Η Φινλανδή Υπουργός Εξωτερικών Ελίνα Βαλτόνεν δήλωσε στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Χακάν Φιντάν: “… Η μόνη δύναμη που σεβόταν η Ρωσική Αυτοκρατορία ήταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία.” Γιατί άραγε οι βορειοευρωπαίοι δείχνουν να μην κατανοούν την απειλή της Τουρκίας απέναντι στα ευρωπαϊκά ιδεώδη, τις αξίες και τις αρχές που συνθέτουν ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα;
Η απάντηση δεν είναι και τόσο απλή καθώς, οι ρίζες του προβλήματος εντοπίζονται στην δυτικοευρωπαϊκή πολιτική κουλτούρα και ηθική και στη γεωπολιτική ψυχολογία των βόρειων λαών. Οι βορειοευρωπαίοι, ιδίως οι Φινλανδοί, οι Σουηδοί και οι Βαλτικές χώρες, αντιλαμβάνονται την απειλή με βάση την δικής τους ιστορική εμπειρία. Για αυτούς, η Ρωσία υπήρξε η διαρκής υπαρξιακή απειλή. Κατά συνέπεια, όταν η Φινλανδή αξιωματούχος αναφέρεται στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, το κάνει περισσότερο για να τονίσει την ανάγκη ισχύος έναντι της Ρωσίας η οποία φοβάται μόνον όσους και ό,τι επιδεικνύει δύναμη.
Το πρόβλημα είναι πως αυτή η οπτική βλέπει τον κόσμο μέσα από έναν καθαρά ρωσοκεντρικό φακό. Η Τουρκία, στα μάτια των βορειοευρωπαίων, δεν είναι υπαρξιακή απειλή· είναι περισσότερο ένας απρόβλεπτος εταίρος με ιδιομορφίες μεν αλλά με γεωστρατηγική χρησιμότητα δε. Οι χώρες αυτές και οιλαοί τους δεν έχουν ζήσει την τουρκική επιθετικότητα, ούτε έχουν το ιστορικό τραύμα που φέρουν η Ελλάδα και η Κύπρος. Επομένως, τους είναι δύσκολο να δουν την Τουρκία ως απειλή παρά τα όποια δείγματα!
Οι βορειοευρωπαίοι και οι δυτικοευρωπαίοι αντιμετωπίζουν την Τουρκία ως πρόβλημα διαχείρισης ενώ ο Νότος ως ζήτημα ασφάλειας. Το προβληματικό στοιχείο της όλης υπόθεσης είναι ότι αυτή η ασυμμετρία κατανόησης υπονομεύει την ίδια την ευρωπαϊκή συνοχή. Και στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής και στο πεδίο της άμυνας και της ασφάλειας.
Η γεωπολιτική μας ασφάλεια και συνέχεια δεν μπορεί να είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης δύο διαφορετικών αντιλήψεων και εμπειριών. Αν δεν μπορούν να το εμπεδώσουν οι εταίροι μας σημαίνει ότι εμείς κάνουμε κάτι λάθος. Η γεωπολιτική κατανόηση δεν γεννιέται από κοινού. Αν η δική μας αφήγηση δεν γίνεται κατανοητή, ίσως φταίει που την εκφράζουμε με όρους εσωτερικής συνείδησης και όχι με όρους που μπορούν να υποδεικνύουν το συλλογικό στρατηγικό συμφέρον...
