Αναπόφευκτα το βλέμμα όλων είναι στραμμένο στην επικείμενη συνάντηση Μπάϊντεν-Ερντογάν που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Δευτέρα, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ καθώς, όπως εκτιμάται, αυτή θα προσδιορίσει σε μεγάλο βαθμό τις κινήσεις που θα επιλέξει να κάνει η γειτονική μας χώρα στη γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής μας στο προσεχές μέλλον.
S-400, Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειος, κουρδικό, παλαιστινιακό, λιβυκό και συριακό ζήτημα, το προσφυγικό και οι μεταναστευτικές ροές, ανθρώπινα δικαιώματα, η εμπλοκή της στη σύγκρουση μεταξύ Αζέρων και Αρμενίων, η πολιτική, οικονομική, θρησκευτική και πολιτιστική διείσδυση στις χώρες της Βαλκανικής, η σχέση με τη Ρωσία, με τρομοκρατικές οργανώσεις και μαφιόζους… μαύρο χρήμα, εκβιασμοί, δολοφονίες, απαγωγές αντιφρονούντων, ναρκωτικά, όπλα… απ’ όπου κι αν πιάσει κανείς το νήμα, είναι αδύνατον να γνωρίζει εκ προοιμίου την εξέλιξη των πραγμάτων σε βάθος χρόνου.
Επιπλέον, καλά κρατεί ο ανταγωνισμός με Αίγυπτο και Σ. Αραβία και παραμένει ανοικτό το μέτωπο με το Ισραήλ. Μένει επίσης να δούμε ποιοι όροι και προϋποθέσεις θα διαμορφώσουν τελικά την προνομιακή σχέση που επιδιώκει να έχει η Τουρκία με την Ε.Ε., έστω κι αν η ίδια συνιστά διαρκή απειλή για ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Ας μην τρέφουμε αυταπάτες. Τίποτε δεν θα λυθεί ως διά μαγείας.
Παρά τη σχεδόν καθημερινή προκλητική ρητορική των αξιωματούχων της και την αλαζονική συμπεριφορά που επιδεικνύει προς φίλους κι εχθρούς, η Άγκυρα διατηρεί αυτό το διάστημα ήπιους τόνους στο διπλωματικό πεδίο[1] κι επιλέγει να εντείνει τις καταδρομικές της επιχειρήσεις εναντίον κουρδικών στόχων στο βόρειο Ιράκ.
Πιο αναλυτικά, ο μεγαλύτερος εφιάλτης της Τουρκίας, εκτός του «ελληνικού φράχτη», εξακολουθεί να είναι η προοπτική ενός ελεύθερου, ανεξάρτητου και κυρίαρχου Κουρδιστάν στο μαλακό υπογάστριό της, κάτι που αποτελεί πονοκέφαλο και για τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής με έντονο το κουρδικό στοιχείο στο εσωτερικό τους.
Από μία άλλη οπτική γωνία, δεν είναι καθόλου αυτονόητο πως οι ΗΠΑ θα επιθυμούσαν ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος. Δεν έχουν πειστεί πως μια τέτοια εξέλιξη θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντά τους.[2] Όμως, το πρόβλημα είναι η Τουρκία κι όχι η πολιτική των ΗΠΑ.
Το κουρδικό, αντίθετα με ό,τι οι Τούρκοι ισχυρίζονται περί εσωτερικής κοινωνικής συνοχής κι εθνικής ασφάλειας είναι βασικό ζήτημα εξωτερικής και οικονομικής πολιτικής μια και πιθανή ενίσχυση των Κούρδων στην περιφέρειά της - με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το εσωτερικό της - αλλάζει τις ισορροπίες και θέτει άμεσα σε κίνδυνο το κυριαρχικό της όραμα.
Η υποκινούμενη από την Τουρκία πολεμική σύρραξη Αζέρων κι Αρμενίων στον νότιο Καύκασο το περασμένο φθινόπωρο - μεταξύ άλλων - αυτόν ακριβώς τον σκοπό εξυπηρετούσε. Να αναδείξει τον ηγεμονικό της ρόλο σε ένα πεδίο που με βεβαιότητα δεν θα αποτύγχανε. Ο Καύκασος δεν είναι Αιγαίο και η Αρμενία δεν είναι Ελλάδα.
Μάλλον επιπόλαια – κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, την ίδια ακριβώς φιλοδοξία είχε και κατά την πρόσφατη σύγκρουση Χαμάς-Ισραήλ, με την επιτευχθείσα εκεχειρία να απογοητεύει την τουρκική διπλωματία και να την εκθέτει στα μάτια ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας, με τις αραβικές και μουσουλμανικές χώρες να αγνοούν επιδεικτικά τα κελεύσματα[3] του Μεβλούτ Τσαβούσογλου για συντονισμένη δράση εναντίον του Ισραήλ.
Από την στιγμή που υπερεκτίμησαν τη δυναμική τους[4], οι γείτονές μας προσπαθούν να πείσουν τους «μεγάλους παίκτες» για την γεωστρατηγική σημασία μίας ισχυρής Τουρκίας που (θα) είναι σε θέση να διασφαλίζει συμφέροντα κι ισορροπίες μακρυά και πέρα από τα όποια ηθικά διλήμματα. Και βρίσκουν ευήκοα ώτα. Όχι όμως εκείνα που πραγματικά θα επιθυμούσαν ή τουλάχιστον όχι στον βαθμό που θα τους επέτρεπε να «λύνουν» και να «δένουν». Κατά συνέπεια, εκεί που «διαμεσολάβηση», απειλές και παρεμβάσεις δεν πιάνουν τόπο, επιστρέφουν στη λογική κι επιστρατεύεται η διπλωματία.
Η επίσκεψη Τσαβούσογλου στην Γαλλία την περασμένη Δευτέρα μπορεί να ειδωθεί μέσα από αυτό το πρίσμα. Επίσημα, ο λόγος της επίσκεψης ήταν η εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών. Ανεπίσημα, υπήρξε μία ακόμη ευκαιρία για να ξεδιπλωθεί όλο το εύρος της τουρκικής «δυναμικής» κι αποφασιστικότητας, δίνοντας παράλληλα την δυνατότητα στη γαλλική πλευρά να μετρήσει τον χώρο και των δικών της κινήσεων.
Ο Ζαν-Υβ Λε Ντριάν υποδέχθηκε τον Τούρκο ομόλογό του με τον ενδεδειγμένο τρόπο και η συνάντηση των δύο ανδρών πραγματοποιήθηκε σε φιλικό κλίμα. Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι οι σχετικές ανακοινώνεις των Υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών δεν προσφέρονται για σχολιασμό· όμως, το άρθρο του Τούρκου Υπουργού των Εξωτερικών που δημοσιεύθηκε από την γαλλική l’Opinion[5], αν μη τι άλλο, συνιστά μνημείο υποκρισίας, θρασύτητας, πολιτικής αγυρτείας και αμοραλισμού.
Αφού εκθέτει επιγραμματικά την τουρκική αντίληψη για όλα τα ζητήματα που παραμένουν ανοικτά με ευθύνη της Τουρκίας, ο «φίλος» όλων Μεβλούτ, απευθυνόμενος στη γαλλική κοινή γνώμη, ούτε λίγο ούτε πολύ, παραδίδει μαθήματα πολιτικού πολιτισμού!
Συνεργασία, σταθερότητα, δικαιοσύνη, ασφάλεια, ανθρώπινα δικαιώματα, διάλογος, ιστορική αλήθεια, παρεξήγηση… είναι κάποιες από τις λέξεις που συνθέτουν τον σκελετό της επιχειρηματολογίας του.
Έτσι, διαβάζουμε ότι η Τουρκία κόπτεται για την ευημερία Αρμενίων και Αζέρων, όπως ακριβώς και για την ευημερία των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Με τις πολιτικές της επιδιώκει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στη Αν. Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, δεν απειλεί αλλά διασφαλίζει την εδαφική ακεραιότητα των γειτόνων της (…), ο διάλογος με την Ελλάδα «επιβεβαιώνει» πως δεν έχει επεκτατικές βλέψεις και πως όλα λύνονται με καλή διάθεση, αγκαλιές και φιλιά ενώ, σε ό,τι αφορά στην Ευρώπη, η Τουρκία είναι ο θεματοφύλακας των ευρωπαϊκών αξιών!
Οι δε δάσκαλοι και ιμάμηδες που στέλνονται σωρηδόν και στην Γαλλία κι αλλού, δεν βρίσκονται σε εντεταλμένη υπηρεσία αλλά εργάζονται για την εξάλειψη της ισλαμοφοβίας και των διακρίσεων εις βάρος των μουσουλμάνων ευρωπαίων πολιτών! Στην Γαλλία δρουν επικουρικά στην εξυπηρέτηση των Γάλλων (τουρκογενών ή μη) μουσουλμάνων που σημαίνει ότι η Γαλλία είναι, προφανώς(!), ανίκανη να φροντίζει και να εξυπηρετεί τους πολίτες της…
Ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας μοιάζει να επιζητά στην κοινή γνώμη νομιμοποίηση της εισβολής και της κατοχής του βόρειου τμήματος της Κύπρου, κι επιμένει ότι η Τουρκία πρέπει να έχει λόγο και ρόλο μέσα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, την ίδια ώρα που αδυνατεί να καταλάβει γιατί η εικόνα της χώρας του έχει πληγεί, αποδίδοντας όλο το κακό σε «παρεξηγήσεις» και «παρερμηνείες»...
Όλως τυχαίως προηγήθηκε της επίσκεψης του στην Γαλλία η αιματηρή επίθεση ενόπλων σε βόρεια επαρχία της Μπουρκίνα Φάσο[6], στα σύνορα με το Μάλι και τον Νίγηρα, με αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον 160 ανθρώπων. Αν επιβεβαιωθεί ότι πρόκειται για έργο τζιχαντιστών που υποστηρίζονται από την Τουρκία, τότε, αυτή η επίθεση ήταν πράγματι ένα δείγμα αποφασιστικότητας κι αντικείμενο διαπραγμάτευσης, εκεί ακριβώς που συγκρούονται γαλλικά και τουρκικά συμφέροντα και κανείς δεν δίνει ιδιαίτερη προσοχή…
Σε γενικές γραμμές, η τουρκική διπλωματία καταβάλλει προσπάθειες που θα εντείνει ακόμη περισσότερο στο προσεχές μέλλον, για να αντιστρέψει το αρνητικό κλίμα εις βάρος της.
Στον αντίποδα των εσωτερικών προβλημάτων, την καταβαράθρωση της οικονομίας, το ορυμαγδό των αποκαλύψεων από τον Σεντάτ Πεκέρ και των δυσεπίλυτων διαφορών στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, τη βόρεια Αφρική, τη σχέση με τη Ρωσία και τους S-400, ο Τούρκος Πρόεδρος από την πλευρά του θα επιχειρήσει να αναδείξει την δυναμική της τουρκικής επιρροής στους μουσουλμανικούς και τουρκογενείς πληθυσμούς της Μέσης Ανατολής, του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας (το είδαμε ήδη με την ανάληψη της ηγεσίας της Very High Readiness Joint Task Force[7] και του ελέγχου του αεροδρομίου της Καμπούλ[8]), ελπίζοντας πως θα επιτύχει τουλάχιστον αυτόν τον εθνικό στόχο, της υπολογίσιμης δύναμης δηλαδή, μια και προς το παρόν η Μέση Ανατολή εξακολουθεί να βρίσκεται σε συνθήκες ρευστότητας, και δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί ο ρόλος που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν οι Κούρδοι.
«Η μόνη προσδοκία μας από τους εταίρους μας στη συμμαχία είναι να επιδειχθεί σεβασμός στα κυριαρχικά δικαιώματα και τις ευαισθησίες της χώρας μας για την ασφάλεια. Θα επαναλάβουμε τις προτάσεις συνεργασίας μας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την αποτελεσματική καταπολέμηση των ανθρωπιστικών κρίσεων» ανέφερε μεταξύ άλλων ο Τούρκος Πρόεδρος απευθυνόμενος στα μέλη την Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματός του.[9]
Αν και τίποτε δεν είναι και δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο ένα είναι σίγουρο: Το μέλλον του Ερντογάν είναι ήδη προδιαγεγραμμένο, αδιάφορα από το είδος και την ποιότητα στις σχέσεις Τουρκίας – Δύσης από εδώ και στο εξής.
[1] https://www.huffingtonpost.gr/entry/ellenotoerkika-kai-chorochronos_gr_60b54d86e4b02a79db912196
[2] https://www.liberal.gr/world/ch-akar-to-problima-mas-me-tis-ipa-einai-i-stirixi-stous-kourdous-ochi-oi-s-400/383049
[3] https://www.dailysabah.com/politics/israel-alone-is-responsible-for-tragedy-in-palestine-cavusoglu/news
[4] https://www.huffingtonpost.gr/entry/ellenike-strateyike-meta-ton-erntoyan_gr_60ba1f46e4b0fd4b8698a616
[5] https://www.lopinion.fr/edition/international/mevlut-cavusoglu-ministre-affaires-etrangeres-turquie-france-amies-alliees-246207
[6] https://www.dw.com/en/burkina-faso-jihadis-massacre-more-than-100-civilians/a-57788910
[7] https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_180627.htm
[8] https://www.capital.gr/diethni/3549979/to-afganistan-sta-xeria-tou-erntogan-to-nato-poulise-to-aerodromio-tis-kampoul-stin-tourkia
[9] https://www.trt.net.tr/greek/tourkia/2021/06/09/omilia-erntogan-ste-sunedriase-tou-kommatos-tou-ste-met-1654787
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου