Γεωπολιτική εναντίον γεωοικονομίας: Οι στόχοι της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Κίνας

γράφει ο Goran Nikolic

Οι Βρυξέλλες, που βρίσκονται σε άβολη θέση λόγω της έντασης του ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, προσπαθούν να καθορίσουν μια «συνεκτική στρατηγική» για την αντιμετώπιση της Κίνας. Ωστόσο, ενώ η θέση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Ζοζέπ Μπορέλ, καθώς και της κυρίαρχης ομάδας της διοίκησης στις Βρυξέλλες, είναι «φιλοατλαντική», δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για την πλειοψηφία όσων έχουν τον κύριο λόγο στη διαμόρφωση της πολιτική της ΕΕ, συγκεκριμένα τις πολιτικές και επιχειρηματικές ελίτ σε εθνικό επίπεδο. Το πώς θα συμφιλιωθούν αυτά τα δύο ρεύματα και πώς θα βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ της φαινομενικά απαραίτητης εγγύτητας με την Ουάσιγκτον και της διατήρησης οικονομικά στενών σχέσεων με το Πεκίνο, είναι ένα δύσκολο ερώτημα. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2023/09/03/geopolitiki-enantion-geooikonomias/

Το Δημόσιο Χρέος των ΗΠΑ

γράφει ο Σπύρος Αξαρλής

Το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ αυξάνεται σταθερά όλα αυτά τα χρόνια. Από το 2000 έως το 2023, αυξήθηκε από 5,7 τρισεκατομμύρια σε 31,4 τρισεκατομμύρια δολάρια, που είναι περισσότερο από το 100% του ΑΕΠ των ΗΠΑ .

Η πιο μεγάλη αύξηση του εθνικού χρέους των ΗΠΑ σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, 4,7 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό το ποσό περιλαμβάνει τις δαπάνες που προκύπτουν από τον νόμο περί ανακούφισης και οικονομικής ασφάλειας για τον κορωνοϊό (CARES), του νόμου για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού των οικογενειών (FFCRA), του νόμου περί ενοποιημένων πιστώσεων και του νόμου για το αμερικανικό σχέδιο διάσωσης του 2021. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2023/04/11/to-dimosio-xreos-ton-ipa/

 

G7 vs BRICS

γράφει ο Ηλίας Σταυρίδης

 

Ο συσχετισμός δυνάμεων στην παγκόσμια οικονομία αλλάζει. Η οικονομική ισχύς των BRICS, με τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική, αυξάνεται, δείχνοντας προοπτικές κυριαρχίας απέναντι στη Δύση. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2023/03/19/g7-vs-brics/

Βιομηχανική πολιτική για την ΕΕ

γράφει ο Χρήστος Ευαγγέλου

 

Μία από τις ευρωπαϊκές χώρες που ανησυχούν περισσότερο για τις επιπτώσεις του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού και που πιέζουν περισσότερο για μια σθεναρή απάντηση από τις Βρυξέλλες, είναι η Γαλλία. Στην πραγματικότητα, το Παρίσι θέλει η Ευρωπαϊκή Ένωση να υιοθετήσει μια βιομηχανική στρατηγική «Made in Europe», η οποία θα της επιτρέπει να διατηρήσει το κεφάλαιο και τη μεταποιητική παρουσία στην ευρωπαϊκή επικράτεια και να μειώσει την εξάρτηση από ξένους προμηθευτές. Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://www.geoeurope.org/2023/01/18/biomixaniki-politiki-gia-tin-ee/

Το «δίλλημα Μαλάκκα»

γράφει ο Θάνος Σεραλίδης

Η Ασία, εδώ και μερικές δεκαετίες, έχει γίνει ο κόμβος της παγκόσμιας οικονομίας. Ο άξονας του παγκόσμιου εμπορίου, έχει μετατοπιστεί προς την ήπειρο που περιβάλλεται από τρεις ωκεανούς: Ινδικό, Ειρηνικό και Αρκτικό. Κατά συνέπεια, ακόμη και ο γεωπολιτικός άξονας έχει ουσιαστικά μετακινηθεί από την Ευρώπη προς την Άπω Ανατολή, η οποία μάλιστα έχει γίνει το σκηνικό πιθανής ανάφλεξης για εδαφικές διεκδικήσεις που συνδέονται άμεσα, εκτός από τα ζητήματα εθνικής ισχύος, με την οικονομική και γεωστρατηγική πτυχή. Σε αυτή την περιοχή του πλανήτη, που ονομάζεται Ινδο-Ειρηνικός, οι δύο σημερινές παγκόσμιες δυνάμεις ─οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα─ αντιπαρατίθενται μεταξύ τους όλο και πιο συχνά για περίπου τρεις δεκαετίες ─ ακριβώς λόγω της στρατηγικής σημασίας εκείνων των θαλασσών που, από τον Ειρηνικό έως τον Ινδικό, περιβάλλουν την ασιατική ήπειρο. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2023/01/24/to-dillima-malakka/

Αποπαγκοσμιοποίηση και επαναπαγκοσμιοποίηση

γράφει ο Θάνος Σεραλίδης

Τα τελευταία χρόνια, οι έννοιες της συγκρουσιακής αποπαγκοσμιοποίησης και της επιλεκτικής επαναπαγκοσμιοποίησης, βρίσκονται στο προσκήνιο του προβληματισμού των κυρίαρχων πολιτικών και οικονομικών ελίτ.

Το 2013, η κυβέρνηση Ομπάμα ξεκίνησε ένα πρόγραμμα ολοκλήρωσης της αγοράς της Δύσης με επίκεντρο την Αμερική, τόσο στον Ειρηνικό (TPP) όσο και στον Ατλαντικό (TTIP) που εξαιρούσε την Κίνα και Ρωσία. Το σχέδιο με την ΕΕ ναυάγησε το 2016 λόγω της μη στήριξης της Γαλλίας και της Γερμανίας, ενώ αυτό στον Ειρηνικό μπλοκαρίστηκε από την κυβέρνηση Τραμπ το 2017, επειδή θεωρήθηκε μειονεκτικό για την Αμερική. Αλλά ήταν σαφές ότι σε κάθε περίπτωση είχε ξεκινήσει μια τάση αποπαγκοσμιοποίησης που θα όριζε δύο αντίθετα γεωπολιτικά/γεωοικονομικά μπλοκ: το σινορωσικό και τη συμμαχία των χωρών της Δύσης. Το σχήμα απολυταρχίες vs δημοκρατίες, όπως ορίστηκαν από τον Τζο Μπάιντεν. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/12/05/αποπαγκοσμιοποίηση-και-επαναπαγκοσμ/

Το ευρώ χωρίς τη γερμανική βιομηχανία

γράφει ο Michael Hudson

 

Η αντίδραση στη δολιοφθορά τριών από τους τέσσερις αγωγούς Nord Stream 1 και 2 σε τέσσερα σημεία τη Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου, έχει επικεντρωθεί σε εικασίες για το ποιος το έκανε και εάν το ΝΑΤΟ θα κάνει μια σοβαρή προσπάθεια να ανακαλύψει την απάντηση. Ωστόσο, αντί για πανικό, υπήρξε ένας μεγάλος αναστεναγμός διπλωματικής ανακούφισης, ακόμη και ηρεμίας. Η απενεργοποίηση αυτών των αγωγών τερματίζει την αβεβαιότητα και τις ανησυχίες των διπλωματών των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ που παραλίγο να φτάσει σε αναλογία κρίσης την προηγούμενη εβδομάδα, όταν πραγματοποιήθηκαν μεγάλες διαδηλώσεις στη Γερμανία ζητώντας τον τερματισμό των κυρώσεων και την ενεργοποίηση του Nord Stream 2 για την επίλυση της έλλειψης ενέργειας. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/10/25/to-eyro-xoris-ti-germaniki-biomixania/

Η έλλειψη εργατικού δυναμικού στην Ευρώπη

γράφει ο Μανώλης Μουράτογλου

Οι Βρετανοί, που συμμερίζονται την άποψη της πλειοψηφίας των τοπικών επιχειρηματιών, κατηγορούν το Brexit για την έλλειψη εργατικού δυναμικού, ενώ στην ΕΕ βλέπουν την αιτία αυτού του προβλήματος στην πανδημία του κορωνοϊού, κατά την οποία αυξήθηκαν σημαντικά οι απολύσεις. Ωστόσο, το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού δεν εμφανίστηκε ξαφνικά, αν και τα δύο προαναφερθέντα φαινόμενα το τροφοδότησαν περαιτέρω. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/09/19/i-elleipsi-ergatikoy-dynamikoy-stin-ey/

H γεωοικονομία του λιθίου

γράφει ο Νάσος Πετράκης

Καθώς η παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων αυξάνεται σε όλο τον κόσμο, η ζήτηση για λίθιο, βασικό συστατικό του πιο ευρέως χρησιμοποιούμενου μοντέλου μπαταρίας, αυτού των ιόντων λιθίου, εκτοξεύεται. Ωστόσο, η παραγωγή αυτής της πρώτης ύλης δεν συμβαδίζει με τις ανάγκες. Ο κίνδυνος είναι ότι θα γίνει ένα ολοένα και πιο πολιτικό ζήτημα στον ανταγωνισμό μεταξύ χωρών για την τοπική παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα, μια ευκαιρία για να προωθηθεί η εκβιομηχάνιση. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/09/22/h-geooikonomia-toy-lithioy/

Οι ομαδοποιήσεις της παγκόσμιας οικονομίας

γράφει ο Σπύρος Αξαρλής

 

Τον τελευταίο καιρό, το Πεκίνο διεξάγει διάλογο με τη συλλογική Δύση με σκληρό, ακόμη και αγενή τόνο. Το παλιό τακτ, η συνηθισμένη ανατολική διπλωματία, δομημένη σε αόριστους υπαινιγμούς, έχει εξαφανιστεί. Και από τον περασμένο Φεβρουάριο, το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών έχει αρχίσει να μεσολαβεί πιο αποφασιστικά για τη Ρωσία.

Την Πέμπτη 14 Ιουνίου, το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών εξέπληξε για άλλη μια φορά τη διεθνή κοινότητα με ένα σύντομο, αλλά περιεκτικό σχόλιο. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Zhao Lijiang σημείωσε τη διαφορά στην κατανόηση της φράσης «διεθνής κοινότητα» ανάμεσα σε όλο τον κόσμο και στο δυτικό Τύπο. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/07/15/oi-omadopoiiseis-tis-pagkosmias-oiko/

Η αγορά ουρανίου και η ΕΕ

 γράφει ο Γρηγόρης Κοτσίρης

Σε προηγούμενο κείμενο αναφερθήκαμε στις δυνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει ο πόλεμος στην Ουκρανία, στις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας, σε ό,τι αφορά την αγορά ουρανίου (https://www.geoeurope.org/2022/05/07/i-agora-oyranioy-kai-o-polemos-stin-oyk/). Στο κείμενο που ακολουθεί, αναφερόμαστε κυρίως, στις ευρωπαϊκές αγορές.

Στην Ευρώπη, μιλούν πολύ για το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αλλά από σκοπιμότητα σιωπούν για το εμπλουτισμένο ουράνιο. Ωστόσο, η ΕΕ εξαρτάται περισσότερο από αυτό παρά από το φυσικό αέριο. Ταυτόχρονα, υπάρχει και τεχνολογική εξάρτηση, την οποία οι ευρωπαϊκοί πυρηνικοί σταθμοί δεν θα μπορέσουν να ξεπεράσουν χωρίς σοβαρές ζημιές στην παραγωγή. Το κλείσιμο από τη Μόσχα της «κάνουλας του ουρανίου» απειλεί να υπονομεύσει την παροχή ρεύματος σε ολόκληρες χώρες. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/07/07/i-agora-oyranioy-kai-i-ee/

 

 

 

Ο διάδρομος Βορρά-Νότου

γράφει ο Παύλος Χριστόπουλος 

Στο πλαίσιο του 25ου Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης (SPIEF), υπεγράφη συμφωνία για την ανάπτυξη του διαδρόμου Βορρά-Νότου, ο οποίος θα παρέχει στη Ρωσία σταθερούς διαύλους επικοινωνίας με τη Μέση Ανατολή και τη Νότια Ασία.

Ο μεταφορικός διάδρομος Βορρά-Νότου θα συνδέει το ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσίας με την Ινδία. Αυτός ο διάδρομος θα έχει πολλούς κλάδους, επομένως το έργο είναι γεωπολιτικής σημασίας όσον αφορά τη συμπερίληψη του Ιράν, του Αφγανιστάν και του Πακιστάν στις οικονομικές δραστηριότητες.

 

Η κρίση του σιταριού

 γράφει ο Παύλος Χριστόπουλος

Στον τρίτο μήνα των στρατιωτικών επιχειρήσεων και καθώς πλησιάζει η καλοκαιρινή περίοδος, ο πόλεμος στην Ουκρανία φαίνεται να έχει αποκτήσει μια νέα διάσταση, αυτή της διεθνούς επισιτιστικής κρίσης.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, καθιστά αδύνατη τη σπορά, ενώ η μεταφορά του σιταριού από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας προσκρούει σε θέματα στρατιωτικής ασφάλειας (αποναρκοθετήσεις κ.λπ). Αυτές οι εξελίξεις θα ευθύνονται για τον επόμενο λιμό που θα χτυπήσει τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Στην πραγματικότητα όμως, η τιμή του σιταριού είχε ήδη αρχίσει να αυξάνεται πριν από τον πόλεμο λόγω της χρηματοοικονομικής χειραγώγησης και η άνοδός της είναι μέρος ενός ευρύτερου γεωπολιτικού σχεδιασμού. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/06/09/i-krisi-toy-sitarioy/

Το κόστος ανοικοδόμησης της Ουκρανίας

 γράφει ο Κώστας Κουρτίδης

Η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας θα κοστίσει περίπου 600 δις ευρώ. Αυτή η εκτίμηση προέρχεται από μελέτη του Κέντρου Ερευνών Οικονομικής Πολιτικής (CEPR). Οι καταστροφές από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς και η αναγκαστική διακοπή της βιομηχανικής και αγροτικής παραγωγής, έχουν γονατίσει τη χώρα. Για να ανασυγκροτηθεί θα χρειαστεί την υποστήριξη της Δύσης. Διαβάστε την συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/05/10/to-kostos-anoikodomisis-tis-oykrania/

Η διαδικασία διεύρυνσης των BRICS

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

Η Κίνα θέλει να διευρύνει τη συμμαχία των BRICS, για πρώτη φορά εδώ και μια δεκαετία, σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα.

«Η Κίνα προτείνει να ξεκινήσει η διαδικασία διεύρυνσης των BRICS, να διερευνήσει τα κριτήρια και τις διαδικασίες για την επέκταση και σταδιακά να διαμορφώσει συναίνεση», δήλωσε ο Γουάνγκ Γι, υπουργός Εξωτερικών της Κίνας.

Η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα σχημάτισαν αρχικά το μπλοκ το 2009, με τη Νότια Αφρική να προσχωρεί το 2010. Μετά από μια δεκαετία, κατά τη διάρκεια της οποίας πολλοί αμφισβήτησαν τη βιωσιμότητα του σχήματος, οι παγκόσμιες ισορροπίες οδηγούν στη διεύρυνση του μπλοκ.

Η στρατηγική κατεύθυνση του μπλοκ είναι η συνεργασία Νότου-Νότου, για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής, που κυριαρχείται από τις ΗΠΑ. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/05/21/i-diadikasia-dieyrynsis-ton-brics/

Όψεις της γεωοικονομικής σημασίας της Ουκρανίας

γράφει ο Θάνος Σεραλίδης

Η σημασία της Ουκρανίας υπερβαίνει τον ρόλο της ως χώρου αντιπαράθεσης, ενδιάμεσου κράτους και γεωπολιτικού άξονα που οι μεγάλες δυνάμεις επιδιώκουν να ελέγξουν για τις δικές τους γεωπολιτικές επιδιώξεις. Αυτό το ανατολικοευρωπαϊκό κράτος είναι σημαντικό και από γεωοικονομική άποψη.

Διαθέτει υποδομές που συνδέουν τη Ρωσία με την υπόλοιπη Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων δικτύων αγωγών φυσικού αερίου και αυτοκινητοδρόμων. Ως εκ τούτου, μπορεί να λειτουργήσει ως διάδρομος εμπορίου και ενεργειακών ροών. Επιπλέον, ο ποταμός Δνείπερος ─μια πλωτή οδός─ και η πρόσβαση της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα μέσω του λιμανιού της Οδησσού σημαίνει ότι η γεωγραφία της Ουκρανίας προσφέρει μια βέλτιστη πύλη για συμμετοχή στο διεθνές εμπόριο, ενώ παράλληλα μπορεί να αξιοποιήσει τα οφέλη της, από την προώθηση της ανάπτυξης και της ευημερίας. Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/04/12/opseis-tis-geooikonomikis-simasias-ti/

Το SWIFT ως γεωπολιτικό όπλο

γράφει ο Νάσος Πετράκης

 

Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπόσχονται να απαντήσουν σκληρά σε μια ενδεχόμενη εισβολή στην Ουκρανία από τη Ρωσία. Μεταξύ των διαφόρων κυρώσεων που η Ουάσιγκτον θα ήθελε να επιβάλει, σε συντονισμό με τους Ευρωπαίους συμμάχους της, είναι ο αποκλεισμός της Μόσχας από το δίκτυο SWIFT για πληρωμές: αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό πρότυπο στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/02/01/to-swift-os-geopolitiko-oplo/

Αυξάνονται οι αντίπαλοι του Bitcoin

γράφει ο Μανώλης Μουράτογλου

 

 

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προέτρεψε την κυβέρνηση του Ελ Σαλβαδόρ να αποσύρει το νόμιμο καθεστώς νομίσματος επειδή εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους. Αλλά δεν είναι το μόνο ίδρυμα που απορρίπτει τη διάδοση των κρυπτονομισμάτων.

Μετά την κατάρρευση την περασμένη εβδομάδα στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων οκτώ μηνών, το Bitcoin συνεχίζει να χάνει την αξία του μετά από ένα ασθενικό ράλι. Το εικονικό νόμισμα, μαζί με άλλα κρυπτονομίσματα, έχανε 3,31% στα 36.545 δολάρια και είδε την κεφαλαιοποίησή του να πέφτει στα 691 δισεκατομμύρια δολάρια. Διαβάστε την συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/02/02/ayxanontai-oi-antipaloi-toy-bitcoin/