Η εισβολή στην Ουκρανία και η πολιορκία της Ευρώπης

 

Την ώρα που γράφεται το κείμενο αυτό, οι μάχες μαίνονται στα περίχωρα του Κιέβου και η επόμενη μέρα της ρωσικής εισβολής στα εδάφη της Ουκρανίας, βρίσκει την διεθνή κοινότητα αποσβολωμένη, να παρακολουθεί με φρίκη τα όσα εκτυλίσσονται στην καρδιά της Ευρώπης, με τους Ρώσους αποφασισμένους να επιβληθούν με όποιο κόστος, τους Αμερικάνους να τρίβουν τα χέρια τους από ικανοποίηση για το όποιο πιθανό όφελος και τους Ευρωπαίους σε κατάσταση σύγχυσης να παλινδρομούν μεταξύ έκπληξης κι ανικανότητας.

 

Καθώς φαίνεται, η ρωσική ηγεσία σχεδίασε προσεκτικά τις λεπτομέρειες και προετοίμασε σε βάθος χρόνου την στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία με σκοπό να πληγεί η κυριαρχία της χώρας αλλά και για να συρθεί η Δύση σε μία εκ νέου διαπραγμάτευση των όρων της σχέσης μαζί της. Το προσπάθησε προηγουμένως στην Συρία και την Αφρική διαφορετικά αλλά δεν της βγήκε.

Τρεις πολύ συγκεκριμένες επισημάνσεις με οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα!

1. Η γλωσσολογική ανάλυση του διαγγέλματος Πούτιν[1], με το οποίο ο Ρώσος Πρόεδρος επιχείρησε να νομιμοποιήσει στην συνείδηση της διεθνούς κοινής γνώμης την εισβολή στην Ουκρανία αλλά και την πολιτική που θα ακολουθεί η χώρα από τώρα και στο εξής στο διεθνές πεδίο.

2. Η χλεύη που δοκίμασαν όλοι όσοι υποστήριζαν πως επίκειται ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και κανείς δεν τους ελάμβανε σοβαρά υπόψη.

3. Το πολύ καλά σκηνοθετημένο τηλεοπτικό σόου με τον επικεφαλής της υπηρεσίας των μυστικών υπηρεσιών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Σεργκέι Ναρίσκιν! 

Οι Αμερικάνοι από την άλλη δεν έλεγαν ψέμματα. Γνώριζαν τα σχέδια των Ρώσων και δεν έκαναν τίποτε για να τα ματαιώσουν! Αντίθετα, εξέθεσαν την ουκρανική ηγεσία και τον ουκρανικό λαό στον κίνδυνο που διαφαινόταν και γιγάντωνε.

Παράλληλα δε, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να υπονομεύσουν και να αποτρέψουν την αποπεράτωση του αγωγού Nord Stream 2[2] και τελικά, αφού ολοκληρώθηκε η κατασκευή του, κατάφεραν να ακυρώσουν την λειτουργία του. Mόλις πριν λίγες εβδομάδες, έσπευσαν να … «εκφράσουν επιφυλάξεις ως προς το σκεπτικό του αγωγού East Med θέτοντας “οικονομικά” και “περιβαλλοντικά” ζητήματα…»[3].

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οφείλουμε να αξιολογήσουμε τον ρόλο των Aμερικανών στις εξελίξεις που τρέχουν. Αλλάζει άρδην το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό περιβάλλον για την Ε.Ε. η οποία είναι ανίκανη να δράσει αυτοβούλως και εξαντλείται με σπασμωδικές κινήσεις και σε δηλώσεις άνευ αντικρίσματος. Ο μεγάλος χαμένος θα είναι οι ευρωπαϊκοί λαοί.

Ωστόσο, στις διεθνείς σχέσεις - όπως και σε κάθε άλλη πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας - ο καλύτερος τρόπος για να ελέγχουμε τα πράγματα και να διασφαλίζουμε το ευ ζην, την απρόσκοπτη πολιτική, κοινωνική και οικονομική λειτουργία, την πρόσβαση σε φυσικούς πόρους, την παραγωγή πλούτου και την ανάπτυξη… το καλύτερο εργαλείο που μπορούμε να έχουμε στα χέρια μας είναι η πρόληψη και όχι η εκ των υστέρων θεραπεία. Να δημιουργούμε εξελίξεις και να μην συρόμαστε από αυτές, όποιες κι αν είναι!

Δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση  - στο σύνολό της και οι ευρωπαϊκές χώρες - κάθε μια για λογαριασμό της, τα χρόνια που προηγήθηκαν έως και σήμερα που εξαναγκάζονται να υπάρχουν σε μια νέα πραγματικότητα που δεν αφορά μόνο σε οικονομικούς και δημοσιονομικούς όρους, είχαν άλλη στόχευση.

Αφού ο κ. Πούτιν θέλησε να διανθίσει το διάγγελμά του με ιστορικές αναφορές, αξίζει να μελετήσει κανείς τους λόγους που οδήγησαν τους ευρωπαϊκούς λαούς στο κτίσιμο του λεγόμενου ευρωπαϊκού οικοδομήματος αλλά και στην θεμελίωση αυτού σε ακατάλληλα θεμέλια. Κι αν δεν είναι του παρόντος η ιστορική μελέτη, του παρόντος είναι η κρίση στην Ουκρανία και οι πολεμικές επιχειρήσεις στο έδαφός της.

 

Πολλοί είναι εκείνοι που εκτιμούν ότι το προσφυγικό κύμα από την Ουκρανία προς τις χώρες της Ε.Ε. θα φτάσει τις 5,000,000 ψυχές! Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι θα συμβεί στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας, ούτε και να υπολογίσει αυτή τη στιγμή το εύρος της καταστροφής των υποδομών της.

Ολόκληρη η Ευρώπη δέχεται μεγάλο πλήγμα κι εκ των πραγμάτων θα αυξηθούν, όπως ήδη συμβαίνει, το κόστος της ενέργειας και οι τιμές των βασικών αγαθών και προϊόντων. Στη συνέχεια, θα παρατηρηθεί (εκ νέου) περιορισμός των μετακινήσεων, αύξηση του ατομικού και εθνικού χρέους, μείωση της παραγωγής, αύξηση του κόστους εισαγωγής από τρίτες χώρες - μέσα σε αυτές και οι Η.Π.Α.!

Όλα αυτά, θα οδηγήσουν σε περαιτέρω φτωχοποίηση των ευρωπαϊκών πληθυσμών, σε μείωση της ανταγωνιστικότητας, πιθανόν σε συχνές κατά τόπους κοινωνικές αναταραχές, σε ολοένα και μεγαλύτερες ανισότητες, σε περιορισμό των δημοκρατικών ελευθεριών και σε κατάργηση κεκτημένων που έως τώρα στήριζαν την πολιτική και κοινωνικο-οικονομική λειτουργία.

Εάν η Ε.Ε. είχε προνοήσει, αν είχε φροντίσει για την αυτάρκειά της, αν είχε ισχυροποιήσει τους θεσμούς της κι αν είχε στο επίκεντρό της τον άνθρωπο και τον πολίτη κι όχι τους οικονομικούς δείκτες και την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων, τίποτε από όλα αυτά δεν θα συνέβαινε.

Πολιτική όμως δεν γίνεται με υποθέσεις. Κι αν ότι αναφέρθηκε μόλις προηγουμένως φαντάζει εφιαλτικό σενάριο, τα χειρότερα δεν τα έχουμε καν στο οπτικό μας πεδίο.

 

Η μεγαλύτερη ίσως πρόκληση που θα κληθεί να αντιμετωπίσει σύντομα η Ε.Ε. είναι ο ισλαμικός φονταμενταλισμός (αυτός που οι Βρυξέλλες λόγω ιδεοληψίας, φόβου η και άγνοιας ακόμη χαϊδεύουν και χρηματοδοτούν) και η τουρκική απειλή που για την ώρα περιορίζεται σε σποραδικές τρομοκρατικές επιθέσεις στο έδαφος συγκεκριμένων ευρωπαϊκών χωρών, στη ρητορική μίσους, στις παραβιάσεις του εθνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου της Ελλάδας και της Κύπρου, στην αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδας και της Κύπρου, σε εγκληματικές ενέργειες εις βάρος χριστιανικών πληθυσμών όπου ανταγωνίζεται τα ευρωπαϊκά συμφέροντα (λ.χ. Αφρική, Μέση Ανατολή) κ.λπ. 

 

Μόλις συμβεί ό,τι για το οποίο δεν προετοιμαζόμαστε, η κρίση στην Ουκρανία και η ρωσική εισβολή εκεί θα μοιάζει με αστείο. Και τότε, ούτε οι Η.Π.Α. θα εμπλακούν, ούτε ο Ο.Η.Ε., ούτε το Ν.Α.Τ.Ο. θα παρέμβει. Άλλωστε, ομιλούμε για οργανισμούς παρωχημένους που δεν είναι σε θέση να διασφαλίσουν τίποτε. Ερμηνεύουν το Διεθνές Δίκαιο κατά περίπτωση και το αποτύπωμά τους είναι μάλλον καταστροφικό όπου κι αν βρέθηκαν. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, πως δεν χαίρουν καμίας απολύτως εκτίμησης της κοινωνίας των πολιτών σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο και στερούνται πολιτικής νομιμοποίησης σε κάθε τους δραστηριότητα όπου γης.

Με το βλέμμα στραμμένο στην Ουκρανία σήμερα, ας έχουμε τον νου μας στα ανατολικά και τα νότια όρια της Ευρώπης. κι ας ελπίσουμε ότι η εκτίμησή μου είναι λανθασμένη και ότι δεν ξέρω τι σκέπτομαι και γράφω.

---

[1] http://en.kremlin.ru/events/president/news/67828

[2] https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1704383/nord-stream-2-oi-ipa-apeiloun-me-nees-kuroseis

[3] https://www.jpost.com/international/article-693866

 

Ουκρανία: Επιστρέφει ο κεραυνοβόλος πόλεμος;

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ακολουθεί την πορεία που είχαν προβλέψει πολλοί στρατιωτικοί αναλυτές: μια παρατεταμένη επίθεση με πυραύλους που εκτοξεύονται από μακριά για να καταστρέψουν ουκρανικά αεροδρόμια, αεράμυνα και συστήματα ελέγχου. Παράλληλα, εισβολή χερσαίων δυνάμεων από πολλαπλά σημεία.

Η πλήρης εικόνα του τι συμβαίνει στο έδαφος είναι δύσκολο να υπάρξει σε πραγματικό χρόνο, αλλά ο Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται ότι επέλεξε μια ευρύτερη εκστρατεία με στόχο την αλλαγή καθεστώτος, αντί για μια πιο περιορισμένη εκστρατεία για κατάληψη των εδαφών του Ντονμπάς.

Σύμφωνα με διάφορες πηγές, η Ρωσία είχε συγκεντρώσει δυνάμεις γύρω από την Ουκρανία που αριθμούν περισσότερους από 200.000 στρατιώτες μέχρι τη στιγμή που ο Βλαντιμίρ Πούτιν έδωσε την διαταγή εισβολής. Την ίδια στιγμή, ο τακτικός στρατός της Ουκρανίας αριθμεί περίπου 126.000 στρατιώτες.

Το τι θα συμβεί στη συνέχεια, γίνεται καλύτερα κατανοητό από τον διακηρυγμένο στόχο του Πούτιν να «αποστρατιωτικοποιήσει» αντί να καταλάβει την Ουκρανία, μια χώρα με 41 εκατομμύρια κατοίκους, στο μέγεθος της Γαλλίας.

Αυτό σημαίνει ότι οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις θα πρέπει να διαλυθούν πλήρως, τα οπλικά συστήματα να καταστραφούν και η Ουκρανία να μετατραπεί σε μια ουδέτερη ζώνη. Ο Πούτιν ήταν πολύ συγκεκριμένος σε ότι αφορά την επίτευξη αυτών των στόχων, με τα εδαφικά ζητήματα να βρίσκονται σε δεύτερη μοίρα.

Αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει εξουδετέρωση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, κυρίως στο Ντονμπάς, όπου οι ρωσικές δυνάμεις πιθανότατα θα προσπαθήσουν να τις περικυκλώσουν.

Η Ρωσία δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά μια μακροπρόθεσμη εμπλοκή στην Ουκρανία, επομένως θα πρέπει να διεξάγει έναν κεραυνοβόλο πόλεμο (blitzkrieg). Η Ρωσία έχει αναπτύξει την δική της εκδοχή του δόγματος «Σοκ και Δέος» με συστήματα πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και ακρίβειας και ισχυρό πυροβολικό που της επιτρέπει να επιτεθεί σε ουκρανικά κέντρα διοίκησης και ελέγχου, αποθήκες πυρομαχικών, αεροπορία και αεράμυνα, από απόσταση.

Η άμυνα των Ουκρανών

Πόσο δύσκολο θα είναι για την Ουκρανία να αμυνθεί τώρα που η επίθεση της Ρωσίας έχει ξεκινήσει; Οι Ουκρανοί βρίσκονται σε πολύ δύσκολη θέση και η ηγεσία της χώρας αντιμετωπίζει πολύ δύσκολες επιλογές.

Η Ουκρανία δεν μπορεί να υπερασπιστεί χιλιάδες χιλιόμετρα των συνόρων της - από τη Λευκορωσία στο βορρά μέχρι την Κριμαία στο νότο. Απειλείται από διάφορες κατευθύνσεις και οι δυνάμεις της είναι αρκετά αραιά κατανεμημένες.

Αλλά η πραγματική διαφορά μεταξύ των ρωσικών και των ουκρανικών δυνάμεων είναι στον αέρα. Με βάση τα μέχρι σήμερα γνωστά δεδομένα, αναμένεται ότι οι Ρώσοι θα αποκτήσουν αεροπορική υπεροχή πολύ γρήγορα.

Τα προηγμένα συστήματα αεράμυνας της Ρωσίας, όπως οι πύραυλοι S-400, ευνοούν επίσης τις δυνάμεις της. Αντίθετα, η Ουκρανία διαθέτει παλαιότερη και πιο περιορισμένη αεράμυνα.

Οι Ρώσοι διαθέτουν ένα πολύ σημαντικό οπλοστάσιο σύγχρονων όπλων και δυνατοτήτων στο οποίο η Ουκρανία δεν έχει απάντηση. Η Ουκρανία έλαβε πρόσφατα εξοπλιστικά συστήματα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία, αλλά πρόκειται κυρίως για πυραύλους αέρος-αέρος μικρού βεληνεκούς και αντιαρματικά όπλα.

Με λίγα λόγια, η Ρωσία ξεπερνά την Ουκρανία τόσο σε εξοπλισμούς όσο και σε στρατεύματα. Με την κυριαρχία της Ρωσίας στον αέρα και τα όπλα μεγάλης εμβέλειας, αναμένεται από τους ειδικούς, ότι οι ουκρανικές δυνάμεις σύντομα θα καθηλωθούν.

Εάν οι μάχες εισέλθουν σε ουκρανικές πόλεις, θα μπορούσε να δώσει μια ευκαιρία στις ουκρανικές δυνάμεις. Οι ρωσικές δυνάμεις θα μπορούσαν αρχικά να προσπαθήσουν να παρακάμψουν τις πόλεις.

Αν η Ρωσία προσπαθήσει να καταλάβει - αντί να απειλήσει - το Κίεβο, μια πόλη 2,8 εκατομμυρίων κατοίκων, θα διακινδύνευε πιθανόν, μήνες πολέμου σε αστικό περιβάλλον και θα απαιτούσε όλο το ανθρώπινο δυναμικό που έχει στη διάθεσή της. Ωστόσο, λόγω της πολιτικής σημασίας του Κιέβου, το θέμα παραμένει ανοικτό. Ίσως η αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας, την οποία επικαλείται ο Βλαντιμίρ Πούτιν να μην μπορεί να επιτευχθεί πλήρως, χωρίς τον έλεγχο της πρωτεύουσας.

Το μήνυμα της Ουκρανίας

Σήμερα η Ουκρανία χρησιμοποιείται από την Ρωσία ως παράδειγμα, για να κατανοήσει η παγκόσμια κοινή γνώμη ότι η μεταψυχροπολεμική εποχή, τελείωσε.

Αλλά και η Δύση, οκτώ χρόνια από το «πείραμα» του Μαϊντάν που υποστήριξε, περιορίζεται σε δηλώσεις συμπαράστασης προς την Ουκρανία, ή στην επιβολή οικονομικών κυρώσεων. Γιατί δεν μπορεί να κάνει κάτι περισσότερο. Είναι ένας άλλος τρόπος για να δηλώσει και η Δύση ότι η μεταψυχροπολεμική εποχή έχει τελειώσει. Η Ουκρανία μετατράπηκε από την Δύση σε ένα αντιρωσικό προπύργιο, ενώ όπως φαίνεται δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα αναλώσιμο πιόνι.

Οι γεωπολιτικοί σχεδιασμοί, πολλές φορές εν κενώ και η εικόνα που οι χώρες της Δύσης ήθελαν να εμφανίζουν στο διεθνές ακροατήριο, δεν αντιστοιχούσαν τα τελευταία χρόνια, στις αντικειμενικές και υποκειμενικές τους δυνατότητες να τις υποστηρίξουν πολιτικά και στρατιωτικά. Αυτό φάνηκε από το 2020, όταν οι ΗΠΑ ανέχθηκαν την επίθεση του Ιράν σε αμερικανικές βάσεις ως αντίποινα για την δολοφονία Σολεϊμανί, αλλά και το 2021 όταν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ αποχώρησαν από το Αφγανιστάν, ενώ ήδη και η Γαλλία αποχωρεί από το Μάλι.

Αυτές είναι εξελίξεις που δεν διαφεύγουν της προσοχής των Μεγάλων Δυνάμεων. Η διαπραγμάτευση μεταξύ τους εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι, αλλά πλέον οι όροι έχουν γίνει πιο περίπλοκοι. Πολλά θα εξαρτηθούν από την στάση των ΗΠΑ.

Τώρα, η Ουκρανία σε πρώτο επίπεδο και οι χώρες της ΕΕ σε δεύτερο, θα πληρώσουν το μεγαλύτερο κόστος-πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτισμικό- που θα δημιουργήσει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

 

Ο Πούτιν και η Δύση. Στη μέση ο Καραμήτρος!

 

Καλή κουβέντα για του Ρώσους, την πολιτική τους και την κουλτούρα τους, από εμένα δεν πρόκειται ούτε να ακούσετε ούτε να διαβάσετε. Εξάλλου, έχω εκφραστεί κατ’ επανάληψη επομένως, δεν έχω κάτι καινούριο να πω.

Ωστόσο, δεν μπορώ να μην σημειώσω τούτο: Με αυτήν την πολύ καλά σχεδιασμένη κι ενορχηστρωμένη κρίση που τους τελευταίους μήνες είναι σε εξέλιξη, το λεγόμενο ουκρανικό, αποκαλύφθηκε με τον πλέον θεαματικό τρόπο η ανικανότητα και η ανεπάρκεια ολόκληρου του συστήματος εξουσίας της Δύσης, πολιτικού και στρατιωτικού (συμπεριλαμβανόμενων νεροκουβαλητών και παρατρεχάμενων) απέναντι σε έναν και μόνον άνθρωπο. Έναν!

Ο Πούτιν, κατάφερε – και μάλιστα πολύ εύκολα – να μας ξεφτιλίσει όλους μας σε πολιτικό, διπλωματικό, οικονομικό, ενεργειακό και πολιτισμικό επίπεδο. Ο άνθρωπος παραδίδει μαθήματα γεωστρατηγικής και οφείλουμε να το μάθουμε καλά το μάθημά μας.

Η αλήθεια είναι ότι όλοι μας γνωρίζουμε, δεκαετίες τώρα, πως κάτι δεν πάει καλά. Κι ενώ είχαμε στην διάθεσή μας δέκα, είκοσι, τριάντα χρόνια για να διορθώσουμε τα όποια στραβά κι ανάποδα, δεν κάναμε απολύτως τίποτε. Προφανώς, διότι δεν ξέραμε τι να κάνουμε και πώς να τα κάνουμε ή δεν θέλαμε να τα κάνουμε…

Έτσι, τώρα έχουμε τον κάθε τσόγλανο (βλέπε Ερντογάν) να μας απειλεί και να μας προσβάλλει, και την κάθε λινάτσα (βλέπε Μητσοτάκη, Μέρκελ, Ντράγκι, Λαγκάρντ και λοιπούς) να αποφασίζουν για την δική μας την ζωή και να καταστρέφουν το μέλλον των παιδιών μας.

Επιτρέψαμε σε Αντουανέτες και Λουδοβίκους να επιστρέψουν από τους νεκρούς και αντί για τσουγκράνες και γκιλοτίνες στα χέρια, έχουμε «χρήμα» που δεν έχει κανένα αντίκρισμα. (Όσοι έχετε ταξιδέψει στην Κίνα για παράδειγμα, γνωρίζετε τι εννοώ). Πολιτική ορθότητα λέγεται.

Ψάχνουμε, λέει, οι ευρωπαίοι εναλλακτικές πηγές ενέργειας για να μην εξαρτόμαστε από τη Ρωσία. Την ίδια στιγμή, αφήνουμε το χωράφι μας (στην Ανατολική Μεσόγειο) έκθετο στις βλέψεις και τις διαθέσεις των τούρκων, να διεκδικούν… τον δικό μας πλούτο!

- Πού πάς ρε Καραμήτρο; Αυτή δεν είναι η πιο φυσιολογική αντίδραση; Αυτή δεν θα έπρεπε να είναι η πιο φυσιολογική αντίδραση;

Δεν είμαι μάντης ούτε και προφήτης για να γνωρίζω πως θα εξελιχθούν τα πράγματα σε δέκα ή είκοσι χρόνια από σήμερα… Με μια κάποια βεβαιότητα όμως, μπορώ να υποθέσω – αν συνεχίσουμε έτσι – εμείς στον νότο θα είμαστε περίπου σαν το Ιράκ… σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα τούρκικα και τα αραβικά θα είναι επίσημες γλώσσες και αντί για ευρώ θα παίζουμε με δηνάρια και λίρες για να νιώθουν ασφαλείς οι Η.Π.Α. και οι αντιπρόσωποί τους εδώ.

Και για να μην παρεξηγηθούμε. Όλα αυτά δεν σημαίνουν αλλαγή στρατοπέδου. Εμείς είμαστε η Δύση! Κι εκείνο που έχουμε να κάνουμε είναι να ενισχύσουμε ή να δημιουργήσουμε νέους ισχυρούς θεσμούς. Να αλλάξουμε νοοτροπία, να διορθώσουμε πρακτικές και πολιτικές, και να ενδυναμώσουμε και να υποστηρίξουμε τις σχέσεις μεταξύ μας σε άλλη βάση. Εννοώ, όχι μόνον οικονομική και κατ’ επέκταση δημοσιονομική. Επίσης, έχουμε υποχρέωση να επιλέγουμε καλύτερους ηγέτες-διαχειριστές και αυτό δεν μας το μαθαίνει κανείς! Άρα;

Όσοι ασχολούνται με τις οικοδομές γνωρίζουν ότι αν θέλουν να κατασκευάσουν κάτι γερό, δεν χρησιμοποιούν μπάζα αλλά νέα υλικά και δεν χτίζουν ποτέ σε παλαιότερα θεμέλια. Όμως, κάτι τέτοιο δεν θέλει ιδιαίτερες γνώσεις. Αν δεν το αντιλαμβανόμαστε τότε…      

Μακροχρόνια σύγκρουση για τον θόρυβο της τουαλέτας

γράφει ο Παύλος Χριστόπουλος

Ένα ζευγάρι Ιταλών κέρδισε μια δικαστική μάχη δύο δεκαετιών, καθώς επικαλέστηκε μια διεθνή συνθήκη που υπογράφηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προκειμένου να παράσχει τον αποδεκτό όγκο νερού ενός ξεπλύματος της τουαλέτας.

Η ιστορία ξεκίνησε ως μια τυπική διαμάχη της γειτονιάς, ωστόσο διήρκεσε σχεδόν δύο δεκαετίες και τελικά έφτασε στο Ανώτατο Δικαστήριο της Ιταλίας στα μέσα Ιανουαρίου, αναφέρει η εφημερίδα La Repubblica της Ρώμης. Διαβάστε τη συνέχεια εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/02/03/makroxronia-sygkroysi-gia-ton-thorybo/

Στην Ουκρανία πιθανόν παίζεται η αμερικανική ηγεμονία στην Ευρώπη...

 

 ... Αυτά έγραφα στο "ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ" το 1997! Σχεδόν τίποτε δεν άλλαξε από τότε ή μάλλον, έτσι αποδεικνύεται πως το ταξίδι πίσω στον χρόνο είναι εφικτό.

Ρωσία – Κίνα: Το φυσικό αέριο και τα όρια της συμπόρευσης

 γράφει ο Ηλίας Σταυρίδης

Τις τελευταίες εβδομάδες, δεδομένης της σοβαρής κρίσης στις τιμές της ενέργειας που πλήττει ιδιαίτερα την Ευρώπη, σχολιάστηκαν έντονα τα νέα για τις ροές φυσικού αερίου που στέλνει η Ρωσία μέσω της κρατικής θυγατρικής Gazprom στην Κίνα μέσω του αγωγού φυσικού αερίου «Δύναμη της Σιβηρίας». Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://www.geoeurope.org/2022/01/03/rosia-kina-to-fysiko-aerio-kai-ta-ori/

Ο Δρόμος του Μεταξιού της Τουρκίας

γράφει ο Μανώλης Μουράτογλου

 

Τα drones τα οποία έχουν αναπτυχθεί από διάφορες τουρκικές εταιρείες αποτελούν τον Δρόμο του Μεταξιού της Τουρκίας. Μια αλυσίδα συμμαχιών που εκτείνεται από τη Λιβύη, τη Συρία, το Κατάρ, την Ουκρανία, το Αζερμπαϊτζάν, μέχρι το Μαρόκο και με φιλοδοξίες για επέκταση και σε άλλες χώρες της Αφρικής, όπως η Τυνησία, της Μέσης Ανατολής, όπως η Σαουδική Αραβία και της Ασίας, όπως το Καζακστάν και η Ινδονησία.

Τα τουρκικά drones έχουν αποδείξει ότι λειτουργούν. Διαβάστε περισσότερα εδώ: www.geoeurope.org

Ο πόλεμος του βυθού*

γράφει ο Παύλος Χριστόπουλος 

 

Ο «πόλεμος του βυθού» ανάμεσα στη Δύση και στη Ρωσία βρίσκεται σε εξέλιξη. Αφορά τους φόβους χωρών της Δύσης ότι η Ρωσία μπορεί να κόψει τα υποβρύχια καλώδια των οπτικών ινών, ή να κάνει υποκλοπές σε αυτά.

Για να επιτύχει τέτοιου είδους στόχους, η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει τη Διεύθυνση Υποβρύχιας Έρευνας, ή αλλιώς Gugi, ή αλλιώς Στρατιωτική Μονάδα 40056. Χρησιμοποιεί ως βάση της την Olenya Guba στο Μουρμάνσκ. Πρόκειται για την κύρια βάση της 29ης Μονάδας Υποβρυχίων του Βόρειου Στόλου, στην οποία περιλαμβάνεται και ένας αριθμός υποβρυχίων για ειδικές αποστολές ─κυρίως κατασκοπευτικές─ που χρησιμοποιούνται από τη Στρατιωτική Μονάδα 40056.

Στη μονάδα αυτή ανήκει και το σκάφος Yantar, το οποίο επισήμως θεωρείται ως ωκεανογραφικό, αλλά οι Δυτικοί ισχυρίζονται ότι κινείται κοντά σε υποβρύχια καλώδια, σε διάφορες θαλάσσιες περιοχές της Ευρώπης.

Θεωρείται ότι ο συνδυασμός του σκάφους επιφανείας Yantar με τα ειδικά υποβρύχια Lusharik και Poseidon, μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τα υποβρύχια καλώδια οπτικών ινών και όχι μόνο. Οι Δυτικοί θεωρούν επίσης ότι μέσα από αυτά τα σκάφη η GRU, η στρατιωτική μυστική υπηρεσία μπορεί να κάνει υποκλοπές από τα υποβρύχια καλώδια.

Τα τελευταία χρόνια, το ΝΑΤΟ παρακολουθεί στενά αυτές τις εξελίξεις. Προς το παρόν, δεν έχει διαπιστωθεί από την πλευρά του ΝΑΤΟ, κάποια ρωσική επιχείρηση ενάντια στη Δύση. Ωστόσο, στους νατοϊκούς κύκλους υπάρχει προβληματισμός για το αν μπορεί να υπάρξουν απειλές στο υποβρύχιο σύστημα καλωδίων, το οποίο ξεπερνά τα 1,3 εκατομμύρια χιλιόμετρα σε παγκόσμια κλίμακα.

Η ΕΕ με την NIS 2 (Network and Information Systems) Directive, φαίνεται αποφασισμένη να αυξήσει την προστασία των υποβρύχιων καλωδίων. Και αυτό είναι λογικό, δεδομένου ότι το 97% των επικοινωνιών μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ διέρχεται μέσα από αυτές τις υποδομές. Ο Ολλανδός ευρωβουλευτής Μπαρτ Γκρότχαϊς υπεύθυνος για την αναθεώρηση της NIS, είναι μεταξύ αυτών που θεωρούν ότι η Μόσχα μπορεί να ψάχνει τρόπους για να σαμποτάρει την υποβρύχια υποδομή.

Σε διάφορες πρωτεύουσες της Δύσης έχει αυξηθεί η καχυποψία ότι η Ρωσία θέλει να αποσυνδεθεί από το ίντερνετ. Έχει ήδη κάνει δύο προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Αν και όταν το καταφέρει, τότε ο «πόλεμος του βυθού», ίσως πάρει άλλη διάσταση.

*Αναδημοσίευση από το geoeurope.org

Η ενεργοποίηση του άρθρου 4 του ΝΑΤΟ και η σημασία για την Ελλάδα

γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

 

Από τον Αύγουστο, στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία, την Λιθουανία και την Λετονία, παρατηρείται μαζική μετακίνηση μεταναστών, τους οποίους η κυβέρνηση του Μινσκ ενθαρρύνει να περάσουν τα σύνορα. Η ΕΕ έχει ήδη κινητοποιηθεί, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει και ενεργοποίηση του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα ως χώρα που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων του υβριδικού πολέμου μέσα από την εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών, θα επηρεαστεί σημαντικά από τις εξελίξεις και τις αποφάσεις που θα ληφθούν.

Η κινητοποίηση της ΕΕ
Πρόκειται για μια πολιτική εκμετάλλευση μεταναστών, για πολιτικούς λόγους, από τρίτες χώρες προς την ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της 21-22 Οκτωβρίου 2021, στο άρθρο 19 ανακοίνωσε ότι «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν θα δεχθεί καμία απόπειρα τρίτων χωρών να εργαλειοποιήσουν τους μετανάστες για πολιτικούς σκοπούς. Καταδικάζει όλες τις υβριδικές επιθέσεις στα σύνορα της ΕΕ και θα αντιδράσει καταλλήλως».

Σήμερα η κατάσταση έχει χειροτερεύσει. Μερικές χιλιάδες άνθρωποι είναι εγκλωβισμένοι στα σύνορα με την Πολωνία, οι καιρικές συνθήκες επιδεινώνονται και υπήρξαν οι πρώτοι θάνατοι από το κρύο. Άλλοι ωθούνται από τις δυνάμεις ασφαλείας της Λευκορωσίας προς τα σύνορα με την Λιθουανία.

Το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ τάχθηκε στις 15 Νοεμβρίου κατά της υβριδικής επίθεσης στην ΕΕ, «Εξετάζουμε όλες τις πιθανές επιλογές για να σταματήσουμε το καθεστώς να μας στοχοποιεί και να στοχοποιεί τον ίδιο τον πληθυσμό του, και συμφωνήσαμε να επεκτείνουμε το πεδίο εφαρμογής του καθεστώτος κυρώσεων για τη Λευκορωσία. Από εδώ και στο εξής θα είμαστε σε θέση να τιμωρήσουμε περισσότερα άτομα για δραστηριότητές τους που σχετίζονται με τη διοργάνωση αυτής της αεροπορικής μεταφοράς ανθρώπων από διάφορες χώρες προς τη Λευκορωσία και από εκεί προς τα σύνορα της ΕΕ. Συμφωνήσαμε επίσης για την έγκριση της 5ης δέσμης κυρώσεων, η οποία θα οριστικοποιηθεί τις προσεχείς ημέρες».

Οι πιέσεις προς το Μινσκ δεν φαίνεται να είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα και η πίεση επί των ευρωπαϊκών συνόρων διευρύνθηκε με την αύξηση των μεταναστευτικών ροών.

Με την σειρά της, η Κομισιόν η οποία πιέζει την Πολωνία να δεχτεί την βοήθεια της Frontex, την οποία η Βαρσοβία αρνείται σε αντιδιαστολή με την Λιθουανία, βρίσκεται η ίδια υπό πίεση γιατί αρνείται να δεχτεί την χρηματοδότηση έργων ενίσχυσης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

Η ενεργοποίηση του ΝΑΤΟ
Η υπάρχουσα κατάσταση και το ενδεχόμενο ότι μπορεί να υπάρξουν τυχαία γεγονότα με απρόβλεπτες εξελίξεις, μπορεί να οδηγήσει σε εμπλοκή του ΝΑΤΟ. Ο Πολωνός πρωθυπουργός δήλωσε ότι η κυβέρνηση του μελετά, μαζί με την Λιθουανία και την Λετονία, να ενεργοποιήσουν το άρθρο 4 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με το Άρθρο 4 «Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θέλουσι συσκέπτεσθαι από κοινού οσάκις κατά την γνώμην οιουδήποτε εξ αυτών απειλείται η εδαφική ακεραιότης ή πολιτική ανεξαρτησία ή ασφάλεια ενός οιουδήποτε των Μερών».

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε προ ημερών ότι, οι κινήσεις της Λευκορωσίας απειλούν την περιφερειακή σταθερότητα και στοχεύουν στην απόσπαση της προσοχής της διεθνούς κοινής γνώμης από τις κινήσεις των ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία. Η Μόσχα αρνήθηκε αυτή την σύνδεση και ο Βλαντιμίρ Πούτιν προθυμοποιήθηκε να διαμεσολαβήσει στον Λουκατσένκο.

Το ερώτημα είναι αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις ενεργοποίησης του Άρθρου 4 σε αυτή την περίπτωση. Οι ερμηνείες του Άρθρου 4 συνδέονται με το Στρατηγικό Δόγμα του ΝΑΤΟ. Μετά την κατάρρευση του Υπαρκτού Σοσιαλισμού το Στρατηγικό Δόγμα του ΝΑΤΟ έχει αλλάξει τρεις φορές.

Στο Στρατηγικό Δόγμα του 1991 αναφέρεται ότι με βάση το Άρθρο 4, η Συμμαχία πρέπει να λειτουργεί ως ένα διατλαντικό forum για τις διαβουλεύσεις των Μερών σε θέματα που αφορούν τα ζωτικά τους συμφέροντα, περιλαμβανομένων και των εξελίξεων που δημιουργούν κινδύνους για την ασφάλεια των Μερών. Διευκρινίζει επίσης ότι το ΝΑΤΟ αναλαμβάνει επιχειρήσεις πρόληψης συγκρούσεων και διαχείρισης κρίσεων που δεν περιλαμβάνονται στο Άρθρο 5.

Στο Στρατηγικό Δόγμα του 1999, διατηρούνται οι πρόνοιες του 1991 και προστίθενται και κίνδυνοι ευρύτερης φύσης, περιλαμβανομένων της τρομοκρατίας, του σαμποτάζ, του οργανωμένου εγκλήματος και της διακοπής των ροών κρίσιμων πόρων. Η μαζική μετανάστευση που προκαλείται από ένοπλες συγκρούσεις μπορεί να επηρεάσει την σταθερότητα και την ασφάλεια της Συμμαχίας και μπορεί να ενεργοποιήσει την διαβούλευση που προβλέπει το Άρθρο 4.

Με το Στρατηγικό Δόγμα του 2010, που βρίσκεται ακόμα σε ισχύ, το Άρθρο 4 εξελίχθηκε περισσότερο. Τώρα το Άρθρο 4 ενεργοποιείται σε οποιοδήποτε θέμα ασφάλειας των Μερών για ανταλλαγή πληροφοριών και γνωμών και όπου χρειαστεί, στην διαμόρφωση κοινών προσεγγίσεων.

Τον 21ο αιώνα, η Τουρκία έχει ζητήσει την ενεργοποίηση του Άρθρου 4, τέσσερις φορές. Την πρώτη φορά το 2003, καθώς οι ΗΠΑ προετοιμάζονταν για την εισβολή στο Ιράκ, η Τουρκία ζήτησε την ενεργοποίηση του Άρθρου 4. Το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο παρέπεμψε την υπόθεση στην Επιτροπή Αμυντικού Σχεδιασμού του ΝΑΤΟ, η οποία πήρε μέτρα υποστήριξης της Τουρκίας. Η Τουρκία ζήτησε ενεργοποίηση του Άρθρου 4 τον Ιούνιο και τον Οκτώβριο 2012 για γεγονότα στον πόλεμο της Συρίας. Την τελευταία φορά που το ζήτησε, τον Φεβρουάριο του 2020 και πάλι για την Συρία, το αίτημα της εξετάστηκε σε επίπεδο πρεσβευτών του ΝΑΤΟ.

Τον Μάρτιο 2014, η Πολωνία, η Λιθουανία και η Λετονία ζήτησαν ενεργοποίηση του Άρθρου 4 για τις επιπλοκές που επέφερε η κρίση στην Κριμαία. Τότε το ΝΑΤΟ προχώρησε στην ακύρωση όλων των μορφών στρατιωτικής και πολιτικής συνεργασίας με την Μόσχα. 

Οι επόμενες κινήσεις
Εκτιμάται ότι το ΝΑΤΟ θα ασχοληθεί με το θέμα των μεταναστών στην Λευκορωσία και στα σύνορα της ΕΕ, στην επόμενη σύνοδο υπουργών, στις αρχές Δεκεμβρίου. Για την Ελλάδα έχει σημασία ο τρόπος αντιμετώπισης του υβριδικού πολέμου της Λευκορωσίας. Το λεπτό σημείο είναι αν θα θεωρηθεί η χρησιμοποίηση των μεταναστών ως όπλο-με την τεχνική σημασία του όρου και όχι με την ευρύτερη πολιτική-αποσταθεροποίησης της Πολωνίας και των άλλων χωρών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Έχει επίσης σημασία ότι ο υβριδικός πόλεμος της Τουρκίας διεξάγεται από μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και το τελευταίο θεωρεί ότι οι «αντιπαραθέσεις»-όπως τις εννοεί-μεταξύ δύο μελών της Συμμαχίας πρέπει να λύνονται στους κόλπους του, χωρίς επίκληση των άρθρων της Συνθήκης.

Οι αποφάσεις του θα εξαρτηθούν, εν μέρει και από την επιτυχία ή όχι των μέτρων που έχει λάβει ήδη η ΕΕ.

Η ΕΕ απειλεί να διακόψει την οικονομική βοήθεια προς το Ιράκ και τον Λίβανο, αν δεν σταματήσουν τις απευθείας πτήσεις από την Βαγδάτη και την Βηρυτό προς το Μινσκ. Έχει αποφασίσει να επιβάλλει κυρώσεις σε ιρλανδικές αεροπορικές εταιρείες σε περίπτωση που θα συνεχίσουν την ενοικίαση αεροσκαφών στην λευκορωσική εταιρεία Belavia, ενώ έχει ανακοινώσει την απαγόρευση πτήσεων σε όλο τον εναέριο χώρο της Ευρώπης, σε εταιρείες όπως η Aeroflot και η Turkish Airlines, αν χρειαστεί.

Πέραν των ανθρωπιστικών προβλημάτων που διαμορφώνονται από τις προσφυγικές κρίσεις σε διάφορα σύνορα της ΕΕ, είναι εμφανές ότι έχουμε εισέλθει σε μια νέα φάση εξέλιξης των υβριδικών επιθέσεων. Οι υβριδικές επιθέσεις δεν δοκιμάζουν πλέον τις αντοχές μεμονωμένων κρατών, αλλά θέλουν να εκμεταλλευτούν και τα σημεία τρωτότητας που ανιχνεύονται σε συλλογικούς οργανισμούς, όπως η ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Η αποτελεσματικότητα των απαντήσεων που θα υπάρξουν θα καθορίσει και το επόμενο στάδιο του υβριδικού πολέμου, που και αυτός θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί.

Ελλάδα, Ισπανία, συμμαχία

 

Αναμφισβήτητα, προβληματίζει πολλούς από εμάς η στάση (και) της φίλης και συμμάχου Ισπανίας, όχι απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο αλλά απέναντι στην ίδια την Ε.Ε., με τις εξαγωγές οπλικών συστημάτων και την αναβάθμιση εν γένει των σχέσεων που έχει με την Τουρκία, παραγνωρίζοντας τον αποσταθεροποιητικό της ρόλο και την απειλή που συνιστά για την ασφάλεια και την ειρήνη όχι μόνον στα ανατολικά εξωτερικά σύνορα της Ένωσης αλλά και μέσα σε αυτήν!

Οι Τούρκοι από προχθές πανηγυρίζουν και χαρακτηρίζουν την Ισπανία ως την πλέον ειλικρινή και πραγματική τους φίλη μέσα στην Ευρώπη και ποντάρουν στην στήριξή της σε κάθε συζήτηση περί κυρώσεων…    

Υπό αυτή την έννοια, οι δηλώσεις του ΥΠΕΞ της Ισπανίας, σε συνέχεια της επίσκεψης του Ισπανού πρωθυπουργού στην Άγκυρα κι αφού η Ελλάδα εξέφρασε την έντονη ενόχλησή της, μάλλον έγιναν για να χρυσώσουν το χάπι.

Στην προκειμένη περίπτωση όμως, ο ασθενής που χρειάζεται φαρμακευτικής αγωγής δεν είναι η Ελλάδα αλλά οι παρανοϊκοί ισλαμιστές που νομίζουν ότι θα κατακτήσουν τον κόσμο ξεκινώντας από την γειτονιά μας, με ορισμένους πρόθυμους να κάνουν ταμείο πιστεύοντας ότι μερικά ευρώπουλα θα τους αναδείξουν σε υπολογίσιμη δύναμη έναντι των εταίρων τους.

Ok. Όλοι πελάτες ψάχνουμε αλλά όχι όποιον κι όποιον. Δεν ξεφτιλίζουμε το εμπόρευμά μας χάριν της κατανάλωσης διότι, ναι μεν έχει αξία ο τζίρος αλλά, το καθαρό κέρδος είναι εκείνο που κάνει τη διαφορά.

Όταν λοιπόν με το καλό έλθει στην Αθήνα ο Ισπανός ΥΠΕΞ, θα περίμενα από τον Έλληνα ομόλογό του να στηρίξει ενώπιόν του το δίκαιο αίτημα του μαροκινού λαού για άμεση επιστροφή των αφρικανικών κτήσεων της Ισπανίας, τονίζοντας συγχρόνως - για να παραφράσω τον Ισπανό ΥΠΕΞ – «… η αλληλεγγύη της χώρας μας προς την Ισπανία και όλα τα κράτη της Ε.Ε. είναι υπεράνω πάσης αμφιβολίας!»  

 

Η Τουρκία σε μετάβαση κι οι τεχνοκράτες μας σε παράκρουση…

... ή αλλιώς: Ο κεμαλισμός κι ο ισλαμοφασισμός

δεν έχουν καμία θέση στην Ευρώπη

 

Ξεκίνησα να διαβάζω με πολύ ενδιαφέρον το άρθρο του κ. Ιωακειμίδη υπό τον τίτλο: «η Τουρκία σε μετάβαση…» κι οφείλω εκ προοιμίου να σημειώσω ότι, σε γενικές γραμμές, παρουσιάζει επαρκώς και ικανοποιητικώς την εικόνα για την οικονομική και πολιτική πραγματικότητα της γειτονικής μας χώρας. Μέχρι εκεί όμως. Μόλις έφτασα στις προτάσεις στις οποίες καταλήγει και διάβασα έπειτα το βαρύ βιογραφικό του, μου επιβεβαιώθηκε ακόμη μια φορά γιατί η ελληνική εξωτερική πολιτική επί δεκαετίες τελεί σε σύγχυση, δίχως όραμα και δυναμική στην άσκησή της.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Συμφωνούμε όλοι ότι δίπλα μας έχουμε έναν δύσκολο και δύστροπο γείτονα που δημιουργεί διαρκώς προβλήματα στην περιοχή μας και πέραν αυτής.

Η Τουρκία είναι μία μεγάλη χώρα, με πολλές δυνατότητες - δεν τις αμφισβητεί κανείς - και η γεωγραφική της θέση της προσδίδει γεωπολιτική ισχύ - πλην όμως, αναλώνεται σε μύθους, ευαισθησίες κι ευσεβείς πόθους που εδράζονται στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν το οποίο έχει εξιδανικεύσει στην προσπάθειά της να επιδείξει επιτεύγματα και ιστορικό-πολιτισμικό βάθος που εκ των πραγμάτων δεν διαθέτει. Κι αυτό μπορούμε να το συζητήσουμε.

Το γεγονός ότι θέλει να μπλέκει παντού ή κάνει όσα δεν έκανε ποτέ η ελληνική διπλωματία - τα έχουμε εντοπίσει τα προβλήματα ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 - δεν την καθιστά αυτόματα «περιφερειακή δύναμη». Επομένως, καλό θα ήταν να μην της αποδίδουμε μέγεθος που μέχρι στιγμής δεν έχει. Το δε σύνδρομο «αμοιβαίας αυτοπαγίδευσης» που πολύ ορθά σημειώνεται στο άρθρο, ούτε καν δεν την ψηλώνει στο ελάχιστο και δεν διέπει μόνον τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις  αλλά τις σχέσεις όλων χωρών. Μικρών ή μεγάλων. Δυνατών ή αδύνατων. Σημαντικών ή όχι και τόσο σημαντικών στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Αυτή δεν είναι η λογική των διεθνών σχέσεων;  

Προφανώς - αν εν τω μεταξύ δεν συμβεί κάτι το συνταρακτικό - βρισκόμαστε λίγο πριν το τέλος μιας εποχής. Κι εδώ συμφωνούμε. Ωστόσο, είναι μάλλον ουτοπικό να αναμένει κανείς (ραγδαία) μεταβολή των τουρκικών επιδιώξεων σε περίπτωση που η αντιπολίτευση καταφέρει να έρθει στην εξουσία, εφόσον δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαχωριστικές γραμμές· ούτε καν ποιοτικές διαφορές! Κι από ό,τι καταλαβαίνω, Η.Π.Α. και Ε.Ε. - για ό,τι μας αφορά - αντιλαμβάνονται ολοένα και περισσότερο την αδυναμία της Τουρκίας να εξυπηρετεί αποτελεσματικά και με αξιοπιστία τα συμφέροντά τους. Αντίληψη που τείνει προς παγιοποίηση και οδηγεί στη διερεύνηση εναλλακτικών σεναρίων.

Οι Η.Π.Α. έχουν την δική τους ατζέντα. Η Ε.Ε. κολυμπά σε θολά νερά για την ώρα κι αυτή είναι μία πραγματικότητα που δεν μπορούμε να την αρνηθούμε ή να την παραβλέπουμε. Κατά την δική μου, ταπεινή άποψη, οι μεγάλες μάχες θα δοθούν εντός ευρωπαϊκού χώρου και ίσως πιο σύντομα απ’ ό,τι αναμένεται. Αν η Ευρώπη δεν αποποιηθεί άμεσα την κλασική γερμανική-προτεσταντική νοοτροπία που ορίζει δυστυχώς το αξιακό της σύστημα, θα βρεθεί σε ακόμη πιο δύσκολη θέση.

Η Ελλάδα δύναται να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην διαδικασία αποποίησης αυτής της νοοτροπίας και οι κινήσεις που κάνει σε ευρωπαϊκό και περιφερειακό επίπεδο, έξω από το πλαίσιο που εντάσσονται οι προτάσεις του κ. Ιωακειμίδη, όχι μόνον ενισχύουν την ασφάλεια στην περιοχή μας· ακόμη περισσότερο; Μπορούν να διασφαλίσουν την ειρήνη και την ευημερία και να θωρακίσουν τον ευρωπαϊκό χώρο και στο οικονομικό - ενεργειακό πεδίο.

Υπό την συνθήκη αυτή, η πρώτη πρόταση του κ. Ιωακειμίδη κρίνεται μάλλον άτοπη. Η μόνη χώρα που ζει με φαντασιώσεις και μύθους και επιδίδεται διαρκώς σε μία ρητορική καταγγελτική, με μίσος κι απαξίωση για όποιον βάλει στο στόχαστρό της, είναι μόνον η Τουρκία.

Σε ό,τι αφορά στην δεύτερη πρότασή του, αν είχα την ευκαιρία, θα ρωτούσα τον κ. Ιωακειμίδη άραγε ποιός δεν σέβεται το Διεθνές Δίκαιο; Ποιός τείνει πάντα χείρα συνεργασίας και ποιός απαξιώνει διερευνητικές ή άλλες επαφές; Ποιος καταργεί επί της ουσίας κάθε μνημόνιο και κάθε συμφωνία συνεργασίας; Ποιός καταστρατηγεί κάθε έννοια καλής γειτονίας; Ποιά είναι ακριβώς η «ευκαιρία» που διαβλέπει και όλοι εμείς οι υπόλοιποι αδυνατούμε να διακρίνουμε; 

Και σε απάντηση της τρίτης του πρότασης: Η Τουρκία δεν «πρέπει να έλθει πλησιέστερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Βρίσκεται ήδη μέσα της και την διαβρώνει με πολιτικές/θρησκευτικές/φοιτητικές/εμπορικές οργανώσεις (νόμιμες ή παράνομες) που δεν σέβονται τους κανόνες, τις αρχές και τις αξίες πάνω στις οποίες στηρίζεται όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Με εκροή κεφαλαίων που - προερχόμενα πολλές φορές από παράνομες κι εγκληματικές δράσεις - χρηματοδοτούν πολιτικές που στρέφονται ενάντια στην κοινωνική ευταξία και συνοχή των κρατών μελών, όπως στην περίπτωση της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ελλάδας μεταξύ άλλων… με συμμαχίες και κινήσεις που σκοπό έχουν να πλήξουν την οικονομική σταθερότητα του ευρύτερου ευρωπαϊκού χώρου (βλέπε Ουγγαρία / Λευκορωσία / Ουκρανία). Με την προώθηση και την ενίσχυση του ισλαμισμού - ως πολιτικής, πολιτιστικής και ηθικής νόρμας - μέσω της εργαλειοποίησης των μουσουλμανικών μειονοτήτων / πληθυσμών στην Γερμανία, την Γαλλία και τις χώρες της Βαλκανικής για παράδειγμα, εντείνοντας την ανησυχία, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια των πολιτών όλων των ευρωπαϊκών χωρών… και με εκβιασμούς αν μη τι άλλο, όπως με το προσφυγικό/μεταναστευτικό.      

Αλήθεια, έχει αναρωτηθεί ποτέ ο κ. Ιωακειμίδης πόσες φορές η Ελλάδα και η Κύπρος ακόμη, έχουν υποστηρίξει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας; Πόσες φορές η χώρα μας επέδειξε καλή πίστη και στάθηκε δίπλα στην Τουρκία παρά τις όποιες διαφορές;  

Η Ελλάδα οφείλει να αξιοποιήσει τις δικές της δυνατότητες και να αποδεσμεύσει εαυτόν από το φοβικό της σύνδρομο για την Τουρκία. Η γειτονική μας χώρα δεν είναι μεγάλη περιφερειακή δύναμη και αμφιβάλλω πολύ αν το καταφέρει ποτέ. Θέλει να είναι αλλά δεν είναι! Ας ρωτήσει ο κ Ιωακειμίδης εμάς που έχουμε ζήσει ή ζούμε στην Τουρκία και δεν μαθαίνουμε γι’ αυτήν διαβάζοντας βιβλία και άρθρα κλεισμένοι σε ένα γραφείο στην Αθήνα. 

Για ό,τι με αφορά, δεν έχω ούτε τις περγαμηνές, ούτε τους τίτλους του κ. Ιωακειμίδη. Τον ευχαριστώ όμως πολύ διότι, με το άρθρο του αυτό, μου έδωσε την ευκαιρία να εκφράσω και μία άλλη άποψη στην οποία συμπυκνώνονται οι σκέψεις και οι αντιλήψεις όλων εκείνων που δεν είναι επαγγελματίες διπλωμάτες, διεθνολόγοι ή αναλυτές. Πολλές φορές, ο ερασιτεχνισμός προσφέρει μια πιο ξεκούραστη και ξεκάθαρη ματιά…

 

Ο φερετζές της υποκρισίας των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων

 

Ο μουσουλμανικός πληθυσμός στην Ευρώπη, σύμφωνα με τι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις, δεν ξεπερνά το 6% σε σύνολο πληθυσμού που αγγίζει περίπου τα 500 εκατομμύρια· κι αν το ποσοστό αυτό μάς φαίνεται μικρό ή ασήμαντο, οι ισλαμικές οργανώσεις που εδρεύουν και δρουν σε ευρωπαϊκό έδαφος - καθ’ υπόδειξη κυρίως της Άγκυρας, φροντίζουν να μας υπενθυμίζουν διαρκώς το μέγεθος της... «αναστάτωσης» που μπορούν να προκαλούν τώρα και στο μέλλον, με την δυναμική που αναπτύσσουν για την διασφάλιση των δικαιωμάτων και την ικανοποίηση των ολοένα κι αυξανόμενων απαιτήσεων των μουσουλμάνων που ζουν ή φιλοξενούνται στη Γηραιά Ήπειρο. Μια δυναμική που απαξιώνει και αγνοεί επιδεικτικά τις θρησκευτικές / φιλοσοφικές / ιδεολογικές / πολιτισμικές και πολιτικές παραδόσεις και δομές των ευρωπαϊκών χωρών και λαών.

Η αλήθεια είναι πως το όλο ζήτημα των ισλαμικών απαιτήσεων δεν είναι σαφές κι απόλυτα οριοθετημένο, αν λάβουμε υπόψη μας τις όποιες κοινωνικοπολιτικές τους προεκτάσεις που είναι διαφορετικές από χώρα σε χώρα και, εκ των συνθηκών, παρατηρούνται πολλές ποιοτικές διαφορές. Αυτές ακριβώς οι διαφορές και ο τρόπος με τον οποίο εκφράζονται αυτές οι απαιτήσεις, αποτελούν πρόκληση για τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής και σκέψης όμως, οφείλουμε να αναγνωρίζουμε τα ιδιαίτερα ιστορικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά των μουσουλμανικών πληθυσμών κατά τόπους και κατά περίπτωση έτσι, ώστε οι άνθρωποι αυτοί να μην αισθάνονται περιθωριοποιημένοι ή πολίτες β’ διαλογής, όπως αισθάνονται οι μειονότητες στην Τουρκία για παράδειγμα. Μέχρι εδώ καλά.

Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του άρθρου, αποτελεί η πρόσφατη αποτυχημένη προσπάθεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου - και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε συνεργασία με το Φόρουμ των Ευρωπαϊκών Μουσουλμανικών Οργανώσεων Φοιτητών και Νέων (FEMYSO), να «επιμορφώσουν» και να «διαφωτίσουν» τις ευρωπαϊκές κοινωνίες αναφορικά με τον σεβασμό του δικαιώματος των μουσουλμάνων να εκδηλώνουν ελεύθερα την θρησκευτική και πολιτισμική τους ταυτότητα, την διαφορετικότητά τους δηλαδή, προβάλλοντας ως ευρωπαϊκό αξιακό σύμβολο την ισλαμική μαντίλα με συνθήματα τύπου: «hijab is freedom» και «joy is hijab»(!)

Δικαιολογημένα η δράση αυτή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και στην χώρα μας, με ένα μεγάλο ερωτηματικό για τις ευθύνες εκείνων των θεσμικών παραγόντων που δήθεν λειτουργούν με γνώμονα το ευρωπαϊκό σύστημα κανόνων, αρχών κι αξιών. Αυτή όμως είναι μία και μόνη παράμετρος. Θεωρητική.

Επί του πρακτέου, οφείλουμε να γνωρίζουμε αν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αγνοούν τις σχέσεις της εν λόγω οργάνωσης με την Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας (DIYANET), την IGMG (τούρκοι ισλαμοφασίστες), την Μουσουλμανική Αδελφότητα και άλλες οργανώσεις-ομάδες που έχουν χαρακτηριστεί ως τρομοκρατικές καθώς, και τι ποσά της έχουν καταβληθεί από πλευράς Ε.Ε. και για ποιον σκοπό. Διότι, απ’ ό,τι φαίνεται, όλοι γνωρίζουν και κανένας μιλάει και κανένας δεν δοκιμάζει να κάνει απολύτως τίποτε…!

Υπάρχει βέβαια και η ανθρώπινη διάσταση. Ό,τι ακριβώς εκμεταλλεύεται όλος εκείνος ο συρφετός των αλληλέγγυων και των δικαιωματιστών που οι ισλαμιστές τους έχουν πιάσει - κατά το κοινώς λεγόμενο - κότσο. Οι αντιπρόσωποι αυτοί του τίποτα, αυτοπροβάλλονται «προοδευτικοί» και «φιλελεύθεροι» και αντιμετωπίζουν όλους εμάς τους υπόλοιπους ως οπισθοδρομικούς, ξεπερασμένους, φοβικούς και τα λοιπά. Και δεν τους περνά καν από το μυαλό ότι όλοι οι άνθρωποι, μουσουλμάνοι, βουδιστές, χριστιανοί, ινδουιστές, άθεοι ή ό,τι άλλο, είναι πρόθυμοι να δείξουν και δείχνουν τον ίδιο σεβασμό που απολαμβάνουν από τους γύρω τους, δεν επιτρέπουν στις όποιες διαφορές να δημιουργούν στεγανά κι εντάσεις, κι ούτε εξ υφαίνουν θεωρίες συνωμοσίας. Όλοι οι φυσιολογικοί άνθρωποι έχουν τα ίδια σχέδια, τα ίδια όνειρα, τις ίδιες ελπίδες και τα ίδια θέλω: Να ζήσουν μία καλή κι αξιοπρεπή ζωή για εκείνους και για τα παιδιά τους.

Το πράγμα χαλάει από όσους αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους με άλλο μάτι. Από εκείνους που έχουν άλλες επιδιώξεις και εξυπηρετούν πολύ συγκεκριμένες σκοπιμότητες. Και το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ισλαμικών Νεολαίων είναι ένας τέτοιος χώρος, με τα μέλη του να μην σέβονται τίποτε και κανέναν στην ετσιθελική προώθηση της πολιτικής του ατζέντας! Και δεν έχουμε κανέναν απολύτως λόγο να αμφιβάλλουμε ότι εντάσσεται μέσα στο πλαίσιο του λεγόμενου υβριδικού πολέμου που διεξάγει η Τουρκία με κάθε τρόπο και μέσο έναντι της Ευρώπης. Το περίεργο είναι πως θεσμικά όργανα της Ε.Ε. δείχνουν πρόθυμα στην υιοθέτηση αυτής της πολιτικής ατζέντας...

Η αντίδραση της νεοεκλεγείσας τουρκάλας προέδρου του Φόρουμ, Hande Taner, είναι ενδεικτική κι άκρως αποκαλυπτική. Μετά την αποτυχημένη διαφημιστική εκστρατεία ανάδειξης της ισλαμικής κουλτούρας ως «σημαίνοντος» στοιχείου της «ευρύτερης» ευρωπαϊκής ταυτότητας, καθ’ υπόδειξη της Άγκυρας (για θυμηθείτε πόσες φορές ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν έχει εκφραστεί ανάλογα...), εξαπολύει μύδρους εναντίον των «ευρωπαίων (γάλλων) υποκριτών» (sic) που – πάντα κατά την ίδια – προάγουν με τις ενέργειές τους τις διακρίσεις εις βάρος των μουσουλμάνων και τη μισαλλοδοξία.

Η κ. Taner άρπαξε την ευκαιρία που της παρουσιάστηκε για να παραδώσει μαθήματα περί σεβασμού πολιτικών (όπως αντιλαμβάνεστε η θρησκεία χρησιμοποιείται πάντα προσχηματικά) και ανθρωπίνων δικαιωμάτων· «προοδευτικότητας» κι αλληλεγγύης. Όμως, δεν την ακούσαμε και δεν την είδαμε ποτέ να επιδεικνύει την ίδια σπουδή για τα όσα συμβαίνουν στην Τουρκία, την χώρα καταγωγή της, κατά παράβαση κάθε λογικής και έννοιας δικαίου, όπως στην περίπτωση του Σελαχατίν Ντεμιρτάς ή του Οσμάν Καβαλά και τόσων χιλιάδων άλλων πολιτικών κρατουμένων ή για τις απαγορεύσεις εισόδου στη χώρα και τις απελάσεις με συνοπτικές διαδικασίες ευρωπαίων πολιτών με καταγωγή από τον Πόντο και άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας χωρίς κανένα απολύτως αιτιολογικό!

Ακόμη περισσότερο; Δεν έχει εκφραστεί ποτέ για τα όσα μύρια περνούν και υποφέρουν χριστιανοί, βουδιστές και ινδουιστές από μουσουλμανικές πλειοψηφίες στην Αφρική και την νοτιοανατολική Ασία.

Μας κουνάει το δάχτυλο λέγοντάς μας πως ο καθένας έχει δικαίωμα να φοράει ό,τι θέλει, όπου θέλει. Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς, γιατί αυτό το δικαίωμα δεν το έχουν οι χριστιανοί στην Τουρκία και σε άλλες μουσουλμανικές χώρες με κίνδυνο μάλιστα, σε αντίθετη περίπτωση, να υποστούν λεκτική ή άλλη επίθεση από τον όποιο τυχαίο παρανοϊκό αν έστω τύχει να δει κρεμασμένο τον σταυρό στον λαιμό;

Θα πρότεινα στην κ. Taner και σε κάθε άλλη κ. Taner, που επιδιώκει να έχει λόγο και ρόλο, να χτίσει το πολιτικό της κεφάλαιο πάνω στην αλήθεια. Γνωρίζω όμως εκ προοιμίου ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο μια και η ισλαμική αλήθεια είναι μία βρώμικη υπόθεση! Κι εδώ στην Ευρώπη το έχουμε δει, το βλέπουμε, το έχουμε ζήσει, το ζούμε και το βιώνουμε πολύ καλά… Αν παρά ταύτα ασφυκτιά και αποζητά περισσότερο χώρο κι ελευθερία, να ανασάνει λίγο η γυναίκα, μπορεί κάλλιστα να μετοικήσει στην χώρα καταγωγής της ή να εγκατασταθεί στο Ομάν, τη Σ. Αραβία, το Ιράκ, το Ιράν, το Πακιστάν ή και το Αφγανιστάν ακόμη. Απ’ όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω η ποιότητα δημοκρατίας εκεί ξεπερνά κατά πολύ τα ευρωπαϊκά στάνταρντς. Είμαι σίγουρος ότι θα έβρισκε την ευτυχία και θα ένιωθε πιο ελεύθερη και πιο ασφαλής.

Ας μιλήσουμε σοβαρά. Το Ισλάμ δεν είναι συμβατό με τις ευρωπαϊκές αξίες και μάταια προσπαθούν κάποιοι να μας πείσουν για το αντίθετο. Επιπλέον, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί είναι θεσμοί προβληματικοί και δεν αντικατοπτρίζουν σε καμία περίπτωση τον ευρωπαϊκό πολιτισμό στα πολιτικά και κοινωνικά τεκταινόμενα του ευρωπαϊκού χώρου αλλά και πέραν αυτού. Ούτε και μπορούν να διαρρυθμίσουν ένα ασφαλές και ποιοτικό περιβάλλον (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό, όπως το αντιλαμβάνεται ο καθένας μας) για τους πολίτες της ΕΕ και για όλους όσους ζουν νόμιμα εδώ, είτε είναι μουσουλμάνοι, χριστιανοί, άθεοι ή παγανιστές.

Τα ερωτήματα είναι συγκεκριμένα και έχουμε κάθε δικαίωμα να γνωρίζουμε:

• Τι επιχορηγήσεις έχουν λάβει αυτές οι οργανώσεις και για ποιόν σκοπό;
 
• Για ποιό λόγο οι ευρωπαϊκοί θεσμοί συνδιαλέγονται μαζί τους και ποιό το διακύβευμα;
 
• Επίσης, ποιό είναι το όφελος που αναμένεται να απολαύσουν τα κράτη μέλη και οι ευρωπαϊκές κοινωνίες από αυτή τη ... συναλλαγή;

Ουδέν περίεργον από το ανατολικό μέτωπο

 

Χθες το πρωί η Μαρία Ζαχαράκη στο "ΕΘΝΟΣ", αναφέρθηκε σε ένα δήθεν περίεργο tweet του ΥΠΕΞ της Τουρκίας σχετικά με τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες. Καμία περαιτέρω πληροφορία, διευκρίνιση ή έστω προσπάθεια ερμηνείας κι εξήγησης περί του... περίεργου του πράγματος. Ωστόσο, κατέστη αστραπιαία η διασπορά της βαρυσήμαντης αυτής είδησης από πολλές ενημερωτικές σελίδες…

Στην πραγματικότητα, τίποτε το περίεργο δεν έχει η συγκεκριμένη ανάρτηση, τη στιγμή μάλιστα που οι Τούρκοι συνηθίζουν να μας γνωστοποιούν τις προθέσεις και τις μελλοντικές τους κινήσεις.

Το tweet λοιπόν αυτό, αποτελεί απόσπασμα εισαγωγής μιας κάποιας έκθεσης ιδεών, κάποιου νεαρού καθηγητή του πανεπιστημίου της Άγκυρας ονόματι Ismail Demir ο οποίος, θέλοντας κι ο ίδιος να συμβάλλει κατά το δυνατόν στον "ανένδοτο" της ισλαμοφασιστικής ηγεσίας της χώρας του για επιβολή και κυριαρχία στον γεωγραφικό μας χώρο, κάθισε κι έγραψε τις ιδέες του και τις δημοσίευσε (2020) μην και πιάσουν τόπο. Ο πρωτότυπος τίτλος της έκθεσης είναι: «Türk Deniz Yetki Alanlarının Belirlenmesinin Hukuki Dayanakları Üzerine Bazı Düşünceler» και είναι ελεύθερα διαθέσιμη στο διαδίκτυο.

Ουσιαστικά, η Τουρκία – με αλαζονική όπως πάντα διάθεση - μας κοινοποιεί την πρόθεσή της να θεμελιώσει νομικά την επιχειρηματολογία της για το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που επιβεβαιώνεται και από την τελευταία επιστολή του Τούρκου Μονίμου Αντιπροσώπου στον ΟΗΕ, Φ. Σινιρίογλου· πιο ορθά, μας ενημερώνει εγκαίρως για τις προσπάθειες της τουρκικής ηγεσίας στην εξεύρεση τρόπων νομιμοποίησης των ισχυρισμών και των διεκδικήσεών που μπορεί να προβάλλει έναντι της Ελλάδος - και της Κύπρου, προφανώς διαβλέποντας ένα κάποιο κενό στη δική μας πολιτική και νομική επιχειρηματολογία… κενό που κατά την δική της θεώρηση και αντίληψη - όπως και με την περίπτωση του τουρκολιβυκού μνημονίου -  μπορεί να δημιουργήσει νομικό αποτέλεσμα (sic).

Εκ των πραγμάτων, η ελληνογαλλική συμφωνία αμυντικής συνδρομής και εξοπλιστικής ανανέωσης της χώρας μας, παράλληλα με την αναβάθμιση της ελληνοαμερικανικής στρατιωτικής συνεργασίας, αντιμετωπίζεται ως εμπόδιο στο έωλο αφήγημα της «γαλάζιας πατρίδας» καθώς, θα ανακόψει σε κάθε περίπτωση την πολυπόθητη αναβίωση του οθωμανικού «μεγαλείου». Αναβίωση που «πρέπει» να επιτευχθεί είτε με το στανιό (που δεν τους βγαίνει ως τώρα) είτε με το «καλό».

Οπωσδήποτε, αυτό είναι ένα θετικό δείγμα διότι, φαίνεται, η Ελλάδα κινείται προς την σωστή κατεύθυνση με απτά αποτελέσματα. Εκεί όμως ακριβώς κρύβεται η παγίδα. Ενδεχομένως, οι τεχνοκράτες και οι διπλωμάτες των Αθηνών να εκτιμήσουν ότι πρόκειται για αναδίπλωση της τουρκικής διπλωματίας αφού δεν βλέπει χαΐρι με τους τσαμπουκάδες και «υποχρεώνεται» όλο και περισσότερο στην επίλυση των διαφορών μας με πολιτικούς όρους. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει. Αφήνει μεν περιθώριο πολιτικής/διπλωματικής διευθέτησης τόσο, όσο όμως θα επιτρέψει στους Τούρκους να βρουν την κατάλληλη ευκαιρία για να την εκμεταλλευτούν.  

Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας διακρίνεται για την συνέχεια και την συνέπειά της σε αντίθεση με την δική μας που μεταβάλλεται κατά περίπτωση… κατά κόμμα εννοώ.

Δεν μιλάμε για χώμα, νερό και αέρα. Ομιλούμε για ζωτικό χώρο, για πλούτο και δύναμη. Και μπορεί οι ισλαμοφασίστες να τα βρίσκουν λίγο σκούρα όμως ας μην παραγνωρίζουμε την δυναμική της γειτονικής μας χώρας και την σημασία που έχει για τα συμφέροντα ευρωπαίων και αμερικανών. Εμείς θα πρέπει να τους πείσουμε ότι μπορούμε να διασφαλίσουμε αυτά τα συμφέροντα καλύτερα από τους γείτονες.    

Η Συμφωνία με την Γαλλία και οι προεκτάσεις της

 γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς

 

Η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας για την εγκαθίδρυση στρατηγικής εταιρικής σχέσης για την συνεργασία στην άμυνα και την ασφάλεια, αποτελεί μια επιτυχία για την Ελλάδα. Και για την Γαλλία, αλλά για διαφορετικούς λόγους.

Σε γεωπολιτικό επίπεδο, τα πάντα καθορίζονται από τον χώρο που αφήνει η αμερικανική απόσυρση στην Γαλλία για πρωτοβουλίες στην Μεσόγειο. Από την πλευρά της Ουάσιγκτον, δεν υπήρχε η πιθανότητα να αφεθεί η Τουρκία να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή, ανατρέποντας δεδομένες ισορροπίες. Τα πλαίσια αυτών των κινήσεων, έχουν καθοριστεί σε πρώτη φάση, από την «συμφωνία» Μπάιντεν-Μακρόν, μετά την τηλεφωνική τους συνομιλία, απότοκο των εξελίξεων της δημιουργίας της συμμαχίας AUKUS. Η Ουάσιγκτον πρώτον, αναγνώρισε την στρατηγική σημασία της εμπλοκής της Γαλλίας και της ΕΕ στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού. Δεύτερον, αναγνώρισε την σημασία μιας πιο ισχυρής και ικανής ευρωπαϊκής άμυνας, που μπορεί να συμβάλλει στην διατλαντική και παγκόσμια ασφάλεια και θα είναι συμπληρωματική του ΝΑΤΟ. Τρίτον, δεσμεύτηκε ότι οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν τις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις που διεξάγονται από τους Ευρωπαίους στην περιοχή του Σαχέλ.

Αυτές οι εξελίξεις διαμόρφωσαν τον κατάλληλο χώρο για την σύναψη μιας διμερούς αμυντικής συμφωνίας Ελλάδας-Γαλλίας που θα κινείται μέσα στα πλαίσια αυτά και θα τα ενισχύει. Με τα δεδομένα αυτά διαμορφώθηκε η ελληνογαλλική συμφωνία στην οποία περιλαμβάνεται και η αγορά 3+1 φρεγατών Belh@rra, ενώ ανοικτό παρέμεινε το θέμα της ναυπήγησης νέων κορβετών. Η συμφωνία Ελλάδας-Γαλλίας δημιουργεί νέα δεδομένα.

Η ελληνική αποτροπή

Η συμφωνία ενισχύει την ελληνική αποτροπή, λειτουργώντας ως πολλαπλασιαστής ισχύος. Ταυτόχρονα αναβαθμίζει την γεωστρατηγική σημασία της χώρας. Για να λειτουργήσουν όμως αυτοί οι παράγοντες, θα πρέπει η ίδια η ελληνική αποτροπή να αναβαθμιστεί και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Και αυτό είναι μια καθαρά πολιτική απόφαση.

Το δίδυμο με τη Γαλλία

Η συμφωνία δημιουργεί ένα δίδυμο χωρών, ταυτόχρονα σε ΝΑΤΟ και ΕΕ. Ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει ένα αντίστοιχο δίδυμο και στους δύο οργανισμούς σε θέματα άμυνας και ασφάλειας-η αμυντική συμφωνία Γαλλίας-Κύπρου δεν αφορά το ΝΑΤΟ. Το πώς θα λειτουργήσει αυτή η νέα κατάσταση, θα φανεί στο επόμενο διάστημα. Η Γαλλία ως ισχυρή δύναμη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, με δύο διμερείς αμυντικές συμφωνίες με την Ελλάδα και την Κύπρο, εμφανίζεται στην Μεσόγειο με ανεβασμένους όρους και με την δυνατότητα ευελιξίας στην ανάληψη πρωτοβουλιών.

Το Άρθρο 42(7) της Συνθήκης της ΕΕ

Το άρθρο 42(7) της Συνθήκης της ΕΕ, η επονομαζόμενη «ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής» δίνει την δυνατότητα στις χώρες μέλη της ΕΕ να συνδράμουν μια χώρα της Ένωσης που δέχεται επίθεση από τρίτη δύναμη. Η ενεργοποίηση του άρθρου 42(7) από την Γαλλία, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις του Νοεμβρίου 2015, ήταν απογοητευτική. Οι διμερείς συνομιλίες που ακολούθησαν με τις άλλες χώρες της ΕΕ, άρχισαν να έχουν αποτέλεσμα μετά τις 2 Δεκεμβρίου 2015.

Δεν συμμετείχαν όλες οι χώρες της ΕΕ στην αμοιβαία συνδρομή, ενώ η ελληνική συμμετοχή ήταν ελαχιστοποιημένη, προσφέροντας μόνο την χρήση της υφιστάμενης συνεργασίας στις πληροφορίες. Ο τρόπος ενεργοποίησης του άρθρου 42(7) και ο χρόνος που χρειάστηκε για να εφαρμοστεί, δεν χρησιμεύουν στην Αθήνα σε περίπτωση εμπλοκής με την Τουρκία.

Η νέα ελληνογαλλική συμφωνία δίνει στην Ελλάδα την δυνατότητα να έχει από την Γαλλία άμεση υποστήριξη σε θέματα αεροπορικής συνδρομής, δορυφορικής επιτήρησης, παροχής πληροφοριών, ανανέωσης αποθεμάτων στρατιωτικού υλικού κλπ. Δηλαδή, όλων αυτών που θα μπορούσε να λάβει από την ΕΕ, αν λειτουργούσε σοβαρά το άρθρο 42(7) της ΣΕΕ. Οι διευκολύνσεις που θα υπάρξουν για ελλιμενισμούς γαλλικών πλοίων, μετασταθμεύσεις αεροσκαφών κλπ, αναμένεται ότι θα συμφωνηθούν σε δεύτερο χρόνο.

Η Αθήνα θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειες της για υπερεθνικοποίηση του άρθρου 42(7), ασχέτως της ελληνογαλλικής συμφωνίας.

Το ΝΑΤΟ

Το ΝΑΤΟ βρίσκεται μπροστά σε νέες καταστάσεις. Η εκφρασθείσα βούληση των ΗΠΑ να στηρίξουν την στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης στον χώρο της άμυνας, ως συμπληρωματικού πυλώνα του ΝΑΤΟ, αναγκάζει την Συμμαχία να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα.

Παράλληλα, η εμφάνιση ενός διδύμου χωρών του ΝΑΤΟ που έχουν υπογράψει μεταξύ τους αμυντική συμφωνία, αποτελεί νέο δεδομένο. Όταν μάλιστα αυτή η συμφωνία, μπορεί να στραφεί εναντίον τρίτου μέλους του ΝΑΤΟ.

Μέχρι σήμερα, η αντιπαράθεση Τουρκίας-Ελλάδας αντιμετωπίζονταν από το ΝΑΤΟ με συμβιβαστικές παρεμβάσεις, με συστήματα διαχείρισης κρίσεων κλπ, ενώ το πολιτικό βάρος έπεφτε στην Ουάσιγκτον. Η Ελλάδα και η Τουρκία συγκρούστηκαν στρατιωτικά στην Κύπρο το 1974 και το ΝΑΤΟ δεν έκανε τίποτα για να το αποφύγει και μάλιστα, στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου.

Η συμπαράταξη της Γαλλίας με την Ελλάδα, θα αναγκάσει το ΝΑΤΟ να αναπροσαρμόσει τις πρακτικές του γιατί μια δυνητική αντιπαράθεση Τουρκίας—Ελλάδας μπορεί να μετεξελιχθεί σε τριγωνική. Θα αναγκάσει επίσης και την Ουάσιγκτον να αναθεωρήσει τους τρόπους επέμβασης της στις ελληνοτουρκικές διαφορές, αν αυτές ξεπεράσουν ένα ορισμένο επίπεδο.

Σε μια περίοδο που η συμμαχία AUKUS στον Ειρηνικό αναδεικνύεται σημαντικότερη για τις ΗΠΑ σε σχέση με το ΝΑΤΟ στον Ατλαντικό, το ΝΑΤΟ για να επιβιώσει θα πρέπει να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα.

Η κοινή ευρωπαϊκή άμυνα

Μετά την αποχώρηση της Δύσης από το Αφγανιστάν, έχει ανοίξει μια συζήτηση στην ΕΕ για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα. Είναι άγνωστο το πότε θα ολοκληρωθεί.

Μέχρι τώρα, οι προσπάθειες της Γαλλίας στον τομέα αυτό είχαν αποτύχει, συναντώντας κυρίως την αντίδραση της Γερμανίας, αλλά και των ανατολικών χωρών της ΕΕ. Οι χώρες αυτές δεν ενδιαφέρονται για την στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, ενδιαφέρονται να βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ. Με τα δεδομένα αυτά, η πρωτοβουλία της Γαλλίας για την ΕΙ2 (European Intervention Initiative) από το 2018, παρά τους φιλόδοξους στόχους της, εκφυλίστηκε σταδιακά σε ανάληψη πρωτοβουλιών για τον εκσυγχρονισμό της στρατηγικής κουλτούρας στην Ευρώπη. Η Ελλάδα δεν συμμετείχε στης ΕΙ2 και μόλις το 2020 εξέφρασε την επιθυμία να συμμετάσχει.

Είναι άγνωστο προς το παρόν, αν θα προχωρήσει η κοινή ευρωπαϊκή άμυνα και μέχρι ποιου σημείου. Η Γαλλία όμως με δύο διμερείς αμυντικές συμφωνίες με Ελλάδα και Κύπρο, κατάφερε να διαμορφώσει ένα πλαίσιο που ενισχύει την παρουσία της σε έναν χώρο που είναι σημαντικός για τα συμφέροντα της, στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Ελλάδα, η οποία θεωρεί την συμφωνία με την Γαλλία, ως μέρος της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ, αργά ή γρήγορα θα υποχρεωθεί να συμμετάσχει σε όλες τις αποστολές της ΕΕ στο εξωτερικό και κυρίως σε αυτές που συνδέονται με τα γαλλικά συμφέροντα. Η Αθήνα θα πρέπει να προσαρμοστεί στο νέο δεδομένο.

Η αντίδραση της Τουρκίας

Θα πρέπει να θεωρείται περίπου βέβαιο ότι η Τουρκία θα αντιδράσει στις νέες εξελίξεις. Και γιατί οι ανάγκες εξυπηρέτησης των συμφερόντων της παραμένουν ακέραιες, αλλά και γιατί θα θελήσει να τεστάρει την ισχύ της ελληνογαλλικής συμφωνίας. Αυτό θα αποτελέσει και ένα τεστ για την γαλλική αντίδραση.

Η τουρκική υπερεπέκταση δημιουργεί προβλήματα στην Άγκυρα. Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι και θα παραμείνουν ασταθείς και μέσα σε αυτό το περιβάλλον αστάθειας εκδηλώνονται και οι γαλλικές πρωτοβουλίες.

Παράθυρο ευκαιρίας για τις τουρκικές αντιδράσεις υπάρχει, θεωρητικά μέχρι να αρχίσουν να παραλαμβάνονται τα νέα εξοπλιστικά συστήματα. Προφανώς, η Ελλάδα και η Γαλλία θα σχεδιάσουν τις αντιδράσεις τους με βάση αυτό το δεδομένο.

Τα πλοία

Υπάρχουν θετικά στοιχεία, αλλά και ανοικτά θέματα που αφορούν την αγορά των νέων φρεγατών.

Στα θετικά σημεία περιλαμβάνεται η αγορά σύγχρονων πλοίων για να αρχίσει η ανανέωση του στόλου του Πολεμικού Ναυτικού. Τα πλοία θα έχουν ευρωπαϊκά συστήματα που δεσμεύουν την χώρα (μαζί με τα Rafale) σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο εξοπλισμών.

Η κατασκευή των πλοίων στην Γαλλία εξασφαλίζει μεγαλύτερη αξιοπιστία στους χρόνους παράδοσης και στην μη εκτόξευση του κόστους. Τα ελληνικά ναυπηγεία, δυστυχώς, δεν βρίσκονται σε κατάσταση που μπορούν να παραδώσουν πλοία σε χρόνους που τα χρειάζονταν το ΠΝ. Χρειάζονται επενδύσεις και εκσυγχρονισμούς για να μπορέσουν να μπουν με ανταγωνιστικούς όρους στην αγορά.

Ανοικτό θέμα παραμένει ο αριθμός των πλοίων. Υπάρχει η option για άλλη μια φρεγάτα και υπάρχουν διαπραγματεύσεις για την ναυπήγηση κορβετών, πιθανόν σε ελληνικά ναυπηγεία. Εκτιμάται ότι οι αποφάσεις θα ληφθούν σύντομα, όσο ισχύει ακόμα η δημοσιονομική χαλαρότητα από την πλευρά της Ευρωζώνης.

Το κόστος των πλοίων είναι σαφώς κατώτερο από αυτό που προτάθηκε όταν άρχισαν οι διαπραγματεύσεις. Τώρα τα θέματα επικεντρώνονται στον χρόνο αποπληρωμής, στο αν θα περιλαμβάνονται οι επιστροφές των ελληνικών ομολόγων και στο θέμα των δανείων που θα πρέπει να συναφθούν. Μπορεί να υπήρξαν φθηνότερες προτάσεις από άλλες χώρες, αλλά αυτές δεν διασφάλιζαν την γεωπολιτική υποστήριξη που παρέχει η Γαλλία.

Οι νέες φρεγάτες, τα νέα ραντάρ, τα νέα συστήματα αισθητήρων, αποτελούν νέα δεδομένα για το ΠΝ. Χρειάζονται υποδομές, χρήμα και χρόνος για να καταστούν επιχειρησιακά. Από εδώ και πέρα, το ΠΝ θα είναι υποχρεωμένο να ακολουθεί το Γαλλικό Ναυτικό και τις γαλλικές επιλογές στην τεχνολογία.

Η μέχρι σήμερα εμπειρία της Ελλάδας από την αγορά γαλλικών εξοπλισμών, υπήρξε μικτή. Ενώ σε επιχειρησιακό επίπεδο τα γαλλικά όπλα είναι πολύ καλά, υπήρξαν προβλήματα σε ότι αφορά την υποστήριξη τους και τους εκσυγχρονισμούς τους. Εκτιμάται ότι είναι στο χέρι της Αθήνας να αποφύγει τέτοιου είδους προβλήματα.

Η συμφωνία για τις φρεγάτες δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Μπορεί να έχει αποφασιστεί να κατασκευαστούν στην Γαλλία, αλλά θα πρέπει να υπάρξει διαπραγμάτευση για υποκατασκευαστικό έργο στην ελληνική αμυντική βιομηχανία. Ο στόχος θα πρέπει να είναι οι κορβέτες, αν επιλεγούν οι γαλλικές, να κατασκευαστούν στην Ελλάδα.

Η αρχή των διαδικασιών επιλογής φρεγατών για το ΠΝ, εντοπίζεται στο μακρινό 2006 όταν υπήρξαν συζητήσεις με την Γαλλία για αγορά φρεγατών FREMM. Μετά από 15 χρόνια, η Ελλάδα φτάνει σε μια συμφωνία που είναι συμφέρουσα και για την ίδια και για την Γαλλία, παραμένοντας σταθερή στην γραμμή διαφοροποίησης των πηγών απόκτησης εξοπλιστικών συστημάτων.

Αυτό όμως που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η πολιτική συμφωνία που είναι εναρμονισμένη με τις νέες γεωπολιτικές πραγματικότητες και ισορροπίες που έχουν διαμορφωθεί μέσα στα πλαίσια της Δύσης, στον χώρο της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής και των Βαλκανίων.