Δεδομένης της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα μας, είναι πολύ σημαντικό - με κάθε ευκαιρία - να συζητούμε για την ηθική της καθημερινότητάς μας και η αλήθεια είναι, πως ολοένα και περισσότεροι ασχολούνται διαρκώς με το συγκεκριμένο ζήτημα, κάτι που και επικροτώ και με κάνει να αισθάνομαι πιο "ασφαλής"... Πιο ασφαλής, διότι μπορεί η ηθική να είναι υποκειμενική... αλλιώς την αντιλαμβάνομαι εγώ, αλλιώς κάποιος άλλος, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν μπορούμε να βρούμε άκρη μέσα στο λαβύρινθο που εμείς οι ίδιοι εγκλωβίσαμε τον εαυτό μας.
Και η πρόκληση γίνεται πιο ελκυστική όταν βιώνουμε στις ημέρες μιας ασύδοτης, καιροσκοπικής "δημοκρατίας" όπως η δική μας, που μπορεί ο καθένας - εκτός απ' το να πράττει - να λέει ό,τι θέλει, όπως το θέλει και να το εννοεί!
Κι αν αυτή η "ελευθερία" αποτελεί κατάκτηση δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται να κάνουμε χρήση της οποιαδήποτε ιδιότητάς μας ούτως, ώστε μέσω ψυχαναγκασμού να επιβάλλουμε τις απόψεις μας, κυρίως, σε ανθρώπους αδύναμους (όποια αδυναμία κι αν είναι αυτή) και ευάλωτους!
Να το δούμε λίγο πιο σχηματικά. Δεν είναι τυχαίο ότι τα σχολεία μας κατάντησαν μπουρδέλα (ο ψυχαναγκασμός της στείρας και ενδεχομένως προσχηματικής δημόσιας εκπαίδευσης). Δεν είναι αδικαιολόγητος ο ευτελισμός της πολιτικής μας ζωής και ο χλευασμός των λειτουργών της (κοινωνικός ψυχαναγκασμός). Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η εκκλησία ακροβατεί μεταξύ φωτός και σκοταδισμού (πνευματικός ψυχαναγκασμός).
Θα μπορούσα να μιλήσω για πλήθος μορφών και μηχανισμών παραγωγής εξουσίας - τέχνη / επιστήμες κ.πλ - όμως, οι τρεις προαναφερθείσες, ως καθημερινές, είναι υπεύθυνες για το "χτίσιμο" της κοινωνικής συνείδησης – άρα και ηθικής, αφού απευθύνονται στα πλήθη... στη μάζα και όχι σε άτομα... όμως, ακόμη περισσότερο? Όσο υπεύθυνες είναι για τον ηθικό μας προσανατολισμό, άλλο τόσο είναι υπεύθυνες και για τον ηθικό μας ξεπεσμό.
Δέχομαι πως η ηθική - παρά την υποκειμενικότητά της - είναι μια κοινά αποδεκτή συνθήκη που διαφέρει από τόπο σε τόπο, από λαό σε λαό, από πολιτισμό σε πολιτισμό και ούτω καθεξής...
Κάθε μορφή εξουσίας (παραγωγής - επιβολής - διαχείρισης) διδάσκει, δίνει το παράδειγμα, γαλουχεί και πολλές φορές - πάντα - προτρέπει τα πλήθη και τις μάζες (άβουλες συνήθως) σε πρακτικές που είτε ταιριάζουν είτε όχι στο πνεύμα το οποίο θεωρητικά υπηρετούν. Κι εκεί είναι που εντοπίζεται το πρόβλημα: στην χρήση αυτής της εξουσίας.
Κλασσικό πλέον και γραφικό συνάμα παράδειγμα αποτελεί ο Καλαβρύτων Αμβρόσιος, ο οποίος δικαιολογείται λόγω... Παρ' όλα αυτά κάνει ζημιά όχι μόνο στο "ποίμνιό" του αλλά σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία, αφού καταφέρνει και ανενόχλητος περνά απόψεις επικίνδυνες και μάλιστα ανήθικες! Κάνει ζημιά διότι κάνει χρήση της εκκλησιαστικής του δύναμης κι εξουσίας, ενώ ως κοινός θνητός ανάμεσά μας, μάλλον θα περνούσε απαρατήρητος. Και δεν είναι ο μόνος.
Κι αν οι επί των πνευματικών ζητημάτων καθοδηγητές μπορούν κάλλιστα να μην λαμβάνονται υπόψη, αφού ο καθένας μας κρίνει και πράττει ανάλογα, στα καθημερινά ποιός είναι υπόλογος? - Να μην έχετε καμία αμφιβολία. Εμείς οι ίδιοι! Διότι καθημερινότητα παραλαμβάνουμε και καθημερινότητα κληροδοτούμε!
... Και μέσα στη καθημερινότητα αυτή, ο κάθε άνθρωπος ως προσωπικότητα, ως πραγματική οντότητα, ξέχωρα και ως μέρος ενός ευρύτερου συνόλου, αναζητεί την δική του ουτοπία.
Στερείται όμως - συνήθως - αντίληψης πως κάθε μικρή, ασήμαντη, προσωπική ουτοπία, συγκλίνει - πρέπει να συγκλίνει - με την αντίστοιχη του άλλου και μετατρέπεται σε ένα κοινό "όλον", το οποίο ανήκει εξίσου στον καθένα! Αυτή η στέρηση αντίληψης - όταν παρατηρείται - δημιουργεί κενά τόσο συναισθηματικά όσο και πνευματικά.
Είναι πολύ βολικό να μην πιστεύουμε τίποτε ή να πιστεύουμε ευκαιριακά! Είναι πολύ βολικό να δικαιολογούμε τα πάντα... έτσι, ούτε η συνείδησή μας ενοχοποιείται ούτε και οι πράξεις μας οι οποίες απορρέουν από αυτήν.
Ο κιμάς, κιμάς παραμένει και δεν θυμίζει σε τίποτε τη σάρκα που μόλις αλέθηκε.
