Η εισβολή στην Ουκρανία και η πολιορκία της Ευρώπης

 

Την ώρα που γράφεται το κείμενο αυτό, οι μάχες μαίνονται στα περίχωρα του Κιέβου και η επόμενη μέρα της ρωσικής εισβολής στα εδάφη της Ουκρανίας, βρίσκει την διεθνή κοινότητα αποσβολωμένη, να παρακολουθεί με φρίκη τα όσα εκτυλίσσονται στην καρδιά της Ευρώπης, με τους Ρώσους αποφασισμένους να επιβληθούν με όποιο κόστος, τους Αμερικάνους να τρίβουν τα χέρια τους από ικανοποίηση για το όποιο πιθανό όφελος και τους Ευρωπαίους σε κατάσταση σύγχυσης να παλινδρομούν μεταξύ έκπληξης κι ανικανότητας.

 

Καθώς φαίνεται, η ρωσική ηγεσία σχεδίασε προσεκτικά τις λεπτομέρειες και προετοίμασε σε βάθος χρόνου την στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία με σκοπό να πληγεί η κυριαρχία της χώρας αλλά και για να συρθεί η Δύση σε μία εκ νέου διαπραγμάτευση των όρων της σχέσης μαζί της. Το προσπάθησε προηγουμένως στην Συρία και την Αφρική διαφορετικά αλλά δεν της βγήκε.

Τρεις πολύ συγκεκριμένες επισημάνσεις με οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα!

1. Η γλωσσολογική ανάλυση του διαγγέλματος Πούτιν[1], με το οποίο ο Ρώσος Πρόεδρος επιχείρησε να νομιμοποιήσει στην συνείδηση της διεθνούς κοινής γνώμης την εισβολή στην Ουκρανία αλλά και την πολιτική που θα ακολουθεί η χώρα από τώρα και στο εξής στο διεθνές πεδίο.

2. Η χλεύη που δοκίμασαν όλοι όσοι υποστήριζαν πως επίκειται ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και κανείς δεν τους ελάμβανε σοβαρά υπόψη.

3. Το πολύ καλά σκηνοθετημένο τηλεοπτικό σόου με τον επικεφαλής της υπηρεσίας των μυστικών υπηρεσιών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Σεργκέι Ναρίσκιν! 

Οι Αμερικάνοι από την άλλη δεν έλεγαν ψέμματα. Γνώριζαν τα σχέδια των Ρώσων και δεν έκαναν τίποτε για να τα ματαιώσουν! Αντίθετα, εξέθεσαν την ουκρανική ηγεσία και τον ουκρανικό λαό στον κίνδυνο που διαφαινόταν και γιγάντωνε.

Παράλληλα δε, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να υπονομεύσουν και να αποτρέψουν την αποπεράτωση του αγωγού Nord Stream 2[2] και τελικά, αφού ολοκληρώθηκε η κατασκευή του, κατάφεραν να ακυρώσουν την λειτουργία του. Mόλις πριν λίγες εβδομάδες, έσπευσαν να … «εκφράσουν επιφυλάξεις ως προς το σκεπτικό του αγωγού East Med θέτοντας “οικονομικά” και “περιβαλλοντικά” ζητήματα…»[3].

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οφείλουμε να αξιολογήσουμε τον ρόλο των Aμερικανών στις εξελίξεις που τρέχουν. Αλλάζει άρδην το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό περιβάλλον για την Ε.Ε. η οποία είναι ανίκανη να δράσει αυτοβούλως και εξαντλείται με σπασμωδικές κινήσεις και σε δηλώσεις άνευ αντικρίσματος. Ο μεγάλος χαμένος θα είναι οι ευρωπαϊκοί λαοί.

Ωστόσο, στις διεθνείς σχέσεις - όπως και σε κάθε άλλη πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας - ο καλύτερος τρόπος για να ελέγχουμε τα πράγματα και να διασφαλίζουμε το ευ ζην, την απρόσκοπτη πολιτική, κοινωνική και οικονομική λειτουργία, την πρόσβαση σε φυσικούς πόρους, την παραγωγή πλούτου και την ανάπτυξη… το καλύτερο εργαλείο που μπορούμε να έχουμε στα χέρια μας είναι η πρόληψη και όχι η εκ των υστέρων θεραπεία. Να δημιουργούμε εξελίξεις και να μην συρόμαστε από αυτές, όποιες κι αν είναι!

Δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση  - στο σύνολό της και οι ευρωπαϊκές χώρες - κάθε μια για λογαριασμό της, τα χρόνια που προηγήθηκαν έως και σήμερα που εξαναγκάζονται να υπάρχουν σε μια νέα πραγματικότητα που δεν αφορά μόνο σε οικονομικούς και δημοσιονομικούς όρους, είχαν άλλη στόχευση.

Αφού ο κ. Πούτιν θέλησε να διανθίσει το διάγγελμά του με ιστορικές αναφορές, αξίζει να μελετήσει κανείς τους λόγους που οδήγησαν τους ευρωπαϊκούς λαούς στο κτίσιμο του λεγόμενου ευρωπαϊκού οικοδομήματος αλλά και στην θεμελίωση αυτού σε ακατάλληλα θεμέλια. Κι αν δεν είναι του παρόντος η ιστορική μελέτη, του παρόντος είναι η κρίση στην Ουκρανία και οι πολεμικές επιχειρήσεις στο έδαφός της.

 

Πολλοί είναι εκείνοι που εκτιμούν ότι το προσφυγικό κύμα από την Ουκρανία προς τις χώρες της Ε.Ε. θα φτάσει τις 5,000,000 ψυχές! Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι θα συμβεί στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας, ούτε και να υπολογίσει αυτή τη στιγμή το εύρος της καταστροφής των υποδομών της.

Ολόκληρη η Ευρώπη δέχεται μεγάλο πλήγμα κι εκ των πραγμάτων θα αυξηθούν, όπως ήδη συμβαίνει, το κόστος της ενέργειας και οι τιμές των βασικών αγαθών και προϊόντων. Στη συνέχεια, θα παρατηρηθεί (εκ νέου) περιορισμός των μετακινήσεων, αύξηση του ατομικού και εθνικού χρέους, μείωση της παραγωγής, αύξηση του κόστους εισαγωγής από τρίτες χώρες - μέσα σε αυτές και οι Η.Π.Α.!

Όλα αυτά, θα οδηγήσουν σε περαιτέρω φτωχοποίηση των ευρωπαϊκών πληθυσμών, σε μείωση της ανταγωνιστικότητας, πιθανόν σε συχνές κατά τόπους κοινωνικές αναταραχές, σε ολοένα και μεγαλύτερες ανισότητες, σε περιορισμό των δημοκρατικών ελευθεριών και σε κατάργηση κεκτημένων που έως τώρα στήριζαν την πολιτική και κοινωνικο-οικονομική λειτουργία.

Εάν η Ε.Ε. είχε προνοήσει, αν είχε φροντίσει για την αυτάρκειά της, αν είχε ισχυροποιήσει τους θεσμούς της κι αν είχε στο επίκεντρό της τον άνθρωπο και τον πολίτη κι όχι τους οικονομικούς δείκτες και την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων, τίποτε από όλα αυτά δεν θα συνέβαινε.

Πολιτική όμως δεν γίνεται με υποθέσεις. Κι αν ότι αναφέρθηκε μόλις προηγουμένως φαντάζει εφιαλτικό σενάριο, τα χειρότερα δεν τα έχουμε καν στο οπτικό μας πεδίο.

 

Η μεγαλύτερη ίσως πρόκληση που θα κληθεί να αντιμετωπίσει σύντομα η Ε.Ε. είναι ο ισλαμικός φονταμενταλισμός (αυτός που οι Βρυξέλλες λόγω ιδεοληψίας, φόβου η και άγνοιας ακόμη χαϊδεύουν και χρηματοδοτούν) και η τουρκική απειλή που για την ώρα περιορίζεται σε σποραδικές τρομοκρατικές επιθέσεις στο έδαφος συγκεκριμένων ευρωπαϊκών χωρών, στη ρητορική μίσους, στις παραβιάσεις του εθνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου της Ελλάδας και της Κύπρου, στην αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδας και της Κύπρου, σε εγκληματικές ενέργειες εις βάρος χριστιανικών πληθυσμών όπου ανταγωνίζεται τα ευρωπαϊκά συμφέροντα (λ.χ. Αφρική, Μέση Ανατολή) κ.λπ. 

 

Μόλις συμβεί ό,τι για το οποίο δεν προετοιμαζόμαστε, η κρίση στην Ουκρανία και η ρωσική εισβολή εκεί θα μοιάζει με αστείο. Και τότε, ούτε οι Η.Π.Α. θα εμπλακούν, ούτε ο Ο.Η.Ε., ούτε το Ν.Α.Τ.Ο. θα παρέμβει. Άλλωστε, ομιλούμε για οργανισμούς παρωχημένους που δεν είναι σε θέση να διασφαλίσουν τίποτε. Ερμηνεύουν το Διεθνές Δίκαιο κατά περίπτωση και το αποτύπωμά τους είναι μάλλον καταστροφικό όπου κι αν βρέθηκαν. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, πως δεν χαίρουν καμίας απολύτως εκτίμησης της κοινωνίας των πολιτών σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο και στερούνται πολιτικής νομιμοποίησης σε κάθε τους δραστηριότητα όπου γης.

Με το βλέμμα στραμμένο στην Ουκρανία σήμερα, ας έχουμε τον νου μας στα ανατολικά και τα νότια όρια της Ευρώπης. κι ας ελπίσουμε ότι η εκτίμησή μου είναι λανθασμένη και ότι δεν ξέρω τι σκέπτομαι και γράφω.

---

[1] http://en.kremlin.ru/events/president/news/67828

[2] https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1704383/nord-stream-2-oi-ipa-apeiloun-me-nees-kuroseis

[3] https://www.jpost.com/international/article-693866

 

11 Σεπτεμβρίου 2001: Η αρχή του παρατεταμένου πολέμου.

Η 11η Σεπτεμβρίου του 2001 σηματοδοτεί μια στροφή στην παγκόσμια ιστορία. Ο «πόλεμος ενάντια στην τρομοκρατία» που ξεκινά μετά τις επιθέσεις στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον, σε συνδυασμό με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ πριν από μία δεκαετία to 1991, τη στρατηγική των νεοσυντηρητικών στις ΗΠΑ για την αναδιάταξη των συνόρων της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής καθώς και την εξασφάλιση της πρόσβασης στις πηγές ενέργειας, διαμόρφωσε νέα δεδομένα στις διεθνείς ισορροπίες.

Και οι δύο πλευρές που ενεπλάκησαν στον πόλεμο, οι ΗΠΑ και η Αλ Κάιντα, μέσα από διαφορετικές αναλύσεις θεωρούσαν ότι ο πόλεμος θα ήταν μακροχρόνιος. Η αμερικανική στρατηγική δεν είχε στόχο την απώθηση της τρομοκρατίας, αλλά την εκρίζωση της, άρα χρειάζονταν χρόνος. Η στρατηγική της Αλ Κάιντα αφορούσε περίπου 20 μέτωπα σύγκρουσης με την Δύση και προωθούσε έναν παρατεταμένο πόλεμο απωλειών και εξουθένωσης του αντιπάλου.

Ο παρατεταμένος πόλεμος δεν τελειώνει με την στρατιωτική ήττα και την απόσυρση της Δύσης από το Αφγανιστάν. Αυτό είναι ένα από τα επεισόδια αυτού του πολέμου. Το ερώτημα που παραμένει ανοικτό είναι αν ο παρατεταμένος πόλεμος θα έχει και άλλα επεισόδια, ή ακόμα αν τελικά θα καταλήξει σε σύγκρουση των πολιτισμών όπως πιστεύει η Αλ Κάιντα.

Τα δύο κείμενα που ακολουθούν έχουν γραφτεί το 2007 στο Monthly Review. Σε αυτά αναλύονται οι στρατηγικές των ΗΠΑ και της Αλ Κάιντα και γίνεται εμφανές ότι η μια στρατηγική είχε μέσα της τους σπόρους της αποτυχίας, ενώ η άλλη εξακολουθεί, έστω εν μέρει, να ισχύει.

■ Η στρατηγική των ΗΠΑ για τον μακροχρόνιο πόλεμο, του Στρατή Αλεξίου

Στις 27 Μαΐου 2006 ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζ. Μπους μίλησε στους αξιωματικούς της στρατιωτικής ακαδημίας West Point. Η ομιλία του έχει εξαιρετική σημασία, γιατί για πρώτη φορά παρουσιάζεται η στρατηγική των ΗΠΑ με συνεκτικό και πολιτικό τρόπο. Στην ουσία πρόκειται για την περιγραφή ενός χρονοδιαγράμματος του πολέμου, που ο ίδιος έχει προδιαγράψει σαν «μακρύ πόλεμο».

Το ιστορικό ανάλογο που χρησιμοποιεί για να περιγράψει τον «πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία» είναι ο Ψυχρός Πόλεμος. Ο τελευταίος είναι ο μόνος για τον οποίο μεγάλα τμήματα του πληθυσμού έχουν πρόσφατες αναμνήσεις, σε αντίθεση με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που μπορεί να ανασυρθεί στη μνήμη ενός μικρού και συνεχώς μειούμενου μέρους του πληθυσμού.

Περιγράφοντας τα γεγονότα που οδήγησαν στον Ψυχρό Πόλεμο, ο Τζ. Μπους επισήμανε: «Το 1947, κομμουνιστικές δυνάμεις απειλούσαν την Ελλάδα και την Τουρκία, η ανασυγκρότηση της Γερμανίας παρέπαιε και η πείνα είχε εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη. Το 1948, η Τσεχοσλοβακία προσχώρησε στον κομμουνισμό, η Γαλλία και η Ιταλία βάδιζαν προς την ίδια κατεύθυνση και το Βερολίνο είχε αποκλεισθεί με διαταγές του Ιωσήφ Στάλιν. Το 1949, η ΕΣΣΔ απέκτησε πυρηνικά όπλα που έδωσαν τη δυνατότητα στον νέο εχθρό μας να επιφέρει καταστροφικά πλήγματα στην πατρίδα μας. Και λίγες εβδομάδες αργότερα, οι κομμουνιστικές δυνάμεις κέρδισαν την επανάστασή τους στην Κίνα και έστρεψαν το πολυπληθέστερο κράτος στον κόσμο στον κομμουνισμό. Το καλοκαίρι του 1950, επτά βορειοκορεατικές μεραρχίες διέσχισαν τα σύνορα με τη Νότια Κορέα, σηματοδοτώντας την έναρξη της πρώτης στρατιωτικής σύγκρουσης του Ψυχρού Πολέμου. Όλα αυτά έγιναν μέσα σε πέντε μόνο χρόνια από τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου».

Ο Τζ. Μπους περιγράφει πώς ο Χ. Τρούμαν διαμόρφωσε, μέσα από την πλημμυρίδα των γεγονότων, το πλαίσιο μιας μελλοντικής νίκης: «Ο πρόεδρος Τρούμαν διαμόρφωσε ένα καθαρό δόγμα. Σε ομιλία του στο Κογκρέσο ζήτησε στρατιωτική και οικονομική βοήθεια για την Ελλάδα και την Τουρκία και ανακοίνωσε ένα νέο δόγμα που θα καθοδηγούσε την αμερικανική πολιτική καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Είπε στο Κογκρέσο: “Η πολιτική των ΗΠΑ πρέπει να είναι η υποστήριξη των ελεύθερων λαών που αντιστέκονται στις προσπάθειες υποταγής τους από ένοπλες μειονότητες ή από εξωτερικές πιέσεις”. Με αυτό το νέο δόγμα και με τη βοήθεια που το υλοποιούσε, η Ελλάδα και η Τουρκία σώθηκαν από τον κομμουνισμό και σταμάτησε η σοβιετική επέκταση στη Νότια Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή».

Για τον Τζ. Μπους έχει ωριμάσει ο χρόνος διατύπωσης μιας νέας παραλλαγής του δόγματος που ίσχυε στον Ψυχρό Πόλεμο: «Σήμερα, στις αρχές του νέου αιώνα, έχουμε πάλι εμπλακεί σε έναν πόλεμο που δεν μοιάζει σε κανέναν από τους προηγούμενους που πολέμησε το έθνος μας – και, όπως οι Αμερικανοί την εποχή του Τρούμαν, βάζουμε τα θεμέλια για τη νίκη».

Σε αντίθεση με τη στρατηγική του Τρούμαν, η στρατηγική του Μπους έχει ένα έντονο συστατικό στοιχείο «απώθησης»: Το πρόβλημα δεν είναι η μείωση αυτού που αποκαλεί τρομοκρατική απειλή, αλλά η πλήρης εκρίζωσή της: «Οι εχθροί που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι κατά πολύ διαφορετικοί από τους εχθρούς που αντιμετωπίσαμε στον Ψυχρό Πόλεμο. Στον Ψυχρό Πόλεμο αποτρέψαμε τη σοβιετική επιθετικότητα μέσα από μια πολιτική αμοιβαία εγγυημένης καταστροφής. Σε αντίθεση με την ΕΣΣΔ, οι τρομοκράτες που αντιμετωπίζουμε σήμερα κρύβονται σε σπηλιές και σκιές – και εμφανίζονται για να επιτεθούν σε ελεύθερα έθνη από τα μέσα. Οι τρομοκράτες δεν έχουν σύνορα για να προστατεύσουν, ούτε πρωτεύουσα για να υπερασπισθούν. Δεν μπορεί να ισχύσει η αποτροπή, αλλά μπορεί να ηττηθούν. Η Αμερική θα πολεμήσει τους τρομοκράτες σε κάθε πεδίο μάχης και δεν θα εγκαταλείψουμε μέχρις ότου αυτή η απειλή για τη χώρα μας εκλείψει... Σε αυτόν τον νέο πόλεμο, διατυπώσαμε ένα καθαρό δόγμα. Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, είπα σε μια κοινή συνεδρίαση του Κογκρέσου: Η Αμερική δεν κάνει διάκριση μεταξύ των τρομοκρατών και των χωρών που τους υποθάλπουν... Στους μήνες που ακολούθησαν, ξεκαθάρισα τις αρχές που μας καθοδηγούν σε αυτόν τον πόλεμο: Η Αμερική δεν θα περιμένει να της ξαναεπιτεθούν. Θα αντιμετωπίσουμε τις απειλές πριν υλοποιηθούν πλήρως. Θα παραμείνουμε στην επίθεση ενάντια στους τρομοκράτες, πολεμώντας τους στο εξωτερικό έτσι ώστε να μην είμαστε υποχρεωμένοι να τους αντιμετωπίσουμε μέσα στην πατρίδα».

Σε αντίθεση με τον Ψυχρό Πόλεμο, ο Τζ. Μπους ελπίζει στη δημιουργία επιθετικών συμμαχιών και όχι αμυντικών, όπως ήδη διαφαίνεται στο ΝΑΤΟ: «Σε αυτόν τον νέο πόλεμο, έχουμε βοηθήσει στο μετασχηματισμό παλιών εχθρών σε δημοκρατικούς συμμάχους. Όπως μια παλαιότερη γενιά Αμερικανών βοήθησε στη μετατροπή της Γερμανίας και της Ιαπωνίας από κατακτημένους αντιπάλους σε δημοκρατικούς συμμάχους... Σε αυτόν τον νέο πόλεμο, έχουμε διαμορφώσει νέες συμμαχίες και έχουμε μεταμορφώσει παλιές, για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του νέου αιώνα. Μετά την επίθεση στη χώρα μας, σχηματίσαμε τη μεγαλύτερη συμμαχία στην ιστορία για να πολεμήσουμε ενάντια στην τρομοκρατία. Περισσότερες από ενενήντα χώρες συνεργάζονται σε μια παγκόσμια εκστρατεία εξάλειψης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καταστολής των τρομοκρατικών λειτουργιών και παραπομπής των τρομοκρατών στη δικαιοσύνη... Για πέντε δεκαετίες το ΝΑΤΟ δεν αναπτύχθηκε ποτέ έξω από την Ευρώπη. Σήμερα, το ΝΑΤΟ ηγείται των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν, εκπαιδεύει ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας στη Βαγδάτη, παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια στα θύματα των σεισμών στο Πακιστάν και εκπαιδεύει μονάδες διατήρησης της ειρήνης στο Σουδάν. Η συμμαχία, που ορισμένοι έλεγαν ότι έχασε το σκοπό της μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, αντιμετωπίζει τώρα τις προκλήσεις του 21ου αιώνα».

Όσο για το χρόνο διάρκειας του πολέμου, αυτός προβλέπεται πολυετής: «Τώρα η τάξη του 2006 μπαίνει σε έναν μεγάλο αγώνα – και το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από τη δική σας ηγεσία. Ο πόλεμος άρχισε επί των ημερών μου – αλλά θα τελειώσει στη δική σας εποχή. Η δική σας γενιά θα μας φέρει τη νίκη στον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία».

Αν και αυτή η ομιλία δεν έχει νέα στοιχεία, εντούτοις για πρώτη φορά θέτει ένα γενικότερο πλαίσιο που τα περιλαμβάνει με ιεράρχηση και συνοχή. Ένα σύνολο ιδεών, αρχών και στόχων μπαίνουν τώρα κάτω από την αιγίδα μιας συνολικότερης στρατηγικής. Δίνεται επομένως η ευκαιρία για διαμάχες επάνω στη συγκεκριμένη στρατηγική – γεγονός που ίσχυσε για πολλά χρόνια και για τη στρατηγική του Ψυχρού Πολέμου.

Αναλύοντας αυτή τη στρατηγική μπορούμε να θέσουμε ένα πρώτο ερώτημα. Έχει εντοπισθεί σωστά ο αντίπαλος; Αν η «τρομοκρατία», όπως ορίζεται από την κυβέρνηση Μπους, ταυτίζεται με το ριζοσπαστικό Ισλάμ, τότε τα πράγματα πηγαίνουν προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση· προς αυτή που ο Μπιν Λάντεν περιγράφει ως ανυποχώρητη «σύγκρουση των πολιτισμών».

Αν η «τρομοκρατία» είναι η απάντηση των φτωχών λαών, εθνικών ομάδων, επαναστατικών πρωτοβουλιών κ.λπ. απέναντι στη στρατιωτική δυσυμμετρία της Δύσης, τότε τα πράγματα πηγαίνουν προς άλλη κατεύθυνση. Τότε έχουμε στρατιωτικοποίηση της αντιπαράθεσης του κέντρου (Δύση) με την περιφέρεια (Τρίτος Κόσμος).

Μέσα στα πλαίσια αυτά, ένα δεύτερο ερώτημα αφορά τη λογική της ανάσχεσης και τη λογική της απώθησης. Το κατά πόσο αυτές οι δύο διαστάσεις μιας στρατηγικής μπορούν να εφαρμοσθούν μεμονωμένα ή με ποιον συνδυασμό μεταξύ τους είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Είναι όμως βέβαιο ότι κάθε φορά η επιλογή της μιας εξ αυτών θα δημιουργεί συζητήσεις και διαμάχες στη Δύση.

Ένα τρίτο ερώτημα σχετίζεται με την προοπτική και τη μελλοντική αρχιτεκτονική του παγκόσμιου συστήματος, μετά την εφαρμογή αυτής της στρατηγικής. Θα είναι ένα μονοπολικό ή ένα πολυπολικό σύστημα; Στο σημείο αυτό, ακόμα και οι εμπνευστές αυτής της στρατηγικής γνωρίζουν ότι καμιά απάντηση δεν είναι προφανής.

■ Η στρατηγική της Αλ Κάιντα για τον παρατεταμένο πόλεμο, του Ηλία Σταυρίδη

Τον Απρίλιο του 2006, ο Οσάμα Μπιν Λάντεν με ένα μαγνητοσκοπημένο ντοκουμέντο 7.000 λέξεων είχε αναπτύξει τη φιλοσοφία του για τον «μακροχρόνιο πόλεμο» από την πλευρά της Αλ Κάιντα.

Το κείμενο χαρακτηρίζεται σαν ένας συνδυασμός τριών τάσεων. Πρώτον, η ανάδειξη της ανάμειξης της Αλ Κάιντα σε όλες τις συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκεται το μουσουλμανικό στοιχείο. Δεύτερον, η σταθερή υπενθύμιση ότι πρόκειται για μια «σύγκρουση των πολιτισμών» (κάτι στο οποίο η κυβέρνηση Μπους αποφεύγει συστηματικά να αναφέρεται, υποβαθμίζοντας τη σύγκρουση στο επίπεδο της αντιμετώπισης ενός δικτύου τρομοκρατικών ομάδων), με στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη κινητοποίηση των μουσουλμάνων. Τρίτον, η προώθηση μιας ενότητας βασισμένης στο θρησκευτικό δόγμα, με την εμφάνιση ιδεολογικών παραμέτρων –εκτός των πολιτικών και στρατιωτικών– που έχουν ιδιαίτερη ουσιαστική και συμβολική σημασία για τους μουσουλμάνους.

Κατά τον Μπιν Λάντεν, η σύγκρουση με τη Δύση επεκτείνεται σε περισσότερα από είκοσι μέτωπα, σε παγκόσμια κλίμακα:

• Το Ιράκ αποτελεί το κεντρικό μέτωπο, με ειδικότερο επίκεντρό του την περιοχή της Βαγδάτης.

• Το Αφγανιστάν εξακολουθεί να είναι ανοικτό μέτωπο, στο οποίο η Αλ Κάιντα αντιπαρατίθεται με το ΝΑΤΟ.

• Η Δύση βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με το «έθνος μας» (το έθνος προσδιορίζεται σαν το σύνολο του Ισλάμ), που παίρνει τη μορφή «σταυροφορίας».

• Μια από τις εκδηλώσεις αυτής της σταυροφορίας είναι η στάση που κρατά η Δύση απέναντι στη Χαμάς, απορρίπτοντας τη διά εκλογής επιλογή του παλαιστινιακού λαού.

• Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι ένας χώρος σύμπραξης «των σταυροφόρων με τον παγανιστικό βουδισμό» – προφανώς η Κίνα αντιπροσωπεύει το βουδισμό, κατά την άποψή του.

• Οι μαχητές του Ισλάμ πρέπει να αντισταθούν σε κάθε προσπάθεια της Δύσης να αποκόψει το Νταρφούρ από το υπόλοιπο Σουδάν.

• Ο αγώνας του Ισλάμ συνεχίζεται στην Τσετσενία.

• Οι μουσουλμάνοι θα συνεχίσουν τον αγώνα τους στη Βοσνία.

• Δεν μπορεί να κλείσει για το Ισλάμ το μέτωπο του Ανατολικού Τιμόρ.

• Το Κασμίρ εξακολουθεί να είναι χώρος επέμβασης για τους μουσουλμάνους.

• Θάνατος στον «λακέ του Μπους στο Πακιστάν» Περβέζ Μουσάραφ, και ανατροπή του καθεστώτος του.

• Ο βασιλιάς Αμπντάλα της Σαουδικής Αραβίας είναι υπόλογος «για υποτακτικότητα και εξευτελισμό».

• Ο παγκόσμιος πόλεμος που βρίσκεται σε εξέλιξη δεν είναι μια «σύγκρουση των πολιτισμών», αλλά μια «επίθεση του δικού τους πολιτισμού ενάντια στον δικό μας πολιτισμό».

• Οι λαοί της Δύσης είναι εξίσου ένοχοι με τους ηγέτες τους, γιατί «ο πόλεμος αποτελεί κοινή ευθύνη των λαών και των κυβερνήσεων».

• Δεν υπάρχει περιθώριο για διάλογο με τη Δύση στο βαθμό που έχει απορρίψει τις προτάσεις της Αλ Κάιντα για «εκεχειρία».

• Η Γαλλία είναι ένοχη για την απαγόρευση της μαντίλας στα σχολεία.

• Εξακολουθεί να ισχύει η ποινή του συγγραφέα Σαλμάν Ρουσντί στο βαθμό που παραμένει «άπιστος».

• Δεν μπορεί να υπάρξει συγγνώμη για τα δανέζικα σκίτσα του προφήτη Μωάμεθ· οι υπεύθυνοι πρέπει «τιμωρηθούν» με την αρμόζουσα στην περίπτωση ποινή.

• Αν και δεν αναφέρεται, παρά μόνο εμμέσως, η Αίγυπτος παραμένει ένα μέτωπο πολέμου για την Αλ Κάιντα.

• Το σημείο αφετηρίας εξακολουθεί να είναι η 11η Σεπτεμβρίου 2001, η επονομαζόμενη «κατάκτηση του Μανχάταν», επομένως οι ΗΠΑ συνεχίζουν να αποτελούν μόνιμο στόχο της οργάνωσης.

Το αποκαλούμενο από πολλούς αναλυτές μανιφέστο του Μπιν Λάντεν χαρακτηρίζεται από θρησκευτική απολυτότητα. Τα πάντα προβάλλονται με όρους προστασίας του «μονοθεϊσμού» της μουσουλμανικής θρησκείας, και η τάση αυτή αντανακλάται και στο στρατιωτικό δόγμα της Αλ Κάιντα.

Το τελευταίο, χωρίς να αναφέρεται άμεσα από τον Μπιν Λάντεν, όπως είχε συμβεί σε άλλες περιπτώσεις είναι εύκολο να ανασυσταθεί από τα συμφραζόμενα του. Όσον αφορά τη θρησκευτική βάση του δόγματος, υπάρχουν δύο άξονες. Ο πρώτος αναφέρεται στην «πλήρη νίκη» και αντανακλά τη θρησκευτική απολυτότητα. Ο δεύτερος υποδεικνύει τη «συλλογική συμμετοχή» των μουσουλμάνων, που αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση κάθε στρατιωτικής στρατηγικής του Ισλάμ.

Η στρατιωτική βάση του δόγματος διαμορφώνεται: πρώτον, από την προώθηση ενός παρατεταμένου «πολέμου απωλειών»· δεύτερον, από «τη γνώση του πολέμου του εχθρού»· τρίτον, από την ψυχολογική/θρησκευτική «προετοιμασία των μαχητών»· τέταρτον, από την ευελιξία που θα οδηγήσει στην «πολιτική των χιλίων πληγμάτων»· πέμπτο, από «την αποφυγή των σκληρών στόχων» και την εξουθένωση του εχθρού.

Το στρατιωτικό δόγμα της Αλ Κάιντα εμπεριέχει, χωρίς να το αναφέρει, και τη χρησιμοποίηση των μέσων μαζικής επικοινωνίας της Δύσης. Οι κινήσεις του ίδιου του Οσάμα Μπιν Λάντεν είναι η επιτομή της επιτυχούς διασύνδεσης των «στρατιωτικών μέσων» και της επικοινωνιακής διάστασης του «πολέμου του Ισλάμ», που πρέπει να προωθούνται ταυτόχρονα. Αυτή η διασύνδεση έχει τη δική της, επιμέρους τακτική, που συνίσταται στη βασική αρχή: διασπορά των στρατιωτικών και άλλων συγκρούσεων –όπως προαναφέραμε, ο Μπιν Λάντεν αναπτύσσει τη θέση για είκοσι μέτωπα αντιπαράθεσης με τη Δύση– και ταυτόχρονα εστίαση της προσοχής των μίντια στον ίδιο τον Οσάμα Μπιν Λάντεν και σε έναν περιορισμένο αριθμό ηγετικών στελεχών της Αλ Κάιντα που αποτελούν τα σύμβολα της οργάνωσης. Οι στόχοι της επικοινωνιακής στρατηγικής της Αλ Κάιντα είναι η ανύψωση του ηθικού των μουσουλμανικών πληθυσμών, η «συμμετοχή των νέων στη μάχη» και η αύξηση της «υποστήριξης» από τους απανταχού της γης μουσουλμάνους.

Το αν η εμπλοκή των μουσουλμάνων σε όλες, σχεδόν, τις συγκρούσεις και τις κυριότερες ιδεολογικές αντιπαραθέσεις που γεννούν οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες της Δύσης αποτελεί ένδειξη ισχύος, ή μια προσπάθεια του Οσάμα Μπιν Λάντεν να αναπτερώσει το ηθικό της οργάνωσής του (που βρίσκεται σε δύσκολη θέση, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης των ΗΠΑ), θα φανεί στο άμεσο μέλλον. Εξάλλου, σύμφωνα με τους εμπλεκόμενους –και εδώ φαίνεται να συμφωνούν η κυβέρνηση του Τζωρτζ Μπους και η Αλ Κάιντα– ο πόλεμος θα είναι μακροχρόνιος.

 

Αφγανιστάν: Terrorland

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

 

Όσοι ειδικοί γνώριζαν την εσωτερική κατάσταση στο Αφγανιστάν, δεν εξεπλάγησαν καθόλου από την τρομοκρατική επίθεση στην Καμπούλ. Και αυτό γιατί το ISIS-Khorasan(το Ισλαμικό Κράτος-Χορασάν, ΙΚ-Χ) αποτελεί τον υπ΄ αριθμόν ένα, εχθρό των Ταλιμπάν.

Οι δύο επιθέσεις αυτοκτονίας, με τον άγνωστο ακόμα τελικό αριθμό θυμάτων, έξω από το αεροδρόμιο της Καμπούλ, αποτελούν την φυσική συνέπεια μιας εχθρότητας η οποία σύντομα αναμένεται να μετεξελιχθεί σε εμφύλιο πόλεμο στο Αφγανιστάν. Οι του ΙΚ-Χ οι οποίοι είχαν επιτεθεί στις δυνάμεις των Ταλιμπάν και όταν εισέρχονταν στην Καμπούλ, με τις επιθέσεις αυτές έκαναν γνωστές τις προθέσεις τους. Για τους Ταλιμπάν, το πρόβλημα έχει δύο διαστάσεις, μία εσωτερική και μία εξωτερική.

Η εσωτερική διάσταση

Οι Ταλιμπάν είναι Αφγανοί και ο στόχος τους είναι η διοίκηση του κράτους του Αφγανιστάν, με βάση τις δικές τους αντιλήψεις (επιβολή ισλαμικού νόμου κλπ). Με το δεδομένο αυτό θα πρέπει να αποκτήσουν πλήρη έλεγχο του εσωτερικού της χώρας. 

Στην περιοχή του Παντσίρ υπάρχουν δυνάμεις που κινούνται κοντά στο ανατραπέν καθεστώς, όπως υπάρχουν και δυνάμεις της Βόρειας Συμμαχίας στις βόρειες περιφέρειες της χώρας. Οι Ταλιμπάν θεωρούν ότι θα αντιμετωπίσουν αυτά τα προβλήματα με πολιτικούς και στρατιωτικούς όρους. Αντίθετα, δεν είναι διατεθειμένοι να ανεχθούν την δημιουργία ζωνών τρομοκρατία μέσα στο Αφγανιστάν και μάλιστα από πυρήνες του ΙΚ-Χ, αλλά και της Αλ Κάιντα.

Από την πλευρά του το ΙΚ-Χ φιλοδοξεί να σταθεροποιήσει την βάση του στο Αφγανιστάν και να καλύψει με την δράση του την περιοχή Αφγανιστάν, Πακιστάν και κάποιων περιοχών της Κεντρικής Ασίας. 

Η βασική κατεύθυνση της δράσης του είναι διεθνιστική, δεν θέλει να περιορίζεται στα όρια του Αφγανιστάν. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια το ΙΚ-Χ έχει επιδοθεί σε εκτεταμένη τρομοκρατική δράση και ενάντια σε αμάχους στο Αφγανιστάν, χρησιμοποιώντας περισσότερο τακτικές επιθέσεων αυτοκτονίας. Οι Αμερικανοί εκτιμούν την δύναμη του σε περίπου 2.000 τζιχαντιστές. 

Στις τάξεις του έχουν καταφύγει και ακραία στοιχεία των Ταλιμπάν, αλλά αυτή η διαδικασία δεν είχε συνέχεια.

Με την ανακήρυξη του Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν, η Αλ Κάιντα εξέδωσε ανακοίνωση υποστήριξης. Αλλά πλέον η Αλ Κάιντα δεν είναι αυτή που ήταν παλιά, δηλαδή μια επικίνδυνη τρομοκρατική οργάνωση, για την εξάλειψη της οποίας ξεκίνησε ο εικοσαετής πόλεμος στο Αφγανιστάν. 

Είναι μια οργάνωση με λίγους μαχητές, κάποιες εκατοντάδες και χωρίς μεγάλες επιχειρησιακές δυνατότητες, σε σύγκριση με τον κύριο όγκο των δυνάμεων της στην Αφρική.

Σε αυτή την φάση, αυτό που αναζητείται είναι μια συνύπαρξη της Αλ Κάιντα με τους Ταλιμπάν, αρκεί η πρώτη να μην αναλάβει τρομοκρατική δράση. Στην επέλαση των Ταλιμπάν που κατέληξε στην κατάληψη της Καμπούλ, η Αλ Κάιντα συμπαρατάχθηκε μαζί τους σε 15 από τις 35 περιφέρειες της χώρας. Με τα δεδομένα αυτά, οι σχέσεις των δύο πλευρών είναι ανοικτές.

Η εξωτερική διάσταση:

Οι Ταλιμπάν κατανοούν καλά ότι θα πρέπει να έχουν το μονοπώλιο της εξουσίας μέσα στην χώρα, χωρίς αμφισβητήσεις από τρομοκρατικές οργανώσεις. Αυτό αποτελεί την προϋπόθεση για την δημιουργία σχέσεων με ξένες χώρες. Τόσο η Ρωσία, όσο και η Κίνα έχουν κάνει σαφές, ότι για να προχωρήσουν οι σχέσεις τους με το καθεστώς των Ταλιμπάν, πρέπει να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι εξαγωγής τρομοκρατίας από ομάδες που εδρεύουν στο Αφγανιστάν.

Εξίσου σαφές έχει γίνει ότι οι τρίτες χώρες δεν θεωρούν τους Ταλιμπάν τρομοκράτες, αλλά αφγανική πολιτική οργάνωση, η οποία θα πρέπει να βαδίσει στην ίδια κατεύθυνση πολέμου ενάντια στην διεθνή τρομοκρατία. Επομένως, το θέμα του ξεριζώματος της διεθνούς τρομοκρατίας από το Αφγανιστάν αποτελεί για τους Ταλιμπάν υπαρξιακό ζήτημα, αφού συνδέεται μεταξύ άλλων και με την εισροή ξένων κεφαλαίων στην χώρα. 

Οι Ταλιμπάν ως Αφγανοί, δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την άμεση υποστήριξη από αραβικές χώρες. Σε αντίθεση με το ΙΚ-Χ και την Αλ Κάιντα που στηρίζουν την δραστηριότητα τους, εν μέρει σε πόρους αραβικής προέλευσης.

Μέχρι σήμερα, οι Ταλιμπάν δηλώνουν ότι ενδιαφέρονται για διπλωματικές σχέσεις με διάφορες χώρες. Πρόκειται για μία πολιτική κατεύθυνση που βρίσκεται τελείως έξω από την λογική της δραστηριότητας των τζιχαντιστών, οι οποίοι ενδιαφέρονται για την διεθνοποίηση της τρομοκρατίας.

Αν και φαίνεται ότι το ΙΚ-Χ και η Αλ Κάιντα μπορεί να βρίσκονται κοντά, προς το παρόν αυτό δεν ισχύει. Το ΙΚ-Χ και γενικότερα το ΙΣ είναι απομονωμένη οντότητα. Αντίθετα, μετά από τόσα χρόνια η Αλ Κάιντα έχει αποκτήσει επαφές με διάφορες μουσουλμανικές πρωτεύουσες και το status της είναι ανώτερο από αυτό του ΙΚ. Τα μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν ότι και η Αλ Κάιντα βρίσκεται στο στόχαστρο του ΙΚ-Χ. Μια εκτίμηση που γίνεται σοβαρότερη, αν συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι αρκετά από τα ηγετικά στελέχη του ΙΚ-Χ προέρχονται από την Αλ Κάιντα.

Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Ταλιμπάν θα εμπλακούν σε εσωτερικές συγκρούσεις, άγνωστης διάρκειας, μέχρις ότου εδραιώσουν την εξουσία τους, αν τελικά το καταφέρουν. Μέχρι τότε, το Αφγανιστάν θα είναι ένα ναρκο-τρομοκρατικό κράτος, από το οποίο θα κινδυνεύει η σταθερότητα της Κεντρικής Ασίας.

Αυτή η σταθεροποίηση του Αφγανιστάν αποτελεί την προϋπόθεση για να αρχίσουν να παίρνουν υπόσταση τα ποικίλα γεωπολιτικά σενάρια που αναπτύσσονται συνεχώς, χωρίς όμως να έχουν τις περισσότερες φορές, πραγματική υπόσταση.

 

Θρασύτατη δήλωση από το Τουρκικό ΥΠΕΞ: «Ασφαλές καταφύγιο τρομοκρατών με ιστορικό η Ελλάδα»

Νέα επίθεση κατά της Ελλάδας καιτου Νίκου Δένδια εξαπέλυσε ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ, Tanju Bilgiç, επιχειρώντας για ακόμη μία φορά να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα και να «σώσει» ό,τι δεν σώνεται για την ισλαμοφασιστική κυβέρνηση της δικής του χώρας. Άλλωστε, το twitter και το facebook είναι οι μόνοι χώροι στους οποίους μπορούν να «περάσουν» κάπως την προπαγάνδα τους μια και στο… «πεδίο» έχουν καταστεί ανίκανοι.

 

Δυστυχώς για τους τούρκους, το πλήθος των τεκμηρίων και των αποδείξεων που,  ακόμη κι ο πιο αδαής χρήστης του διαδικτύου μπορεί εύκολα να βρει, καθιστά τις δηλώσεις του Έλληνα ΥΠΕΞ ακριβείς κι αξιόπιστες πέραν κάθε αμφιβολίας και πιθανότητας αμφισβήτησης.

Διά του λόγου το αληθές, οι παρακάτω φωτογραφίες, αν μη τι άλλο, αποδεικνύουν την σχέση τούρκων στρατιωτών και πολιτών με τον ISIS και άλλες τρομοκρατικές ομάδες. 

 

 

Ο καιρός των καταιγίδων...

Χθες, η "Ευρώπη", όχι οι λαοί της αλλά ό,τι θεωρητικά τους εκπροσωπεί, μνημόνευσε τα θύματα της τρομοκρατίας, θέλοντας έτσι να μεταδώσει ένα συμβολικό μήνυμα… "δημοκρατίας" κι αποφασιστικότητας… αποφασιστικότητας απέναντι σε κάθε μορφή βίας, εξαιρουμένης ασφαλώς της κρατικής και αστυνομικής βίας οι οποίες είναι πάντοτε δικαιολογημένες από εκείνους που διαχειρίζονται τα δημόσια πράγματα.

Υπό αυτό το πρίσμα δεν θεωρούνται, δεν λογίζονται κι άρα δεν μνημονεύτηκαν ως θύματα τρομοκρατίας και βίας ο σέρβικος λαός για παράδειγμα, ο ουκρανικός λαός για παράδειγμα…  εμείς, ως θύματα οικονομικής και εν γένει θεσμικής τρομοκρατίας… όλοι οι ευρωπαίοι πολίτες που ζούμε υπό το κλίμα σταδιακής αναστολής των ατομικών, κοινωνικών, πολιτικών (που οδηγεί σε κατάργηση) δικαιωμάτων μας!    

Πολλά τα παραδείγματα βίας και τρομοκρατίας παντού στον κόσμο… όμως, αυτή τη φορά αφορμή γι’ αυτή μου την γραπτή παρέμβαση στάθηκε η κατάληξη του τελευταίου – προφανώς – θύματος του παραλογισμού σε γειτονική μας χώρα, έτσι ακριβώς όπως τον βιώνουμε από πέρσι! Ένα παιδί έχασε την ζωή του… γιατί? Για την "επιβολή" της "τάξης"? Ποιάς "τάξης"? (…)

Ευτυχώς εμείς οι έλληνες απολαμβάνουμε την ηρεμία μας μέσα στον πόνο μας και δεν έχουμε συχνά τέτοια φαινόμενα μιας και κοιμόμαστε τον ύπνο του δικαίου… έχουμε παραδώσει το πνεύμα ρε παιδί μου… είμαστε και ψεκασμένοι… πώς το λένε? Στιγμιαίοι είμαστε! Μεμονωμένα περιστατικά είμαστε! Εν πάση περιπτώσει, το θέμα μας είναι η βία, η κρατική βία και η επιβολή της τάξης, για να μπορούν οι "νοικοκυραίοι" να αισθάνονται ασφαλείς (μέχρι κάποιος να χάσει το παιδί του βεβαίως βεβαίως…).

Δεν χρειάζεται σοφία για να καταλάβει κανείς πως η βία έχει πολλά πρόσωπα και μονάχα έναν στόχο. Να προκαλέσει πόνο! Σαδισμός δίχως φτιασιδώματα. Στεγνό και καθαρό έγκλημα απ’ όπου κι αν προέρχεται! Ακόμη κι αν είναι ενδεδυμένη με το φόρεμα της νομιμότητας!

Όμως, την τάξη δεν την επιβάλλεις με την βία. Την τάξη την επιβάλλεις με δουλειά, πολλή δουλειά… με πολιτισμό, με σεβασμό, με δικαιοσύνη, με προνοητικότητα και με αγάπη. Την επιβάλλεις… αν την επιβάλλεις, με την ψυχή σου και όχι με την τρομοκρατία, όχι με την ισχύ που σου παραχωρείται για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Αρκετά με τις φιέστες!

Ο πολίτης δεν είναι ο εχθρός. Κυρίως δε, όταν ο πολίτης αυτός είναι ένα δεκαπεντάχρονο παιδί που αντί να πετά πέτρες στους δρόμους, πήγαινε ν’ αγοράσει ψωμί για την οικογένειά του… ή όταν ο πολίτης αυτός έχει την «ατυχία» να έχει διαφορετικό χρώμα από το δικό μας… ή όταν ο πολίτης αυτός τυχαίνει να έχει διαφορετικό θρήσκευμα από το δικό μας… ή διαφορετική γλωσσική καταγωγή…    

Ωραίοι οι κλάδοι ελιάς, καλογυαλισμένες κι οι ζυγαριές! Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε… πλην όμως, όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας, όσο κι αν βρίσκουν "πειστικές δικαιολογίες" για να εκφραστούν κι "αναγκαιότητες" για να εφαρμοστούν, δείχνουν ξεκάθαρα που πάει το πράγμα. Σήμερα εκεί, αύριο άλλου, προχθές εδώ… Όσο δεν μιλάμε, όσο δεν εκφράζουμε την αγανάκτηση μας κι όσο δεν απαιτούμε το minimum του σεβασμού και της αξιοπρέπειας που δικαιούμαστε ως άνθρωποι κι ως πολίτες, τόσο περισσότερο θα γιγαντώνεται η κυβερνητική αυθαιρεσία κι ο παραλογισμός. Ένα σου κι ένα μου! Αν τούτο το πράγμα που το λέμε δημοκρατία το αξίζουμε, ε, ας το αποδείξουμε έμπρακτα.

… Κάποιοι πήγαν στο Καστελόριζο γιατί έχασαν τον δρόμο. Ιδού η Ρόδος!