δύση είναι επιφυλακτική απέναντι της. Η μείωση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής και η στροφή τους προς τον Ινδο-Ειρηνικό, δεν διαμορφώνει ένα ελεύθερο πεδίο δράσης για την Άγκυρα.

Η Γαλλία, οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και του Κόλπου με την επιτήρηση των ΗΠΑ διαμορφώνουν ένα πρώτο πλαίσιο ανάσχεσης των κινήσεων της Άγκυρας. Πολλοί θεωρούν ότι η υπερεπέκταση της Άγκυρας έχει φτάσει στο τέλος της. Στην πραγματικότητα το μέλλον της Τουρκίας αφορά τρία κύρια μέτωπα, την Συρία, την Λιβύη και την Ανατολική Μεσόγειο, όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα.

Το μέτωπο της Συρίας αφορά τις σχέσεις και την διαπραγμάτευση της Ρωσίας με τις ΗΠΑ. Η Τουρκία δεν μπορεί να έχει τον κύριο λόγο. Το ίδιο ισχύει σε μεγάλο βαθμό και με την Λιβύη, αν και εκεί μπλέκονται και τρίτες δυνάμεις.

Το μέτωπο της Ανατολικής Μεσογείου αποτελεί μία εσωτερική υπόθεση της Δύσης. Η τουρκική «Γαλάζια Πατρίδα» αρθρώνεται κυρίως γύρω από την Κύπρο και τις ΑΟΖ των χωρών της περιοχής και οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να αφήσουν την Άγκυρα να κινηθεί με τους όρους της.

Το Ισραήλ και η Αίγυπτος βρίσκονται εδώ. Η Γαλλία διευρύνει την παρουσία της στην περιοχή υπογράφοντας αμυντικές συμφωνίες με Ελλάδα και Κύπρο και κινώντας τις διαδικασίες για την δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού. Το θέμα είναι που βρίσκεται η Ελλάδα. Αν θα είναι ενεργητικός ή παθητικός παίκτης στην περιοχή.

 

Ουδέν περίεργον από το ανατολικό μέτωπο

 

Χθες το πρωί η Μαρία Ζαχαράκη στο "ΕΘΝΟΣ", αναφέρθηκε σε ένα δήθεν περίεργο tweet του ΥΠΕΞ της Τουρκίας σχετικά με τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες. Καμία περαιτέρω πληροφορία, διευκρίνιση ή έστω προσπάθεια ερμηνείας κι εξήγησης περί του... περίεργου του πράγματος. Ωστόσο, κατέστη αστραπιαία η διασπορά της βαρυσήμαντης αυτής είδησης από πολλές ενημερωτικές σελίδες…

Στην πραγματικότητα, τίποτε το περίεργο δεν έχει η συγκεκριμένη ανάρτηση, τη στιγμή μάλιστα που οι Τούρκοι συνηθίζουν να μας γνωστοποιούν τις προθέσεις και τις μελλοντικές τους κινήσεις.

Το tweet λοιπόν αυτό, αποτελεί απόσπασμα εισαγωγής μιας κάποιας έκθεσης ιδεών, κάποιου νεαρού καθηγητή του πανεπιστημίου της Άγκυρας ονόματι Ismail Demir ο οποίος, θέλοντας κι ο ίδιος να συμβάλλει κατά το δυνατόν στον "ανένδοτο" της ισλαμοφασιστικής ηγεσίας της χώρας του για επιβολή και κυριαρχία στον γεωγραφικό μας χώρο, κάθισε κι έγραψε τις ιδέες του και τις δημοσίευσε (2020) μην και πιάσουν τόπο. Ο πρωτότυπος τίτλος της έκθεσης είναι: «Türk Deniz Yetki Alanlarının Belirlenmesinin Hukuki Dayanakları Üzerine Bazı Düşünceler» και είναι ελεύθερα διαθέσιμη στο διαδίκτυο.

Ουσιαστικά, η Τουρκία – με αλαζονική όπως πάντα διάθεση - μας κοινοποιεί την πρόθεσή της να θεμελιώσει νομικά την επιχειρηματολογία της για το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που επιβεβαιώνεται και από την τελευταία επιστολή του Τούρκου Μονίμου Αντιπροσώπου στον ΟΗΕ, Φ. Σινιρίογλου· πιο ορθά, μας ενημερώνει εγκαίρως για τις προσπάθειες της τουρκικής ηγεσίας στην εξεύρεση τρόπων νομιμοποίησης των ισχυρισμών και των διεκδικήσεών που μπορεί να προβάλλει έναντι της Ελλάδος - και της Κύπρου, προφανώς διαβλέποντας ένα κάποιο κενό στη δική μας πολιτική και νομική επιχειρηματολογία… κενό που κατά την δική της θεώρηση και αντίληψη - όπως και με την περίπτωση του τουρκολιβυκού μνημονίου -  μπορεί να δημιουργήσει νομικό αποτέλεσμα (sic).

Εκ των πραγμάτων, η ελληνογαλλική συμφωνία αμυντικής συνδρομής και εξοπλιστικής ανανέωσης της χώρας μας, παράλληλα με την αναβάθμιση της ελληνοαμερικανικής στρατιωτικής συνεργασίας, αντιμετωπίζεται ως εμπόδιο στο έωλο αφήγημα της «γαλάζιας πατρίδας» καθώς, θα ανακόψει σε κάθε περίπτωση την πολυπόθητη αναβίωση του οθωμανικού «μεγαλείου». Αναβίωση που «πρέπει» να επιτευχθεί είτε με το στανιό (που δεν τους βγαίνει ως τώρα) είτε με το «καλό».

Οπωσδήποτε, αυτό είναι ένα θετικό δείγμα διότι, φαίνεται, η Ελλάδα κινείται προς την σωστή κατεύθυνση με απτά αποτελέσματα. Εκεί όμως ακριβώς κρύβεται η παγίδα. Ενδεχομένως, οι τεχνοκράτες και οι διπλωμάτες των Αθηνών να εκτιμήσουν ότι πρόκειται για αναδίπλωση της τουρκικής διπλωματίας αφού δεν βλέπει χαΐρι με τους τσαμπουκάδες και «υποχρεώνεται» όλο και περισσότερο στην επίλυση των διαφορών μας με πολιτικούς όρους. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει. Αφήνει μεν περιθώριο πολιτικής/διπλωματικής διευθέτησης τόσο, όσο όμως θα επιτρέψει στους Τούρκους να βρουν την κατάλληλη ευκαιρία για να την εκμεταλλευτούν.  

Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας διακρίνεται για την συνέχεια και την συνέπειά της σε αντίθεση με την δική μας που μεταβάλλεται κατά περίπτωση… κατά κόμμα εννοώ.

Δεν μιλάμε για χώμα, νερό και αέρα. Ομιλούμε για ζωτικό χώρο, για πλούτο και δύναμη. Και μπορεί οι ισλαμοφασίστες να τα βρίσκουν λίγο σκούρα όμως ας μην παραγνωρίζουμε την δυναμική της γειτονικής μας χώρας και την σημασία που έχει για τα συμφέροντα ευρωπαίων και αμερικανών. Εμείς θα πρέπει να τους πείσουμε ότι μπορούμε να διασφαλίσουμε αυτά τα συμφέροντα καλύτερα από τους γείτονες.    

Ένας νέος άξονας στην Ευρώπη: Θα ευνοήσει την Τουρκία;

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

Πριν από λίγες ημέρες, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ πραγματοποίησε ένα από τα τελευταία ταξίδια της, πριν αποχωρήσει από την πολιτική τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Το Βερολίνο ανακοίνωσε ότι το ταξίδι στο Λονδίνο τονίζει τη σημασία που έχουν για τη Γερμανία οι στενές σχέσεις συνεργασίας με το Ηνωμένο Βασίλειο και ο στόχος ήταν η μεγαλύτερη εμβάθυνση αυτών των σχέσεων, μέσα από τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων.

Η επίσκεψη Μέρκελ στο Λονδίνο δεν ήταν μία εύκολη αποστολή... διαβάστε περισσότερα εδώ: https://www.geoeurope.org/2021/07/21/enas-neos-axonas-stin-eyropi/

Η επαναφορά του δόγματος του ενιαίου αμυντικού χώρου και η ελληνική ΑΟΖ

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

Με αφορμή την τελευταία ανάρτηση για την προδοσία της Κύπρου, κάποιοι φίλοι μου έστειλαν ερωτήματα για το αν είναι δυνατή η επαναφορά του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας Κύπρου.

Η απάντηση είναι θετική. Αν η Ελλάδα θέλει να υπερασπιστεί την ΑΟΖ της θα πρέπει να αναδιατάξει τις δυνάμεις της με τον τρόπο που ίσχυε όταν λειτουργούσε το ΔΕΑΧ. Για να γίνει αυτό εφικτό χρειάζονται σοβαρές αναπροσαρμογές σε επίπεδο δογμάτων, οργανωτικής δομής και διάταξης των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Πρόκειται για μία διαδικασία που εξαρτάται αποκλειστικά από την Ελλάδα και χρειάζεται πολιτική βούληση για την υλοποίηση της.

Το κείμενο που παρατίθεται αποτελεί περίληψη μίας μελέτης η οποία είχε ζητηθεί από ενδιαφερόμενους φορείς το 2019.

Η Ελληνική ΑΟΖ, οι στρατιωτικές ανάγκες υπεράσπισής της και το ΔΕΑΧ

Βαγγέλης Χωραφάς & Πολυχρόνης Ναλμπάντης

Σήμερα, τα θέματα ασφαλείας της Ελλάδας, τα οποία για το Αιγαίο και τα βόρεια σύνορα είναι γνωστά, επηρεάζονται άμεσα και από τα ζητήματα ασφαλείας της Μεσογείου. Χαρακτηρίζονται ως κεντρικής σημασίας σε επίπεδο στρατηγικών συζητήσεων και λήψεων αποφάσεων παγκοσμίως. Παράλληλα, έχουν επιταχύνει τη μετατόπιση της προσοχής από την Ευρώπη στην περίμετρό της και ως εκ τούτου, υπάρχει πλέον μια σαφής σύγκλιση της προσοχής των μελών του ΝΑΤΟ προς τη Μεσόγειο και την ενδοχώρα της, από το Μαγκρέμπ μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα και τον Περσικό Κόλπο.

Η ανατολική Μεσόγειος έχει μετακινηθεί προς το κέντρο της δυτικής στρατηγικής ανησυχίας, μια αλλαγή η οποία θα ενισχυθεί από την προοπτική της διεύρυνσης των αρμοδιοτήτων της ασφάλειας και των δεσμεύσεων για την περιφέρεια της Ευρώπης. Η ασφάλεια στη Μαύρη Θάλασσα, την Ερυθρά Θάλασσα και τον Περσικό Κόλπο είναι πλέον πιο στενά συνδεδεμένη με τη Μεσόγειο Θάλασσα και συνεπώς απαιτούν νέες ρυθμίσεις ασφαλείας, τόσο στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και της ΕΕ όσο και του ΟΗΕ. Το τρέχον περιβάλλον ασφαλείας της Μεσογείου χαρακτηρίζεται από μια μονιμοποιημένη αστάθεια.

Οι προκλήσεις ασφαλείας και οι πηγές αστάθειας στην ανατολική Μεσόγειο είναι ποικίλες. Παράλληλα όμως, η συνεχής τουρκική απειλή προς την Ελλάδα, σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση των πρόσφατα ανακαλυφθέντων υποθαλάσσιων ενεργειακών πόρων στη Κύπρο και γενικότερα στη Μεσόγειο, κάνουν πιο διάχυτη την αίσθηση έλλειψης ασφαλείας, που απαιτούν δράσεις για την αντιμετώπιση των απειλών, και αφορούν τόσο αυτούς όσο και την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Δύσης/Ευρώπης.

Σε ένα τέτοιο διεθνή στρατηγικό περιφερειακό περιβάλλον, οι ελληνικές ΕΔ, με την -απαραίτητη να επιτευχθεί- διακλαδική τους επιχειρησιακή ετοιμότητα, πρέπει να είναι σε θέση να μετακινηθούν γρήγορα και άμεσα με έμφαση στην πρόληψη, την αποτροπή, την προστασία και την παρέμβαση (στρατιωτική εμπλοκή). Πρέπει να δείχνουν υψηλό βαθμό ετοιμότητας για αποτροπή των εξωτερικών απειλών και προκλήσεων ενάντια στην εδαφική ακεραιότητα και τα ζωτικά εθνικά συμφέροντα της χώρας. Τα προηγούμενα δεν είναι αυτονόητα πλέον στο τομέα της άμυνας την εποχή που η χώρα εξακολουθεί να επιβαρύνεται από ένα υπέρογκο δημόσιο χρέος.

Η Ελλάδα, παρά τις ήδη μεγάλες της υποχρεώσεις και τις περιορισμένες συγκριτικά δυνατότητες και παρά τις δυσχερείς δημοσιονομικές οικονομικές συνθήκες, εξακολουθεί να συμπράττει, στο μέτρο του δυνατού, στην προώθηση της σταθερότητας κυρίως στα Βαλκάνια, και στην επίλυση των μειζόνων ζητημάτων, που απασχολούν την ευρύτερη περιοχή. Βέβαια, η οικονομική κρίση της περιόδου 2010-2018 και η περίοδος συνέχισης των υπερπλεονασμάτων 2018-2023, έχουν χειροτερεύσει τη κατάσταση στο χώρο της άμυνας και της ασφάλειας, σε σημείο που η χώρα να βρίσκεται μονίμως στα όρια της γεωπολιτικής κρίσης. Οι κυβερνήσεις από το 2010 μέχρι σήμερα, αποφεύγουν τη συζήτηση για τέτοιου είδους θέματα και αρκούνται σε ρητορείες περί του φρονήματος και του αξιόμαχου των ΕΔ καθώς και της υποτιθέμενης μελλοντικής αποκατάστασης των μισθών και συντάξεων των στρατιωτικών.

Οι ισχυρές πιέσεις στους αμυντικούς προϋπολογισμούς των κρατών της Δύσης, παρά τις πιέσεις της διοίκησης Τραμπ και το πιο περίπλοκο και αβέβαιο περιβάλλον ασφαλείας, δεν ώθησαν προς τη κατεύθυνση ανανέωσης των προσπαθειών για μία νέα και περισσότερο σταθερή Ευρωατλαντική αμυντική συνεργασία, μέσα και από κοινά προγράμματα εξοικονόμησης πόρων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι αδύναμες οικονομικά χώρες να χάσουν βαθμούς ελευθερίας των κινήσεών τους και να διευρύνουν την εξάρτησή τους από τις μεγάλες δυνάμεις του ευρωατλαντικού πλέγματος.

Τα αφηγήματα που αναπτύχθηκαν στην Ελλάδα της κρίσης, περί εγγύησης των ΗΠΑ για εξάλειψη των κινδύνων από τη τουρκική επιθετικότητα και τη μείωση των πιθανοτήτων θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο, προκύπτουν από τις προηγούμενες εξελίξεις.

Στρατιωτικές προϋποθέσεις για την ΑΟΖ

Η εξεύρεση της σωστής ισορροπίας των μελλοντικών δυνάμεων και των στρατιωτικών ικανοτήτων δεν θα είναι εύκολη. Το μέλλον των ελληνικών ΕΔ απαιτεί αποφασιστικά αποτελέσματα σε όλο το φάσμα των επιχειρήσεων. Μια καλά ισορροπημένη θέση και σχέση σχετικά με τη στρατιωτική ισχύ, βαρέα, μεσαία και ελαφρά, με σωστή αναλογία, αλλά και με πλήρη Διακλαδική Υποστήριξη Μάχης, με εξειδικευμένες μονάδες και με ισχυρή υποστήριξη υπηρεσιών, θα μας επιτρέψει να προσαρμόσουμε τα σωστά «πακέτα» στρατιωτικής ισχύος, ώστε να ανταποκρίνονται πλήρως σε κάθε είδος στρατιωτικής επιχείρησης.

Όμως, η εξασφάλιση της ελληνικής ΑΟΖ είναι συνυφασμένη με τις σημερινές επιχειρησιακές δυνατότητες και τον τρέχοντα επιχειρησιακό/τακτικό σχεδιασμό των ελληνικών ΕΔ. Οι παρακάτω προτάσεις επιχειρησιακού-τακτικού επιπέδου για τους τρείς κλάδους των ΕΔ αφορούν τις υφιστάμενες επιχειρησιακές τους δυνατότητες και οι οποίες δεν πρέπει να συγχέονται με τις επιθυμητές/αναγκαίες, που απαιτούν χρόνο και πιστώσεις για την υλοποίησή τους.

Συνεπώς, πρέπει να υλοποιηθούν μόνο με την αξιοποίηση των υφιστάμενων επιχειρησιακών μέσων και δυνατοτήτων, που μπορεί να εφαρμοσθούν άμεσα και αφού γίνει αποδεκτό το ανάλογο οικονομικό κόστος.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνει σαφές ότι καμία ανακήρυξη/οριοθέτηση ΑΟΖ δεν μπορεί να γίνει από οποιαδήποτε κυβέρνηση πριν ληφθούν τα απαραίτητα στρατιωτικά μέτρα.

Είτε προτιμηθεί η ανακήρυξη, είτε η κατάθεση γραμμών οριοθέτησης, η Τουρκία αναμένεται να δημιουργήσει συνθήκες κρίσης χαμηλής ή υψηλής έντασης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Στο επίπεδο που βρίσκονται σήμερα οι ελληνικές ΕΔ για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν σοβαρά ένα τέτοιο ενδεχόμενο, χρειάζονται αναπροσαρμογές σε επίπεδο δογμάτων, οργανωτικής δομής και διάταξης.

Αναγκαίες προσαρμογές

Οι ελληνικές (ΕΔ) πρέπει να εστιαστούν στην επίτευξη «Ελιγμού και Κυριαρχίας στο Πολυχωρικό Πεδίο Μάχης» στο θέατρο πολέμου «Θράκη – Αιγαίο Πέλαγος – Μεσόγειος Θάλασσα» και σε όλο το φάσμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων μέσω της εφαρμογής νέων επιχειρησιακών ιδεών/εννοιών, ενώ το πρότυπο αυτό παρέχει μια κοινή κατεύθυνση στους Κλάδους των ΕΔ για την ανάπτυξη ισχυρών επιχειρησιακών δυνατοτήτων, μέσα από το κοινό πλαίσιο του ισχύοντος στρατηγικού δόγματος «Αμυντικού – Αποτρεπτικού» της Χώρας. «Ελιγμός και Κυριαρχία στο Πολυχωρικό Πεδίο Μάχης» των ελληνικών ΕΔ σημαίνει αντιμετώπιση κάθε ενδεχόμενης απειλής μέσω της αποφασιστικής εμπλοκής.

Το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) απαιτείται να συγχρονίζει και να ενσωματώνει τις επιχειρησιακές δράσεις στη ξηρά, τη θάλασσα, τον αέρα, το διάστημα και τον κυβερνοχώρο για την επίτευξη των στρατηγικών και επιχειρησιακών στόχων μέσω ολοκληρωμένων, κύριων διακλαδικών επιχειρήσεων, αλλά και χαμηλής έντασης συγκρούσεων. Πρέπει να προβεί στην ολοκλήρωση και τη βελτίωση των στρατιωτικών του δυνατοτήτων για τη δημιουργία μίας αποφασιστικής και αποτελεσματικής Διακλαδικής Δύναμης, με την ανάπτυξη και ενσωμάτωση 6 νέων επιχειρησιακών εννοιών:

Προβολή Αποτροπής: Ικανότητα της Διακλαδικής Δύναμης να αποτρέπει έναν δυνητικό αντίπαλο να χρησιμοποιήσει τις υφιστάμενες δυνατότητες και συμπεριφορές του και να εφαρμόσει κάποια ανεπιθύμητη πολιτική ή στρατιωτική ενέργεια.

Έγκαιρη Αντίδραση: Αμυντική και Επιθετική/Αντεπιθετική ικανότητα της Διακλαδικής Δύναμης για αποτελεσματική αντίδραση και δράση, με ενέργειες κατάλληλες και προσαρμόσιμες στις εκάστοτε συνθήκες, σε κάθε εχθρική απειλή ή ενέργεια.

Διακλαδικό Ελιγμό: Ικανότητα της Διακλαδικής Δύναμης να αποκτά πλεονέκτημα θέσης με αποφασιστική ταχύτητα και υπέρτερο επιχειρησιακό ρυθμό.

Αποφασιστική Εμπλοκή: Ικανότητα της Διακλαδικής Δύναμης να προκαλεί και να παράγει τα αποτελέσματα που απαιτούνται προς επίτευξη των αντικειμενικών σκοπών και της επιθυμητής τελικής κατάστασης.

Ολοκληρωμένη Προστασία Δύναμης: Ικανότητα της Διακλαδικής Δύναμης να προστατεύει το προσωπικό και τα μέσα που απαιτούνται για την αποτελεσματική υλοποίηση των έργων της.

Εστιασμένη Διακλαδική Μέριμνα: Ικανότητα παροχής στη Διακλαδική Δύναμη κατάλληλου προσωπικού, εξοπλισμού και εφοδίων, στο σωστό τόπο και χρόνο και στη σωστή ποσότητα, σε όλο το εύρος των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Οι προαναφερόμενες επιχειρησιακές αντιλήψεις ενισχύουν και επιτρέπουν την επίτευξη μαζικών αποτελεσμάτων σε πολεμικές επιχειρήσεις/συγκρούσεις από περισσότερο διασπαρμένες δυνάμεις. Η συνέργεια αυτή ενισχύει σημαντικά τις δυνατότητες σε υψηλής έντασης συμβατικές στρατιωτικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, η συνέργεια αυτών των επιχειρησιακών εννοιών υπερβαίνει έντονα τα υφιστάμενα πλαίσια του συμβατικού πολέμου. Η ανάπτυξη αυτών, επιτρέπει την κυριαρχία σε όλο το εύρος/φάσμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων από την ανθρωπιστική βοήθεια μέσω των ειρηνευτικών επιχειρήσεων και τις συγκρούσεις χαμηλής έντασης μέχρι και τις πολεμικές συγκρούσεις υψηλής έντασης.

Κάθε μια από αυτές τις 6 νέες επιχειρησιακές έννοιες ενσωματώνει την υψηλή ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού των ελληνικών ΕΔ και τις τεχνολογικές εξελίξεις στη νέα πληροφοριακή-ψηφιακή εποχή. Η εφαρμογή τους παρέχουν στην Ελλάδα τη δυνατότητα να κυριαρχήσει επί του αντιπάλου σε όλο το φάσμα των στρατιωτικών επιχειρήσεων και πλέον πρέπει να αποτελούν το βασικό επιχειρησιακό χαρακτηριστικό για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις στον 21ο αιώνα.

Άλλωστε, το επιχειρησιακό επίπεδο των συγκρούσεων, όπου οι ελληνικές ΕΔ θα ενεργήσουν, είναι το κοινό επίπεδο συγχρονισμού της σύγκρουσης. Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας όλες οι ελληνικές ΕΔ να εστιάζουν στο συνολικά κοινό ΑΝΣΚ/στόχο. Βασική προϋπόθεση για τα παραπάνω είναι η ορθή ανάπτυξη της διακλαδικότητας και είναι επιτακτικό η ύπαρξη κατάλληλης οργανωτικής δομής δυνάμεων, καθώς και ανάλογων σχέσεων διοίκησης, οι οποίες πρέπει να αναπροσαρμοστούν για το σύγχρονο Πολυχωρικό Πεδίο Επιχειρήσεων. Συνεπώς απαιτείται άμεσα μια νέα Πολιτική Εθνικής Άμυνας 2020 και μια Νέα Δομή Δυνάμεων 2020-2025.

Έτσι λοιπόν, η επιχειρησιακή έννοια «Ελιγμός και Κυριαρχία στο Διακλαδικό Πεδίο Μάχης» για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι το επιστέγασμα της στρατιωτικής αντίληψης των νέων διακλαδικών επιχειρησιακών εννοιών, σύμφωνα με την οποία μια διακλαδική στρατιωτική δομή επιτυγχάνει τον έλεγχο όλων των στοιχείων του πεδίου της μάχης, χρησιμοποιώντας χερσαία, εναέρια και θαλάσσια μέσα. Περιλαμβάνει τη φυσική διάσταση της μάχης: στην ξηρά, στον αέρα, στη θάλασσα, στο διάστημα, καθώς και το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα/κυβερνοχώρο και το πληροφοριακό πεδίο. Παράλληλα όμως, σημαίνει και «έλεγχο της ελευθερίας δράσης των αντιπάλων δυνάμεων», ώστε η εκμετάλλευση του πεδίου μάχης από αυτούς να είναι εντελώς ελεγχόμενη, περιορισμένη και τελικά αδύνατη.

Συνεπώς, με κατάλληλο συνδυασμό των υπόψη επιχειρησιακών δυνατοτήτων διαμορφώνονται οι δύο βασικές επιλογές δράσης, ήτοι η αποτροπή και η αποτελεσματική άμυνα/αντεπίθεση, εάν απειληθεί η ακεραιότητα και η εθνική ανεξαρτησία της χώρας, με δυνατότητα μετάπτωσης σε επίθεση, εφόσον δημιουργηθούν οι απαραίτητες προς τούτο προϋποθέσεις και συνθήκες.

Επιμέρους μέτρα

Η μέχρι σήμερα συζήτηση για ενδεχόμενη ανακήρυξη και οριοθέτηση της ΑΟΖ παρουσιάζει τη μεγαλύτερη εμπλοκή στην περιοχή του Καστελόριζου. Με βάση τους ελληνικούς σχεδιασμούς επιδιώκεται η ύπαρξη κοινών συνόρων της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ, γεγονός που δεν αποδέχεται η Τουρκία. Το ενδεχόμενο αυτό δεν είχε στο παρελθόν προβλεφθεί στον επιχειρησιακό σχεδιασμό των ΕΔ.

Ειδικότερα ο χρόνος αερομεταφοράς μονάδων από την Κρήτη προς τη νήσο Μεγίστη που είναι αρκετά μεγάλος, και εκτιμάται σε 2 ½ έως 3 ώρες, καθώς και ο τρόπος και τα μέσα μεταφοράς χρειάζονται επανασχεδιασμό.

Είναι προφανές ότι νήσος Μεγίστη και το σύμπλεγμα νησίδων της πρέπει να ενισχυθεί με ισχυρά έργα οχύρωσης (συμπεριλαμβανομένων και έργων προστασίας πυρομαχικών – εφοδίων – υλικών για τουλάχιστον 15-20 ημερών αγώνα ), όπως και με τα απαραίτητα οπλικά συστήματα. Η επάνδρωση του νησιωτικού συμπλέγματος θα πρέπει να ενισχυθεί καθώς η γεωγραφική θέση και η απόσταση – χρόνος ενίσχυσης πιθανόν να επιβάλλουν και την προτοποθέτηση σημαντικών δυνάμεων. Σε κάθε περίπτωση η υψηλή ετοιμότητα των εγκατεστημένων στο σύμπλεγμα δυνάμεων αποτελεί πρωταρχική απαίτηση και θα πρέπει να διασφαλιστεί με την τοποθέτηση υψηλού ηθικού και στρατιωτικής κατάρτισης προσωπικού. Η ανασυγκρότηση/ενίσχυση σε μέσα και προσωπικό του Ειδικού Τάγματος Εθνοφυλακής της νήσου Μεγίστης αποτελεί άμεση αναγκαιότητα. Το κόστος όλων αυτών των μέτρων είναι άγνωστο, αλλά εκτιμάται ότι δεν θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα υψηλό. Χρειάζεται όμως χρόνος για την υλοποίησή τους.

Σε ότι αφορά τις ναυτικές δυνάμεις και τις δυνατότητες κάλυψης της συγκεκριμένης περιοχής, η προμήθεια πλοίων με δυνατότητα αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής είναι μεν αναγκαία αλλά μετατίθεται για το μέλλον. Κατά συνέπεια η άμυνα του συμπλέγματος θα πρέπει να βασιστεί σε υπάρχοντα μέσα και δυνατότητες. Με αυτή την παραδοχή, η συνεχής ανάπτυξη υποβρυχίων και ταχέων σκαφών κρούσης (πυραυλακάτων), καθώς και συστημάτων εκτόξευσης πυραύλων εδάφους-θαλάσσης και εδάφους-αέρος στην περιοχή του συμπλέγματος, αποτελεί τη μοναδική άμεσα διαθέσιμη επιλογή. Σε γενικές γραμμές, το ναυτικό βρίσκεται ναι μεν σε κατάσταση που έχει πληγεί από την οικονομική κρίση, αλλά επιχειρησιακά δεν έχει χάσει τα πλεονεκτήματά του.

Σε ό,τι αφορά τις αεροπορικές δυνάμεις, η αναδιάταξη αριθμού αεροσκαφών στο Καστέλι Ηρακλείου, η οποία θα μπορούσε να ενισχυθεί, αριθμητικά και ποιοτικά, είναι απαραίτητη για τις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί. Ο προγραμματισμός πτήσεων του Αερομεταφερόμενου Συστήματος Επιτήρησης και Ελέγχου (ΑΣΕΠΕ) στην περιοχή ενδιαφέροντος αυξάνει τις δυνατότητες επιτήρησης αέρος, επιφανείας και εδάφους και δρα αποτρεπτικά στις τουρκικές ΕΔ.

Η Τουρκία εκτιμάται, ότι θα συνεχίσει και θα προσπαθεί έμπρακτα να αμφισβητήσει τα ελληνικά [Αιγαίο – Ανατολική Μεσόγειος] και τα κυπριακά κυριαρχικά δικαιώματα και να τα μετατρέψει σε τετελεσμένα τουρκικά δικαιώματα. Και θα το επιχειρεί, προσπαθώντας να εξαφανίσει την ΑΟΖ Ρόδου-Μεγίστης/Καστελόριζου, που ενοποιεί την ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου.

Επαναφορά του ΔΕΑΧ

Στη πραγματικότητα, η υπεράσπιση της ελληνοκυπριακής ΑΟΖ επαναφέρει ξανά στο προσκήνιο το απολεσθέν από το 2011, Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου ως προϋπόθεσης ενός Ενιαίου Ενεργειακού Χώρου Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Οι Ελληνικές ΕΔ θα πρέπει να αναπτυχθούν περίπου με τον ίδιο τρόπο, όπως και στο ΔΕΑΧ για να υπερασπισθούν την ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ. Το ΔΕΑΧ έχει ατονήσει εδώ και πολλά χρόνια, αλλά δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως από τα αμυντικά δόγματα των δύο χωρών. Το 2011 οι τότε υπουργοί Άμυνας Ελλάδας και Κύπρου Βενιζέλος και Παπακώστας προσπάθησαν να το αντικαταστήσουν με τη ρήτρα Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO), που προβλέπεται από τη συνθήκη της Λισαβόνας. Σε ό,τι αφορά τη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, δεν αναφέρεται σε αμυντική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, αλλά σε συνεργασία για την απόκτηση στρατιωτικών ικανοτήτων που μπορεί να χρησιμοποιηθούν από την ΕΕ. Αυτή η Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία δεν έχει καμία σχέση με τον Ενιαίο Αμυντικό Χώρο.

Επί της ουσίας, η Ελλάδα θα αναλάβει το βάρος υπεράσπισης της ΑΟΖ και της εκ των πραγμάτων επαναφοράς του ΔΕΑΧ. Θα πρέπει επίσης να καταστεί σαφές, ότι και η Κύπρος θα πρέπει να επωμιστεί το βάρος της ευθύνης και το οικονομικό κόστος που της αντιστοιχεί.

Στα θέματα της ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου-Τουρκίας, ήρθε να προστεθεί και το θέμα του μνημονίου Τουρκίας-Λιβύης για την ΑΟΖ. Πρόκειται για ένα πρόσθετο βάρος στον σχεδιασμό των Ενόπλων Δυνάμεων. Η απειλή Ερντογάν περί γεωτρήσεων παντού, διαμορφώνει μία νέα κατάσταση. Αν όλα αυτά υλοποιηθούν, τότε το Ναυτικό θα έχει επιπρόσθετες αποστολές που πρέπει να συνεκτιμηθούν.

Άλλες διαστάσεις

Εκτός των υπολοίπων θα πρέπει να επισημάνουμε ότι υπάρχουν και στρατιωτικές χρήσεις της ΑΟΖ. Συγκεκριμένα, η απαγόρευση πολεμικών χρήσεων της ανοικτής θάλασσας ισχύει και στην ΑΟΖ με βάσει τα άρθρα 58 παρ.2 και 88 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Τέλος, με βάση το άρθρο 301 της Σύμβασης το παράκτιο κράτος μπορεί να αντιτίθεται σε στρατιωτικές δραστηριότητες που διεξάγονται στη ΑΟΖ του από το άλλο κράτος, όχι μόνο όταν απειλείται η εδαφική του ακεραιότητα και η πολιτική του ανεξαρτησία, αλλά και όταν τις θεωρεί αντίθετες προς τις αρχές του Χάρτη των ΗΕ, μεταξύ των οποίων είναι και εκείνες της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.

Αξίζει να επισημάνουμε ότι όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης/ΕΕ έχουν εκχωρήσει τις αρμοδιότητες στα θέματα αλιείας στην ίδια την ΕΕ, η οποία αποφάσισε να δημιουργήσει μια ΑΟΖ για όλα τα τότε 15 κράτη – μέλη της, στη Βόρειο Θάλασσα και στον Ατλαντικό Ωκεανό. Ωστόσο, με παρέμβαση της Τουρκίας, η ΕΕ δεν τόλμησε να δημιουργήσει ΑΟΖ για τα κράτη μέλη της που συνορεύουν με τη Μεσόγειο. Αποτελεί ερωτηματικό εάν υπάρχει η πολιτική βούληση και θέληση εκ μέρους της Ελλάδας, προκειμένου να επαναφέρει το θέμα στις Βρυξέλλες. Όπως επίσης θα πρέπει να διευκρινισθεί σε ποια θαλάσσια συνοριογραμμή επιχειρεί τα τελευταία χρόνια η FRONTEX και πως το όλο θέμα σχετίζεται με την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ.

Παρά το γεγονός ότι η στρατηγική συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ την οποία έχουν προωθήσει οι κυβερνήσεις της περιόδου της κρίσης, έχει προχωρήσει αρκετά, θα πρέπει άμεσα να αρχίσει η διερεύνηση των Ισραηλινών και Κυπριακών προθέσεων για το μέλλον της. Σε αρκετούς κύκλους υπάρχουν συζητήσεις για προσφορά από τη πλευρά του Ισραήλ στρατιωτικών μέσων για κάλυψη των αναγκών της εν λόγω περιοχής, γεγονός το οποίο δεν αντιμετωπίζουν αρνητικά. Το θέμα του air policing του εναέριου χώρου της Κύπρου υπάρχει, ως ανοικτή πρόκληση για την Ελλάδα και το Ισραήλ. Πρόκειται όμως για μία απόφαση με ιδιαίτερο γεωπολιτικό βάρος, η οποία θα πρέπει να διερευνηθεί σε βάθος πριν υιοθετηθεί ή απορριφθεί, αλλά τα περιθώρια διαρκώς στενεύουν.

Συμπέρασμα

Τα ανωτέρω προτεινόμενα μέτρα αποτελούν στο μεγαλύτερο μέρος τους μία εφικτή βραχυπρόθεσμη επιλογή που μπορεί να υλοποιηθεί στα πλαίσια των υφιστάμενων επιχειρησιακών δυνατοτήτων των ελληνικών ΕΔ, απαιτούν όμως πολιτική υποστήριξη και βούληση.

Σε μεσοπρόθεσμο-μακροπρόθεσμο επίπεδο επιβάλλεται η στρατηγική αναδιάταξη των ελληνικών ΕΔ, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στην υπεράσπιση του θεάτρου επιχειρήσεων στο Αιγαίο Πέλαγος, την υλοποίηση της αμυντικής και ενεργειακής συνεργασίας ΕΛΛΑΔΟΣ – ΚΥΠΡΟΥ, των αποθεμάτων των υδρογονανθράκων και κυρίως της ασφάλειας της ΑΟΖ, αλλά και του ενδεχομένου να προκύψουν νέες ανάγκες στο θαλάσσιο χώρο νοτίως της Κρήτης.

Τέλος, τονίζεται ότι η παρούσα οικονομική κατάσταση της χώρας, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποτελέσει δικαιολογία ή άλλοθι για μειωμένη προσπάθεια ή συμβιβασμούς ως προς το αναγκαίο επίπεδο της μαχητικής ισχύος των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Η εθνική ασφάλεια και η οικονομική ευημερία είναι συνδεδεμένες δαιδαλώδες, όπως εύστοχα παρατηρεί ο Paul Kennedy, δηλαδή ότι «ο πλούτος είναι συνήθως απαραίτητος για την υποστήριξη της στρατιωτικής ισχύος και η στρατιωτική ισχύς συνήθως απαιτείται για την απόκτηση και την προστασία του πλούτου / wealth is usually needed to underpin military power, and military power is usually needed to acquire and protect wealth».

Συνεπώς, η άμυνα και η οικονομία αποτελούν τους δύο βασικούς πυλώνες στους οποίους εδράζεται η εθνική στρατηγική ασφάλειας. Η διάθεση πόρων για την άμυνα και την ασφάλεια, μπορεί να θεωρηθεί ως μία επενδυτική διαδικασία (cost benefit), όπου οι δαπάνες άμυνας αντιπροσωπεύουν το κόστος της απαιτούμενης επένδυσης, με σκοπό να παραχθεί το εκάστοτε αναγκαίο επίπεδο άμυνας και ασφάλειας, που μετράται σε στρατιωτική ισχύ.

Η Τουρκία να καταστεί υπόλογη των πολιτικών και των επιδιώξεών της

 

Είναι ντροπή να κυματίζει η τουρκική σημαία δίπλα στην ευρωπαϊκή. Δεν έχει ούτε το ηθικό ύψος, ούτε το πολιτισμικό βάρος της ενωμένης Ευρώπης.

Αναμφισβήτητα, οι πολιτισμένοι λαοί έχουν μάθει να σέβονται σύμβολα και συμβολισμούς. Ακόμη κι εκείνα των εχθρών τους! Οι τούρκοι όμως, δεν σέβονται τίποτε απολύτως και κανέναν. Ούτε καν τους φίλους τους… όσοι τους έχουν απομείνει εν πάση περιπτώσει.

Δυστυχώς, ανάμεσά μας βρίσκονται οι πιο ένθερμοι. Και είναι αυτοί που τους προσφέρουν πλεονέκτημα έναντι του ελληνισμού, κι είναι εκείνοι που τους δίνουν τον χώρο να αυθαιρετούν και να εγκληματούν εις βάρος χωρών, λαών και πολιτισμών.

Ποτέ οι τούρκοι δεν φάνηκαν ικανοί να καταφέρουν κάτι από μόνοι τους. Το είδαμε αυτό και στον νότιο Καύκασο, το βλέπουμε και το βιώνουμε στην Κύπρο, στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο. Σε λίγα χρόνια από σήμερα, θα το ζούμε έντονα στους δρόμους και τις γειτονιές του Βερολίνου, των Βρυξελλών, του Παρισιού και σε κάθε γωνιά της Ευρώπης που αλλάζει πρόσωπο και χαρακτήρα…

Να είμαστε όμως δίκαιοι. Αυτή είναι η μία πλευρά του πράγματος. Η άλλη, έχει να κάνει με εμάς τους ίδιους. Τι κάνουμε 47 χρόνια τώρα; Εξακολουθούμε να ξύνουμε τις πληγές μας για να παραμένουν ανοιχτές. Δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Ακόμη και τώρα, δεν ξέρουμε τι ακριβώς θέλουμε να κάνουμε. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε διερευνήσει ενδελεχώς τι μπορούμε να κάνουμε! Και δεν έχουμε υποστηρίξει επαρκώς τις θέσεις μας.

47 χρόνια πέρασαν! Η δική μας υπομονή έπρεπε να είχε εξαντληθεί κι όχι των τούρκων. Εμείς θα έπρεπε να θέτουμε το αντικείμενο διαπραγμάτευσης και όχι οι τούρκοι. Βέβαια, κάτι τέτοιο προϋποθέτει σοβαρότητα, υπευθυνότητα, πολιτική και στρατιωτική βούληση και συνέπεια. Εμείς, έχουμε βολευτεί με τη …συνέπεια.

Αντί να λέμε ότι εδώ ο κόσμος καίγεται και μαζί με αυτόν καίγεται το σπίτι μας, κοιτάζουμε να βρούμε τρόπους να συμβιβάσουμε τα ασυμβίβαστα. Καμία περαιτέρω υποχώρηση δεν θα ωφελήσει ούτε τον ελληνισμό, ούτε την Ευρώπη και τους λαούς της. Ούτε ψηφίσματα και ημίμετρα θα μετριάσουν την ζημιά. Η Τουρκία πρέπει να τιμωρηθεί και για την συμπεριφορά της και για τις επιδιώξεις της. Θα πρέπει επιτέλους να καταστεί υπόλογη για όλα της τα εγκλήματα έτσι, ώστε να έχει την ευκαιρία να αναθεωρήσει τις πολιτικές της και τις φιλοδοξίες της.

Κανείς μας δεν θέλει την Τουρκία λαβωμένη και ταπεινωμένη. Θέλουμε όμως να υπολογίζουμε στον γείτονά μας. Να τον εμπιστευόμαστε. Να αισθανόμαστε και να αισθάνεται ασφαλής. Με απειλές και τσαμπουκά από τη μία και ανοχή από την άλλη, τίποτε δεν σώνεται.          

Η λύση του κυπριακού δεν μπορεί να είναι πολιτική

 

Η λύση του Κυπριακού, αν κι εφόσον η Τουρκία εξακολουθεί στον ίδιο δρόμο, δεν μπορεί να είναι πολιτική. Και δεν μπορεί να είναι πολιτική διότι η Τουρκία επιμένει να εμπαίζει τη διεθνή κοινότητα, να δημιουργεί εστίες έντασης στον ευρύτερο γεωγραφικό μας χώρο και συνεχίζει να κρατά όμηρους ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους στις δικές της επιδιώξεις, που δεν είναι άλλες από την επιβολή του Ισλάμ, τον απόλυτο έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου και την υφαρπαγή κι εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου πλούτου της Ελλάδος και της Μεγαλονήσου. Πλούτος που δεν της ανήκει.

Έχουμε υποχρέωση να προστατεύσουμε τους αιθέρες, τις θάλασσές μας, το νησί και τους κατοίκους του. Ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους. Έχουμε υποχρέωση να τους δώσουμε μία πατρίδα ενωμένη, ασφαλή και ισχυρή. Όπως πράξαμε στο παρελθόν και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις.

Μία τέτοια προοπτική δεν μπορεί να θεωρείται ουτοπική, τη στιγμή μάλιστα που τα συμφέροντα των μεγάλων παγκόσμιων δυνάμεων – ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας – μάλλον εναρμονίζονται με τις ελληνικές και τις κυπριακές προσδοκίες.

Αν θέλουμε ασφάλεια, ηρεμία, πρόοδο κι ευημερία· αν θέλουμε να απολαύσουμε ελευθερία, δημοκρατία και πολιτισμό, οφείλουμε να πετάξουμε τους τούρκους έξω από το νησί και να τους περιορίσουμε στα όρια που οι ίδιοι επέλεξαν έναν αιώνα νωρίτερα. Και θα τελειώσουμε μαζί τους μια και καλή αφού ούτε στρατιωτικά είναι ισχυροί, ούτε πολιτικά αξιόπιστοι, ούτε πολιτισμικά συντελούν στην ανάπτυξη και την πρόοδο.

Η Κύπρος δεν είναι πρόβλημα. Η Τουρκία είναι το πρόβλημα! Κι όχι μόνον πρόβλημα του ελληνισμού, αλλά όλου του πολιτισμένου κόσμου κι ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Ο ελληνισμός θα πρέπει επιτέλους να απαλλαγεί από τα ενοχικά του σύνδρομα, να απενοχοποιήσει τις ιδέες και τα οράματά του και να πάψει να φοβάται αδύναμους γίγαντες. Οπωσδήποτε, ένα τέτοιο ενδεχόμενο, δεν σημαίνει πως θα πάμε για περίπατο. Κάθε δράση έχει και τις συνέπειές της. Το τίμημά της! Αν όμως δεν αναλάβουμε δράση τώρα, τότε, σύντομα θα κληθούμε να πολεμήσουμε τους τούρκους και τον ισλαμοφασισμό μέσα στους δρόμους και στα σπίτια μας και τότε το τίμημα θα είναι υψηλότερο. Δυσβάσταχτο!

Η Τουρκία είναι μία μεγάλη χώρα με ιστορικά και πολιτιστικά ερείσματα σε όλο τον χώρο της Κεντρικής Ασίας. Δεν το αμφισβητεί κανένας αυτό. Θα μπορούσε επομένως να είναι χρήσιμη. Εκείνο που ολοένα και περισσότερο πλέον αμφισβητείται είναι η δυναμική της και κατά πόσο μπορεί να διασφαλίσει τις ενεργειακές, οικονομικές κι εμπορικές ροές ανάμεσα σε Δύση κι Ανατολή.

Ένα δεύτερο ζήτημα προβληματισμού και διευθέτησης είναι ο ισλαμικός φονταμενταλισμός τον οποίο η Τουρκία έχει εναγκαλιστεί και στηρίζει πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά. Βασική του επιδίωξη – και της Τουρκίας – είναι η προσβολή της δυτικής πολιτισμικής παράδοσης, πράγμα που αρχίζει να διαφαίνεται όλο και πιο ξεκάθαρα μέσα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Ιστορικά, βρισκόμαστε σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο. Ψηφίσματα και διακηρύξεις κι ευχολόγια Οργανισμών όπως του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ αποτελούν πλέον παρωχημένη έκφραση νομιμότητας και, σε πολλές περιπτώσεις, μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης. Κανείς δεν θα πρέπει να υπολογίζει σε αυτούς. Οι τούρκοι το συνειδητοποίησαν πολύ πιο γρήγορα από εμάς.

Και η Ε.Ε. είναι περισσότερο ένας οικονομικός μηχανισμός. Για να φτάσει να γίνει στρατιωτική υπερδύναμη όπως οι Η.Π.Α. η ή Κίνα, θα περάσουν πολλές δεκαετίες και βλέπουμε. Επομένως, το βλέμμα πρέπει να είναι στραμμένο στους μεγάλους παίκτες.

Ο ελληνισμός είναι ικανός να τους πείσει ότι μπορεί να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά τους καλύτερα και πιο αποδοτικά από τους ισλαμοφασίστες; Αν η απάντηση είναι θετική, τότε, αναρωτιέμαι τι άλλο έχουμε να πούμε;

Πως η ΕΕ εξαρτάται από την Τουρκία: Κρίσιμες πρώτες ύλες

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

 

Λίθιο, κοβάλτιο, βανάδιο, γραφίτης, βισμούθιο, είναι κάποιες από τις πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας για την ΕΕ. Συγκεκριμένα, ο κατάλογος αυτής της κατηγορίας πρώτων υλών για το 2020, περιέχει 30 ύλες έναντι 14 υλών του καταλόγου του 2011, 20 υλών του καταλόγου του 2014 και 27 υλών του καταλόγου του 2017.

Η Κομισιόν θεωρεί τις πρώτες ύλες ως κρίσιμης σημασίας όταν είναι απαραίτητες για την οικονομία, αλλά δεν μπορούν να εξορυχθούν με αξιόπιστο τρόπο εντός της ΕΕ και ως εκ τούτου, εισάγονται.

Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι πρώτες ύλες που είναι σημαντικές για την ενίσχυση της ψηφιοποίησης και τις μελλοντικές τεχνολογίες.

Ο βωξίτης, το λίθιο, το τιτάνιο και το στρόντιο προστίθενται στον κατάλογο για πρώτη φορά, ενώ το ήλιο, παρά το ότι παραμένει πηγή ανησυχίας, αφαιρέθηκε από τον κατάλογο του 2020 λόγω μείωσης της οικονομικής του σημασίας.

Η εξάρτηση από την Τουρκία

Η Τουρκία εξάγει στην ΕΕ δύο πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας, το αντιμόνιο και τα βορικά άλατα. Στην πραγματικότητα, η ΕΕ είναι πλήρως εξαρτημένη από την Τουρκία σε ό,τι αφορά αυτές τις πρώτες ύλες.

Για το αντιμόνιο, το ποσοστό εξάρτησης της ΕΕ από εισαγωγές από τρίτες χώρες ανέρχεται στο 100%. Η Τουρκία εξάγει στην ΕΕ το 62% του αντιμονίου που χρειάζεται. Το αντιμόνιο χρησιμοποιείται στην αμυντική/διαστημική βιομηχανία, στην κλωστοϋφαντουργία, στην αυτοκινητοβιομηχανία και στις κατασκευές.

Για τα βορικά άλατα, το ποσοστό εξάρτησης της ΕΕ από εισαγωγές ανέρχεται στο 100%.

Η Τουρκία εξάγει στην ΕΕ το 98% των βορικών που χρειάζεται και τα οποία χρησιμοποιούνται στην αμυντική/διαστημική βιομηχανία, στα ηλεκτρονικά, στην αυτοκινητοβιομηχανία, στις βιομηχανίες έντασης ενέργειας, στην ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, στον αγροτοδιατροφικό τομέα, στον ψηφιακό τομέα και στις κατασκευές.

Μαζί με τις μεταναστευτικές ροές, τα βορικά άλατα και το αντιμόνιο αποτελούν μία δεύτερη στρόφιγγα την οποία η Άγκυρα μπορεί να χρησιμοποιεί κατά το δοκούν, με απρόβλεπτες συνέπειες.

Η πορεία απεξάρτησης της ΕΕ

Η εξάρτηση της ΕΕ από τρίτες χώρες στον τομέα των πρώτων υλών κρίσιμης σημασίας, έχει ανησυχήσει τις Βρυξέλλες. Το σπάσιμο του κύκλου της εξάρτησης αποτελεί προτεραιότητα για την Κομισιόν, με το βάρος να δίδεται στην απεξάρτηση από την Κίνα.

Η ΕΕ εξαρτάται από τις κινεζικές εξαγωγές κατά 38% στον βαρίτη, 93% στο βισμούθιο, 27% στο γάλλιο, 17% στο γερμάνιο, 93% στο μαγνήσιο, 47% στον φυσικό γραφίτη, 9% στον φώσφορο, 11% στα πυριτιούχα μέταλλα και σε απροσδιόριστα ποσοστά στο τιτάνιο, στο βολφράμιο και στο βανάδιο.

Το σχέδιο των Βρυξελλών περιλαμβάνει τη διαμόρφωση μίας «Συμμαχίας της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες». Μεταξύ των προτεραιοτήτων της συμμαχίας περιλαμβάνονται η ανάπτυξη προηγμένης τεχνολογίας για τις μπαταρίες και το υδρογόνο ως καύσιμο, η διασφάλιση της προμήθειας σπάνιων γαιών και άλλων στοιχείων που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή μαγνητών και η προώθηση επενδύσεων καινοτομίας στην ΕΕ. Η εξάρτηση της αγοράς νέας τεχνολογίας ηλεκτρικών αυτοκινήτων από μπαταρίες κινεζικής προέλευσης κατά 80%, είναι κάτι που ανησυχεί την Κομισιόν. Στην ευρωπαϊκή στρατηγική περιλαμβάνεται και η χρήση του δορυφόρου «Κοπέρνικος» για τον εντοπισμό κοιτασμάτων και τη διαχείριση των υπαρχόντων.

Η πανδημία αποκάλυψε μία ζοφερή πραγματικότητα για την ΕΕ, αφού έφερε στο φως τα σημεία τρωτότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας. Από τις μπαταρίες μέχρι την ανανεώσιμη ενέργεια, ο κορωνοϊός κατέδειξε μία πικρή αλήθεια: Η Ευρώπη δεν μπορεί να το κάνει μόνη της, είναι εξαρτημένη από συγκεκριμένα προϊόντα, από πρώτες ύλες και από εφοδιαστικές αλυσίδες.

Από εδώ προκύπτει και η αντεπίθεση της Κομισιόν, η οποία συνειδητοποίησε ότι χωρίς υλικά όπως το στρόντιο και το κοβάλτιο δεν υπάρχει καμία βάση για την Πράσινη Ατζέντα της.

Η συσχέτιση της εξάρτησης της ΕΕ από τη μορφή του καθεστώτος των χωρών εισαγωγής, δίνει μία πρόσθετη σημασία στο θέμα. Η Κομισιόν θεωρεί ότι πρέπει να σπάσει η εξάρτηση από χώρες με αυταρχικά καθεστώτα. Δηλαδή, απεξάρτηση από τις κατά 93% εισαγωγές από το μαγνήσιο που χρησιμοποιείται στην κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών και καθισμάτων αυτοκινήτου, από την Κίνα του Σι Τζινπίνγκ, του 85% του νιόβιου που χρησιμοποιείται στα αεροπορικά καύσιμα και στους αγωγούς φυσικού αερίου και προέρχεται από τη Βραζιλία του Ζαΐρ Μπολσονάρο και του 98% των βορικών αλάτων που χρησιμοποιούνται στα πυρίμαχα προϊόντα και προέρχονται από την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν.

Η εμπειρία της εξάρτησης από το μονοπώλιο του ρωσικού φυσικού αερίου, έδειξε ότι υπάρχει ένα ρίσκο που η ΕΕ δεν θα ήθελε να ξαναπάρει, σε ό,τι αφορά τους τομείς των ηλεκτρονικών και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στους οποίους η επιρροή του Πεκίνου είναι μεγάλη. Και γίνεται μεγαλύτερη αν υπολογιστεί ότι το μεγαλύτερο μέρος του κοβαλτίου που παράγεται στο Κονγκό, αλλά και του αυστραλιανού λιθίου, υφίστανται επεξεργασία στην Κίνα, πριν εξαχθούν στην ΕΕ.

Με τα δεδομένα αυτά, η Τουρκία είναι καλά τοποθετημένη απέναντι στην ΕΕ. Μπορεί να εξαρτάται σε διάφορους τομείς από την ευρωπαϊκή τεχνογνωσία, αλλά και η ίδια έχει δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς εξάρτησης της ΕΕ από τις κρίσιμες πρώτες ύλες.

 

Πως η ΕΕ (δεν) θα υπερασπιστεί την Ελλάδα σε περίπτωση εμπλοκής με την Τουρκία

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

Η ΕΕ είναι ένας οργανισμός που λειτουργεί με βάση τα συμφέροντα των κρατών-μελών που την απαρτίζουν. Αυτό είναι περισσότερο εμφανές στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, άμυνας και ασφάλειας.

Η Συνθήκη της ΕΕ (ΣΕΕ) περιέχει πρόβλεψη μέσα από το άρθρο 42(7) για παροχή στρατιωτικής βοήθειας στα κράτη-μέλη, σε περίπτωση που δεχτούν επίθεση από τρίτη χώρα.

Ωστόσο, η εμπειρία της Γαλλίας το 2015, όταν προσέφυγε στο άρθρο 42(7) της ΣΕΕ, ήταν απογοητευτική. Σε επίπεδο ρητορικής υπήρξε συμπαράσταση, σε στρατιωτικό επίπεδο η συμβολή ήταν ελάχιστη και κατόπιν εορτής, ενώ δεν συνέδραμαν την Γαλλία όλοι οι εταίροι.

Προφανώς, το ίδιο θα συμβεί και στην Ελλάδα. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών διαβεβαιώνει ότι το άρθρο 42(7) θα εφαρμοστεί αμέσως. Με τον τρόπο που υλοποιείται το συγκεκριμένο άρθρο, σημαίνει οι πρόνοιες του θα λειτουργήσουν αφού έχει τελειώσει η κρίση (για την Γαλλία, η πρώτη στρατιωτική συνδρομή ήρθε μετά από 17 ημέρες). Κανένας εξάλλου, δεν προβλέπει έναν μακροχρόνιο πόλεμο με την Τουρκία.

Το ότι οι περισσότερες χώρες της ΕΕ συμμετέχουν και στο ΝΑΤΟ, σημαίνει ότι ακόμα και να υπήρχε ευρωπαϊκός στρατός και να είχε αναπτυχθεί στα σύνορα της Ελλάδας, δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ενάντια σε μία χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, όπως η Τουρκία.

***

Η γαλλική εμπειρία του άρθρου 42 (7) της ΣΕΕ

Για πρώτη φορά στην ΕΕ, η Γαλλία ζήτησε την ενεργοποίηση και βοήθεια από τα K-M, βάσει του άρθρου 42 παράγραφος 7 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ), μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου 2015.

Το Άρθρο 42 (7), το οποίο συνήθως αναφέρεται ως «ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής» της ΕΕ, αναφέρει: «Σε περίπτωση κατά την οποία κράτος-μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του, τα άλλα κράτη-μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Αυτό δεν επηρεάζει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών».

Η εισαγωγή ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής στη συνθήκη της Λισαβόνας (2009) αποτέλεσε τότε, σημαντική καινοτομία στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για πρώτη φορά στην ΕΕ δημιουργήθηκε μια αίσθηση στρατιωτικής αλληλεγγύης, που προοριζόταν διαφορετικά για συμμαχίες αυτοάμυνας: στην περίπτωση της «ένοπλης επιθετικότητας [στο] έδαφος» ενός (ή περισσοτέρων) κρατών-μελών, τα άλλα είναι υποχρεωμένα να βοηθήσουν. Ταυτόχρονα, η διάταξη συνεπάγεται ότι η ουδετερότητα ορισμένων κρατών-μελών γίνεται σεβαστή, όπως και οι θεμελιώδεις επιλογές για την ασφάλεια και την άμυνα, που έχουν κάνει άλλα κράτη-μέλη σε σχέση με το ΝΑΤΟ. Πράγματι, για τις 22 χώρες της ΕΕ οι οποίες είναι μέλη του ΝΑΤΟ, η Βόρειο-Ατλαντική Συμμαχία παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος για τη συλλογική τους άμυνα, και ο διεθνής Οργανισμός για την εφαρμογή.

Συνεπώς, η πράξη αυτή της Γαλλίας αντιπροσώπευε την ενεργοποίηση της ρήτρας «αμοιβαίας συνδρομής» και τα κράτη-μέλη, άμεσα και ομόφωνα, εξέφρασαν την αλληλεγγύη και την πολιτική τους υποστήριξη προς τη Γαλλία και εντός ολίγων ημερών, συμπεριλαμβανομένων κυρίως των Γερμανίας και Ηνωμένου Βασιλείου, αποφάσισαν μια σειρά συνεισφορών, δηλαδή πολιτικών, διπλωματικών, στρατιωτικών, τεχνολογικών και εφοδιαστικών μέτρων.

Οι Υπουργοί Άμυνας της ΕΕ, κατά την προγραμματισμένη τους σύσκεψη για το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων στις 17 Νοεμβρίου 2015, εξέφρασαν την «ομόφωνη και πλήρη υποστήριξή τους προς τη Γαλλία και υπογράμμισαν ότι «δεν απαιτείται επίσημη απόφαση από το Συμβούλιο» για την ενεργοποίηση της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής. Δηλαδή, σε πολιτικό επίπεδο, αυτό εμφανίζονταν ως ένδειξη ευελιξίας και ως ευκαιρία για επιτάχυνση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.

Παράλληλα, τονίστηκε ότι η λήψη της απόφασης για συνδρομή, καθώς και το είδος της παρεχόμενης βοήθειας, ήταν θέμα διμερών συνομιλιών και αφορούσε αποκλειστικά τη Γαλλία και τα κράτη-μέλη. Επομένως, η συμμετοχή της ΕΕ περιορίστηκε στο ελάχιστο, τόσο στην έναρξη του μηχανισμού όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο.

Στη συνέχεια, ακολούθησαν συνεχείς διμερείς συζητήσεις μεταξύ της Γαλλίας και των κρατών-μελών της ΕΕ, κυρίως μεταξύ των Γάλλων πρέσβεων και των εθνικών αρχών (Υπουργοί Εξωτερικών, Υπουργοί Άμυνας, Πρωθυπουργοί) στις αντίστοιχες πρωτεύουσες, σχετικά με το είδος της παρεχόμενης βοήθειας. Κατά συνέπεια, η ΕΕ πρόσφερε απλώς ένα πλαίσιο, εντός του οποίου τα κράτη-μέλη αλληλοϋποστηρίζονται και απλά, συντόνιζε αρχικά τις διαδικασίες. Η Γαλλία επέλεξε την πιο κυρίαρχη και λιγότερο θεσμοθετημένη μορφή συνεργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι εναπόκειται στα κράτη-μέλη να αποφασίσουν μεταξύ των μηχανισμών βοήθειας της ΕΕ.

Η γαλλική Κυβέρνηση υπέβαλε τα επιχειρησιακά της αιτήματα, στους πρέσβεις της ΕΕ στην Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας (ΕΠΑ) στις 24 Νοεμβρίου 2015.

Ορισμένα κράτη-μέλη (δεκατρία) αποφάσισαν άμεσα για την αρχική τους συνεισφορά. Σε έξι κράτη-μέλη όμως ─ Λετονία, Λιθουανία, Γερμανία, Κάτω Χώρες, Σλοβακία και Ηνωμένο Βασίλειο ─ η απόφαση ελήφθη στα Κοινοβούλιά τους. Στη Σλοβενία, οι συζητήσεις πραγματοποιήθηκαν σε κοινοβουλευτικές επιτροπές, ενώ για το Βέλγιο, την Εσθονία, τη Φινλανδία, το Λουξεμβούργο και τη Ρουμανία υπήρχε κυβερνητική απόφαση. Στη Σουηδία, η κυβέρνηση καθόρισε την αρχική συμβολή, ενώ διεξήχθησαν πολλές συζητήσεις στο σουηδικό κοινοβούλιο. Οι τέσσερις χώρες του Visegrad (Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία και Σλοβακία) εξέτασαν την πιθανή συμβολή τους ως ομάδα.

Το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησε τις αεροπορικές του επιδρομές αμέσως μετά την ψηφοφορία του βρετανικού Κοινοβουλίου στις 02-12-2015 και επέτρεψε στα γαλλικά αεροσκάφη να χρησιμοποιούν τη βάση της Βρετανικής Βασιλικής Αεροπορίας (RAF) στο Ακρωτήρι της Κύπρου, μέχρι να αναπτυχτεί το αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αυστρία προσέφερε 100 ώρες πτήσης για αεροπορικές μεταφορές με α/φη C-130, το Βέλγιο 1 φρεγάτα για συνοδεία στο γαλλικό αεροπλανοφόρο, η Κύπρος τη χρήση αεροπορικής βάσης και λιμενικές υποδομές, η Γερμανία 1.800 άνδρες, 1 φρεγάτα για συνοδεία στο γαλλικό αεροπλανοφόρο, 6 α/φη αναγνώρισης Tornado και α/φη για ανεφοδιασμό στον αέρα, οι Κάτω Χώρες συμμετοχή στις αεροπορικές επιθέσεις, η Πολωνία υποστήριξη στη διοικητική μέριμνα. Τέλος, η Ελλάδα δεν είχε στρατιωτική συμμετοχή, αλλά προσέφερε μόνο τη χρήση της υφιστάμενης συνεργασίας στις πληροφορίες, ενώ κάποια κράτη-μέλη της ΕΕ, όπως Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Μάλτα δεν συμμετείχαν με κανένα τρόπο.

Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεισφορές των κρατών-μελών προς τη Γαλλία, ορισμένοι εμπειρογνώμονες/αναλυτές θεωρούν ότι το αποτέλεσμα των διμερών διαπραγματεύσεων μετά την ενεργοποίηση της ρήτρας του άρθρου 42 (7) της ΣΕΕ ήταν μάλλον απογοητευτικό και επιπλέον επισημαίνουν τις αποκλίνουσες προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής των κρατών-μελών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το άρθρο 42 (7) της ΣΕΕ αναγνωρίζει τον διαφοροποιημένο χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών-μελών, και ως εκ τούτου αναγνωρίζει σιωπηρά τη δυνατότητα για μη-στρατιωτική βοήθεια, δηλαδή για βοήθεια με τη μορφή πολιτικής ή και οικονομικής υποστήριξης. Ωστόσο, τα κράτη-μέλη «οφείλουν» να συνδράμουν το αμυνόμενο κράτος, υπάρχει νομική δέσμευση και οφείλουν να συνδράμουν «με όλα τα μέσα», δηλαδή διπλωματικά, διοικητικά, τεχνικά, αλλά και στρατιωτικά μέσα.

Παράλληλα, τα Κ-Μ πρέπει να υπενθυμίζουν το γεγονός ότι το άρθρο 42 (7) της συνθήκης της ΕΕ επιβάλλει υποχρέωση συμμόρφωσης με το άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Δηλαδή να αναφέρει αμέσως στο Συμβούλιο Ασφαλείας τυχόν μέτρα που ελήφθησαν κατά την άσκηση του δικαιώματός τους (συλλογικό) για αυτοάμυνα και να σταματήσουν τέτοιες ενέργειες μόλις το ίδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας λάβει μέτρα, που είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι, εάν το άρθρο 42(7) αφορά πραγματικά την αμοιβαία άμυνα ─σχετικά με την πολεμική πορεία της ΕΕ─ τότε σίγουρα θα πρέπει να αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, διότι η κήρυξη πολέμου αφορά τον καθορισμό της γενικής πολιτικής κατεύθυνσης της Ένωσης.

***

Οι παρεμβάσεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ

Όπως είναι γνωστό, το ΝΑΤΟ δεν θα είναι εκ των πραγμάτων με την Ελλάδα, γιατί ως οργανισμός δεν παρεμβαίνει σε διενέξεις μεταξύ των κρατών-μελών του, πέρα από το να επιχειρήσει να τις σταματήσει.

Σε αυτή την συγκυρία το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται πρωτίστως για την σταθεροποίηση της Τουρκίας στην Δύση και είναι διατεθειμένοι να κάνουν όλες τις απαραίτητες υποχωρήσεις, οι οποίες θα είναι κατά των ελληνικών συμφερόντων.

Υπάρχει ακόμα και ο παράγοντας που λέγεται αμερικανική παρέμβαση και μεσολάβηση. Η παρέμβαση αυτή έχει σχεδιαστεί από τις ΗΠΑ να γίνεται με τους όρους που έγινε στα Ίμια, δηλαδή μετά την έναρξη της κρίσης. Αυτό σημαίνει ότι εκ των πραγμάτων πάντα θα λειτουργεί υπέρ της Τουρκίας που θα είναι ο επιτιθέμενος σε μία ελληνοτουρκική κρίση, γιατί θα «γκριζάρει» το επίδικο της κρίσης, δηλαδή θα δημιουργεί κέρδη στην Τουρκία.

Το βασικό ζήτημα που θα έπρεπε να τίθεται από ελληνικής πλευράς, είναι να γίνεται η αποφασιστική παρέμβαση των ΗΠΑ προς την Τουρκία, πριν από την εκδήλωση της κρίσης. Γιατί πριν από την εκδήλωση της κρίσης, οι ΗΠΑ παρεμβαίνουν στην πλευρά της Ελλάδας και ζητούν αυτοσυγκράτηση, αποδυναμώνοντας την ελληνική αποτροπή. Η εμπειρία της μετά τα Ίμια εποχής, δείχνει ότι η Ελλάδα περιορίζεται σε εκκλήσεις προς τις ΗΠΑ για να παρέμβουν, αλλά στην περίπτωση αυτή οι διπλωματικές κινήσεις έχουν ελάχιστη ισχύ. Το θέμα για την Αθήνα δεν είναι οι εκκλήσεις, είναι η κατάλληλη στήριξη που πρέπει να δίνει η αποτροπή στη διπλωματία, ώστε οι ΗΠΑ να κατανοήσουν ότι πρέπει να παρέμβουν εκ των προτέρων για να αποτραπεί η κρίση και όχι εκ των υστέρων για να την σταματήσουν.

***

Η ελληνική διαχείριση του άρθρου 42 (7) της ΣΕΕ

Υπάρχει ένα κενό σχετικά με τη ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής, για το οποίο ευθύνη φέρει και η ελληνική πλευρά, δηλαδή όλες οι κυβερνήσεις από το 2009 μέχρι σήμερα. Παρά το γεγονός ότι έχει ενεργοποιηθεί μία φορά (από τη Γαλλία, 2015), η Ελλάδα υπό άμεση στρατιωτική απειλή από την Τουρκία, δεν υπέβαλλε προτάσεις ώστε να θεσπισθούν νέες πρακτικές ρυθμίσεις για την εφαρμογή του άρθρου 42 (7) της Συνθήκης της ΕΕ, καθώς και τη ρητή πρόβλεψη εγγύησης των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και εκ των πραγμάτων των ελληνικών συνόρων, στη λογική της ευρωπαϊκής κυριαρχίας.

Όμως, θα πρέπει να τονίσουμε, ότι οι διεθνείς οργανισμοί αποτελούνται από κράτη-μέλη, τα οποία πρωτίστως ενδιαφέρονται για τα εκπλήρωση των εθνικών τους συμφερόντων και την απόκτηση ισχύος και ασφάλειας στο άναρχο διεθνές σύστημα και δευτερευόντως για την αποτελεσματική λειτουργία ενός διεθνούς οργανισμού.

Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στην περίπτωση της ΕΕ. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο όσο ήταν μέλος της ΕΕ, δεν υπήρχε καμία περίπτωση να παραιτηθούν από τις μόνιμες θέσεις που κατέχουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και να αντικατασταθούν από την ΕΕ.

Η περιπέτεια της Γαλλίας με το άρθρο 42 (7) δείχνουν σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ ότι δεν έχουν να περιμένουν πολλά από την ευρωπαϊκή κινητοποίηση. Η απάντηση της Γαλλίας στην κρίση του 2015, χρειάστηκε αρκετό χρόνο για να υλοποιηθεί, επομένως και η συμβολή των κρατών-μελών είχε τον απαραίτητο χρόνο για να ολοκληρωθεί.

Το σημαντικό συμπέρασμα είναι πως για την ενεργοποίηση του άρθρου 42 (7) της ΣΕΕ σχεδόν τα πάντα θα εξελιχτούν σε διμερές επίπεδο μεταξύ των κρατών-μελών στην ΕΕ. Δεν θα ξεκινήσει καμία αποστολή στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (CSDP). Η ΕΕ θα ενεργήσει μόνο ως «διαμεσολαβητής». Ένα ζήτημα είναι σίγουρο: το άρθρο 42 (7) της ΣΕΕ δεν σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ μπορεί να υποχρεωθούν να διεξάγουν στρατιωτικές επιχειρήσεις ή να στείλουν στρατό παρά τη θέλησή τους.

Μία εμπλοκή της Ελλάδας με την Τουρκία δεν μπορεί να είναι μακροχρόνια, επομένως η πρακτική ευρωπαϊκή συμβολή θα είναι εκ των υστέρων και όχι σημαντική.

Με τα δεδομένα αυτά, η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει σε διμερείς συμφωνίες με κράτη-μέλη της ΕΕ που έχουν τη βούληση και τις δυνατότητες να τη συνδράμουν άμεσα, μέσα στα χρονικά περιθώρια στα οποία θα εκδηλωθεί μία ενδεχόμενη κρίση.

Η εκ των υστέρων ενεργοποίηση του άρθρου 42(7) της ΣΕΕ, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα γιατί η περίπτωση της δεν είναι όμοια με αυτήν της Γαλλίας.

 

Θρασύτατη δήλωση από το Τουρκικό ΥΠΕΞ: «Ασφαλές καταφύγιο τρομοκρατών με ιστορικό η Ελλάδα»

Νέα επίθεση κατά της Ελλάδας καιτου Νίκου Δένδια εξαπέλυσε ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ, Tanju Bilgiç, επιχειρώντας για ακόμη μία φορά να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα και να «σώσει» ό,τι δεν σώνεται για την ισλαμοφασιστική κυβέρνηση της δικής του χώρας. Άλλωστε, το twitter και το facebook είναι οι μόνοι χώροι στους οποίους μπορούν να «περάσουν» κάπως την προπαγάνδα τους μια και στο… «πεδίο» έχουν καταστεί ανίκανοι.

 

Δυστυχώς για τους τούρκους, το πλήθος των τεκμηρίων και των αποδείξεων που,  ακόμη κι ο πιο αδαής χρήστης του διαδικτύου μπορεί εύκολα να βρει, καθιστά τις δηλώσεις του Έλληνα ΥΠΕΞ ακριβείς κι αξιόπιστες πέραν κάθε αμφιβολίας και πιθανότητας αμφισβήτησης.

Διά του λόγου το αληθές, οι παρακάτω φωτογραφίες, αν μη τι άλλο, αποδεικνύουν την σχέση τούρκων στρατιωτών και πολιτών με τον ISIS και άλλες τρομοκρατικές ομάδες.