Η Ρωσική αντίληψη περί Ορθοδοξίας

Η δήλωση Πεσκόφ, αναφορικά με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, εξόργισε πολλούς από εμάς αν και δεν θα έπρεπε. Η έκπληξη κι η απογοήτευση που δοκίμασαν, οφείλεται κυρίως στην ιστορική άγνοια. Η θέση της Ρωσίας, για όσους γνωρίζουν, αντικατοπτρίζει και την Ρωσική αντίληψη περί Ορθοδοξίας αλλά και την προβληματική σχέση ανάμεσα στον Οικουμενικό Θρόνο και το Πατριαρχείο Μόσχας. Με ευθύνη της Μόσχας, αυτή η προβληματική σχέση έχει εξελιχθεί σε σφοδρή διαμάχη ελέγχου κι εξουσίας κατά τόπους κι αναπτύσσεται σε πολλά επίπεδα με αποτέλεσμα να πλήττεται η Ορθοδοξία κι ο Χριστιανισμός σε ανυπολόγιστο βαθμό.

Η Ρωσική ανοησία, όπως σε άλλη περίπτωση ο Γερμανικός παραλογισμός, δεν αποδέχεται τους Ρωμιούς, τους Έλληνες, ως τους αποκλειστικούς κληρονόμους του Βυζαντίου. “Η Κωνσταντινούπολη μας ανήκει...”, γραφεί ο καλός μας Ντοστογιέφσκι στο “ημερολόγιο ενός συγγραφέα”, και “είναι αδύνατον να θεωρούνται οι Ρωμιοί ως οι αποκλειστικοί κληρονόμοι του Βυζαντίου: θα τους έπεφτε πάρα πολύ, αν τους επιτρέπαμε να κληρονομήσουν ένα τόσο σπουδαίο σημείο της Υδρογείου...”. Γράφει κι άλλα ωραία περί κυριαρχίας.... Αν κανείς επιχειρήσει να περιηγηθεί μέσα στον χώρο και τον χρόνο της Χριστιανοσύνης θα διαπιστώσει πως διαφορετικά για τους Έλληνες και διαφορετικά για το ...“ξανθό γένος” γίνεται αντιληπτή η ουσία των πραγμάτων. Αν η πτώση της Κωνσταντινούπολης σήμανε και εξακολουθεί να σημαίνει για εμάς, το τραγικό τέλος, για τους όμοθρησκούς μας Ρώσους, αποτέλεσε την απαρχή του δικού τους θριάμβου! Η Ρωσία ήταν το νέο, το φρέσκο και το αψεγάδιαστο. Το Βυζάντιο αντιπροσώπευε κάθε τι αναχρονιστικό και σκοτεινό... 

Το ιστορικό αυτό γεγονός, προσέλαβε στην αντίληψη των Ρώσων υπερφυσικές διαστάσεις κι ως εκ τούτου, η πολιτική θεολογία που αναπτύχθηκε με τον καιρό, ετέθη ως η αιχμή του δόρατος της Ρωσικής θέλησης, επιδίωξης κι επιβολής και απέναντι στους λαούς που επηρέαζαν έμμεσα ή άμεσα πολύ περισσότερο δε και προς εμάς.

Η θρησκεία έγινε για τους Ρώσους, μέσα από το πρίσμα της πολιτικής σκοπιμότητας, το μέσο πολιτικής κυριαρχίας και πνευματικής διευθέτησης στα πρότυπα της Δύσης, προσαρμοσμένη βέβαια στην νοοτροπία και τον πολιτισμό της Ανατολής. Οφείλουμε εδώ να σημειώσουμε πως μεγάλη ευθύνη είχαν και πολλοί δικοί μας ιερωμένοι, λόγιοι, διανοούμενοι, έμποροι, οι οποίοι είτε συνειδητά είτε άθελά τους μετέφεραν στον ελληνικό χώρο και την ελληνική πνευματική σφαίρα αυτού του είδους την στόχευση που, ακόμη και σήμερα παραμένει ζωντανή στην συνείδηση πολλών από εμάς, πάλι με ευθύνη ανθρώπων που επιμένουν να βλέπουν στους Ρώσους με “αδελφοσύνη” κι αγαθές προθέσεις...

Αναλογιστείτε μόνον πόσες “προφητείες” κυκλοφορούν κι επανακυκλοφορούν σε νέες εμπλουτισμένες εκδόσεις, πόσοι ομιλούν περί “ξανθού γένους” και απελευθέρωσης της Πόλης από την “σκλαβιά” και για τον τελικό “θρίαμβο” της Ορθοδοξίας έναντι των “αιρετικών” παρά το γεγονός πως ουδέποτε οι Ρώσοι είχαν αποδείξει την ορθοδοξία τους ή τα φίλια κι ειλικρινή αισθήματά τους λόγω - έστω - κοινών θρησκευτικών πεποιθήσεων και απέναντι σε εμάς αλλά και απέναντι προς όλους τους ομόδοξους λαούς. Για να προλάβω την οποιαδήποτε παρερμηνεία: Δεν ομιλούμε για τον Ρωσικό λαό. Μιλούμε για το πολιτικό και εκκλησιαστικό σύστημα εξουσίας!

Η ιδεολογία της "Τρίτης Pώμης" θα αναπτυχθεί ήδη από την πτώση της Πόλης και θα προβάλλει την πεποίθηση ότι το κράτος της Μόσχας είναι το τρίτο κατά σειρά ευλογημένο χριστιανικό βασίλειο επί της γης. Αυτό πιστεύουν οι Ρώσοι ακόμη και σήμερα. Έτσι σκέπτονται, έτσι συμπεριφέρονται κι έτσι δρουν. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ως η τελευταία ανάσα του Βυζαντίου με τον χαρακτήρα του και τον πολιτισμό του, αποτελεί “αγκάθι” στον “ροδόκηπο” που με τόσο “αγώνα” και φροντίδα καλλιέργησαν όλους αυτούς τους αιώνες στον μακρινό και παγωμένο βορρά.

Και το μένος τους, γίνεται ακόμη μεγαλύτερο καθώς, και σύμφωνα πάντα με την δική τους σκέψη, η “Νέα Ρώμη” δεν καταλύθηκε από αλλόθρησκους βάρβαρους, δεν ήταν δηλαδή έναν αναπόφευκτο ιστορικό γεγονός όπως τόσα άλλα, αλλά, υπέστη την Θεία τιμωρία επειδή παρέκκλινε της ορθής πίστης!

Πιστεύουν δηλαδή, ότι η Ορθοδοξία - ως αυθεντική έκφραση της Χριστιανοσύνης - αποτελεί δικαιωματικά κεκτημένο τους και κανείς Έλληνας δεν μπορεί να ισχυρίζεται το αντίθετο! Γι’ αυτό και σε κάθε ευκαιρία, η ρητορική τους απέναντι στο πρόσωπο του Οικουμενικού Πατριάρχη και του Πατριαρχείου είναι τόσο σκληρή... σχεδόν χυδαία! Δεν θα αναφερθώ καν στα όσα κάνει η Εκκλησία της Ρωσίας στην Αμερική ή την Αφρική και την Ασία ανταγωνιζόμενη το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Θα κλείσω, σημειώνοντας μόνο πως στην πραγματικότητα οι Ρώσοι διατηρούν μια δική τους διαφορετική προσέγγιση της ίδιας της έννοιας της Ορθοδοξίας που απέχει κατά πολύ απ’ ό,τι οι υπόλοιποι Ορθόδοξοι πιστεύουμε και αισθανόμαστε.